Μερικές φορές, η οικογένεια μπορεί να είναι ο μεγαλύτερος εχθρός μας. Πράγματι, υπάρχουν πατέρες, μητέρες, αδέρφια ή και πεθεροί και κουνιάδοι που μας επικρίνουν, μας ταπεινώνουν και μας ακυρώνουν. Αναγνωρίζετε τον εαυτό σας ως ένα από αυτά τα θύματα;
Ο οικογενειακός εκφοβισμός είναι μια μορφή σχεσιακής επιθετικότητας. Βασίζεται σε συνεχή κριτική, ταπείνωση, περιφρόνηση και χειραγώγηση από γονείς, αδέρφια ή άλλα πρόσωπα προς ένα συγκεκριμένο μέλος της οικογένειας. Αυτό το είδος ομαδικής δυναμικής καθοδηγείται σχεδόν πάντα από έναν δράστη, στον οποίο τείνουν να προσκολλώνται κι άλλα, λιγότερο ισχυρά μέλη της οικογένειας.
Όταν αναφέρεται ο όρος εκφοβισμός, οραματιζόμαστε σχεδόν αμέσως μια σχολική παιδική χαρά ή ένα περιβάλλον εργασίας. Ωστόσο, υπάρχει ένα άλλο σενάριο που συχνά παραβλέπεται. Αυτό είναι η οικογένεια. Πράγματι, μπορεί να παρενοχλούν και να εκφοβίζουν. Επιπλέον, αυτού του είδους η ψυχοσυναισθηματική επίθεση μπορεί συχνά να είναι το ίδιο ή περισσότερο επιζήμια από τις εμπειρίες σχολικού εκφοβισμού.
Όταν έχεις έναν εχθρό στο σπίτι σου σημαίνει ότι δεν έχεις καταφύγιο ή πηγή υποστήριξης. Στην πραγματικότητα, το να μεγαλώνεις ως το μαύρο πρόβατο ή το άσχημο παπάκι είναι τραυματικό. Επιπλέον, αυτές οι καταστάσεις συνήθως δεν επιλύονται μέχρι την ενηλικίωση.
Το να έχεις έναν ή περισσότερους νταήδες που μοιράζονται τον γενετικό σου κώδικα σημαίνει ότι πρέπει να αντιμετωπίσεις άβολες καταστάσεις, ακόμα κι αν δεν ζεις πλέον στο σπίτι της οικογένειας σου. Ας ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά.
Ο συναισθηματικός αντίκτυπος που προκαλείται από τον οικογενειακό εκφοβισμό μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας και ψυχολογικές διαταραχές.
Οικογενειακή παρενόχληση
Συχνά υποστηρίζεται ότι ο πιο συνηθισμένος τρόπος για να αποφύγετε έναν νταή είναι να απομακρυνθείτε από αυτόν, αλλά, όπως γνωρίζετε καλά, αυτό δεν είναι πάντα δυνατό. Εξάλλου, το παιδί που υφίσταται εκφοβισμό πρέπει να επιστρέφει στο σχολείο κάθε μέρα, όπως και ο εργαζόμενος που υφίσταται προσβολές πρέπει να συνεχίσει να πηγαίνει στη δουλειά. Με παρόμοιο τρόπο, το άτομο που είναι θύμα οικογενειακού εκφοβισμού πρέπει να περάσει πολλά χρόνια σε ένα περιβάλλον από το οποίο είναι αδύνατο να ξεφύγει.
Επιπλέον, αυτές οι επιθετικές δυναμικές συχνά διαιωνίζονται ακόμη και όταν το θύμα έχει ενηλικιωθεί. Αυτό συμβαίνει γιατί από τη στιγμή που ο οικογενειακός νταής ή οι νταήδες επιλέξουν ένα θύμα, σπάνια εγκαταλείπουν την καταχρηστική και υποτιμητική συμπεριφορά τους. Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι ότι συνήθως υπάρχει μια συμμαχία ή σιωπή από την πλευρά των άλλων μελών της οικογένειας.
Αυτή η μορφή ενδοοικογενειακής βίας δεν είναι νέα. Είναι μια πραγματικότητα με μακρά παράδοση που συνήθως αποσιωπάται στην κοινωνία μας.
Οικογενειακοί νταήδες: ποιοι είναι και πώς είναι
Οι οικογενειακοί νταήδες μπορεί να είναι οι ίδιοι οι γονείς ή τα αδέρφια του θύματος. Υπάρχει επίσης μια άλλη κοινή κατάσταση. Είναι όταν κάποιος ξεκινά μια σχέση και βρίσκεται σε μια κατάσταση όπου η οικογένεια του συντρόφου του συνεχώς τον επικρίνει και τον εξευτελίζει.
Κατά κανόνα, ο οικογενειακός νταής μπορεί να χαρακτηριστεί από ένα ή περισσότερα είδη κάποιων συγκεκριμένων χαρακτηριστικών. Είναι τα εξής:
- Χρησιμοποιούν λεκτικά επιθετική συμπεριφορά.
- Δείχνουν συναισθηματικά ανώριμη συμπεριφορά.
- Είναι δόλιοι. Λένε επίσης, ψέματα για να κάνουν τους άλλους να παρενοχλήσουν το θύμα.
- Ελέγχουν.
- Είναι εκδικητικοί.
- Μπορούν να είναι χειριστικοί.
- Μπορεί να ενεργούν από ζήλια και φθόνο.
- Είναι αλαζονικοί και ναρκισσιστές.
