PsychologyNow Team

Μαθαίνοντας περισσότερα για τον εαυτό μας μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τους άλλους

Μαθαίνοντας περισσότερα για τον εαυτό μας μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα τους άλλους

PsychologyNow Team

Όταν γινόμαστε περισσότερο ανοιχτοί στις διαφορετικές απόψεις των άλλων, είναι λιγότερο πιθανό να υποθέσουμε ότι η οπτική γωνία ενός ανθρώπου παραμένει σταθερή σε όλες τις διαφορετικές καταστάσεις της ζωής.


Σαν κοινωνικά πλάσματα, είναι πολύ σημαντικό για τους κοινωνικούς δεσμούς και σχέσεις μας να αναγνωρίζουμε με ακρίβεια και να καταλαβαίνουμε την ψυχική κατάσταση των άλλων (τις προθέσεις, γνώσεις, πεποιθήσεις τους, κλπ). Για την ακρίβεια, στον σημερινό πολύ-πολιτισμικό κόσμο και το κλίμα έντονης πολιτικής διαίρεσης, αυτή η ικανότητα –γνωστή ως Θεωρία του Μυαλού- είναι ίσως περισσότερο σημαντική από ποτέ.

Μία πρόσφατη μελέτη1 που δημοσιεύθηκε στο Journal of Cognitive Enhancement προτείνει ότι ένας αποτελεσματικός τρόπος για να αναπτύξουμε την δική μας Θεωρία του Μυαλού βρίσκεται στο να μάθουμε να καταλαβαίνουμε καλύτερα τον εαυτό μας.

Οι ψυχολόγοι ανέθεσαν σε 141 συμμετέχοντες να συμμετάσχουν σε μία τρίμηνη εκπαίδευση στοχασμού που διδάσκει τους ανθρώπους πώς να βλέπουν τις διαφορετικές πλευρές της δικής τους προσωπικότητας.

Πριν ξεκινήσουν, οι συμμετέχοντες συμπλήρωσαν ένα τεστ της δικής τους Θεωρίας του Μυαλού: παρακολούθησαν σύντομα video clips ανθρώπων που περιέγραφαν αυτοβιογραφικά γεγονότα και μετά απάντησαν σε ένα ερωτηματολόγιο σχετικά με τις προθέσεις, σκέψεις και στόχους του αφηγητή.

Έπειτα, οι συμμετέχοντες διδάχθηκαν πώς να ξεχωρίζουν και να ονομάζουν τα έξι «εσωτερικά μέρη» ή επιμέρους προσωπικότητες μέσα τους, για παράδειγμα «το μέρος που νοιάζεται», «το εσωτερικό χαρούμενο παιδί», «το ευάλωτο μέρος». Μπορούσαν να την αλλάξους ή να προσθέσουν στοιχεία σε αυτή τη λίστα, οποιαδήποτε στιγμή κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης.

Η εκπαίδευση αποτελούνταν από δύο κύρια στοιχεία στα οποία εξασκούνταν οι συμμετέχοντες καθημερινά για 30 λεπτά, και σε δίωρες, καθοδηγούμενες, εβδομαδιαίες εκπαιδευτικές συναντήσεις. Το πρώτο στοιχείο ήταν ένας διαλογισμός «παρατήρησης σκέψεων», κατά τον οποίο οι συμμετέχοντες παρατηρούσαν τις σκέψεις τους αντικειμενικά, χωρίς να ταυτίζονται (δηλαδή, τις παρατηρούσαν αποστασιοποιημένοι) και μετά κατέτασσαν τις σκέψεις τους σε κατηγορίες εγώ/άλλος, παρελθόν/μέλλον ή θετική/αρνητική.

Το δεύτερο στοιχείο ήταν μία άσκηση αντίληψης την οποία οι συμμετέχοντες έκαναν σε ζευγάρια, εναλλασσόμενοι στον ρόλο ομιλητή και ακροατή. Ο ομιλητής διηγούνταν ένα γεγονός της ημέρας του από την οπτική γωνία ενός από τα τυχαία επιλεγμένα εσωτερικά του μέρη. Γνωρίζοντας ποια ήταν τα εσωτερικά μέρη του ομιλητή, ο ακροατής έπρεπε να μαντέψει ποιο μέρος μιλούσε.

Αυτές οι ασκήσεις για τις διαφορετικές οπτικές γωνίες και η έννοια των «εσωτερικών μερών» βασίζονται στο μοντέλο Εσωτερικών Οικογενειακών Συστημάτων (IFS-Internal Family Systems), μία προσέγγιση που χρησιμοποιείται στην ψυχοθεραπεία. Το μοντέλο βλέπει την προσωπικότητα του ατόμου φτιαγμένη από διαφορετικές επιμέρους προσωπικότητες, η κάθε μια με το δικό της σύνολο συμπεριφορών, σκέψεων και συναισθημάτων. Η τρέχουσα μελέτη είναι μέρος μιας μεγαλύτερης έρευνας που βασίζεται στις αρχές του μοντέλου το οποίο εφαρμόστηκε με επιτυχία σε θεραπευτικό πλαίσιο (όπως σε ασθενείς ρευματοειδούς αρθρίτιδας) και το εφαρμόζει σε μη-κλινικό, υγιή, ενήλικο πληθυσμό με στόχο να βελτιώσει την ψυχική ευεξία και την κοινωνική ευφυία.

Κατά μέσο όρο, οι συμμετέχοντες στην τρέχουσα μελέτη εντόπισαν 11 εσωτερικά μέρη στις προσωπικότητές τους, το 44% των οποίων κατηγοριοποιήθηκαν από ανεξάρτητους κριτές σαν αρνητικά χαρακτηριστικά και το 56% ήταν θετικά χαρακτηριστικά. Οι ερευνητές οργάνωσαν τα διαφορετικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των συμμετεχόντων σε σχετικούς τύπους χαρακτηριστικών σύμφωνα με το μοντέλο IFS. Οι πιο κοινοί τύποι είναι: Προστάτες (12%), Διευθυντές και Μέρη Ευχαρίστησης (και τα δύο 11%), Εσωτερικοί Κριτές (9%) και Ευάλωτα Μέρη (8%).

Μετά την ολοκλήρωση της