- Μπορεί να παρουσιάσουν αξιοσημείωτες εναλλαγές της διάθεσης.
- Είναι καλοί στο να παρεξηγούν τα πάντα, να παρερμηνεύουν τι λέει ή κάνει το θύμα και να το ταπεινώνουν μπροστά στην υπόλοιπη οικογένεια.
Το γεγονός ότι αυτοί οι νταήδες είναι συγγενείς, δεν δικαιολογεί την ενοχλητική συμπεριφορά τους. Στην πραγματικότητα, σε αυτές τις περιπτώσεις, είναι απολύτως αποδεκτό για το θύμα να κρατά αποστάσεις, να διακόπτει κάθε επαφή ή ακόμη και να κάνει επίσημη καταγγελία εναντίον τους.
Διαβάστε σχετικά: Τι να κάνετε αν βιώνετε κακοποίηση αυτή την περίοδο στο σπίτι;
Πώς εκδηλώνεται ο οικογενειακός εκφοβισμός;
Ο οικογενειακός εκφοβισμός μπορεί να προκαλέσει σύγχυση στην αρχή. Όταν είμαστε μικροί, τείνουμε να «κανονικοποιούμε» ορισμένες δυναμικές. Ωστόσο, καθώς μεγαλώνουμε, αντιλαμβανόμαστε ότι η συμπεριφορά του πατέρα, της μητέρας ή των αδερφών μας δεν είναι αποδεκτή. Καταλαβαίνουμε ότι μας πληγώνουν, μας εκφοβίζουν και μας κλέβουν αυτά που μας αξίζουν. Σεβασμό και ευημερία.
Τα σημάδια του εκφοβισμού είναι εξαιρετικά ποικίλα. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναγνωρίζονται όσο το δυνατόν νωρίτερα:
- Ταπεινώνουν τα θύματα γι' αυτό που είναι, κάνουν και τι λένε.
- Τους υποτιμούν.
- Τους φιμώνουν και τους κάνουν να νιώθουν ανάξιοι. Πράγματι, δεν τους δίνουν καμία απολύτως σημασία μέσα στην οικογένεια.
- Επικρίνουν και δείχνουν συνεχή περιφρόνηση απέναντί τους. Μετατρέποντας έτσι το θύμα στο μαύρο πρόβατο της οικογένειας.
- Δημιουργούν χάος. Για παράδειγμα, μετατρέπουν κάθε συζήτηση σε επιχείρημα, αποδίδοντας ευθύνες και κάνοντας ψευδείς ισχυρισμούς.
- Χρησιμοποιούν συναισθηματικό εκβιασμό και χειραγώγηση.
- Χρησιμοποιούν εξευτελιστικές συγκρίσεις. Για παράδειγμα, λέγοντας ότι «ο αδελφός σου είναι καλύτερος από εσένα».
- Χρησιμοποιούν συμπεριφορές ανωτερότητας, κάνουν επιβλαβή αστεία και υποτιμητικά σχόλια.
- Συχνά κατηγορούν το θύμα για εγωισμό, υποστηρίζοντας ότι έχει στο μυαλό του μόνο το δικό του συμφέρον.
Συναφείς ψυχολογικές επιπτώσεις
Ο οικογενειακός νταής συχνά υποκινείται από ζήλια ή φθόνο και επιδιώκει να διώξει το θύμα από την οικογένεια, ακόμα κι αν είναι πολύ στενός συγγενής. Όπως είναι λογικό, ο ψυχικός και κοινωνικός αντίκτυπος είναι τεράστιος.
Προς το παρόν, εμφανίζονται ολοένα και περισσότερες μελέτες σχετικά με την επίδραση του οικογενειακού εκφοβισμού. Για παράδειγμα, το Central South University στην Κίνα, διεξήγαγε μια μελέτη που ισχυρίστηκε ότι ο εκφοβισμός μεταξύ των αδερφών προκαλεί ακραία αγωνία και μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές της διάθεσης.
Γνωρίζουμε επίσης ότι όσο περισσότερο διαρκεί αυτή η κατάσταση, τόσο μεγαλύτερος είναι ο αντίκτυπός της στο θύμα. Στην πραγματικότητα, είναι σύνηθες για πολλούς που έχουν μεγαλώσει σε δυσλειτουργικά και καταχρηστικά περιβάλλοντα να εμπλέκονται σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές.
Πώς να απαντήσετε στον οικογενειακό εκφοβισμό
Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να σας βλάψει, με οποιονδήποτε τρόπο. Ως εκ τούτου, δικαιούστε πλήρως να υπερασπιστείτε τον εαυτό σας, να απαντήσετε, ακόμη και να αναφέρετε τέτοιες καταστάσεις, ανεξάρτητα από το αν ο νταής είναι μέλος της οικογένειας σας. Καμία οικογενειακή φιγούρα δεν πρέπει ποτέ να επικρίνει, να σας αγνοεί, να σας ενσταλάζει φόβο και ανασφάλεια και να σας κάνει να αισθάνεστε ανάξιοι.
Ο καθορισμός ορίων, η προστασία των συναισθημάτων σας, η πρακτική της αυτοφροντίδας, η αναζήτηση έγκυρων φορέων υποστήριξης και η διατήρηση της απόστασης από τα επιθετικά μέλη της οικογένειάς σας είναι το κλειδί για την ευημερία σας. Σε τελική ανάλυση, η οικογένειά σας πρέπει να είναι πάντα ένα περιβάλλον φροντίδας, όχι ένα πεδίο μάχης.
Απόδοση: Kαισαρίδου Αλκμήνη, Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
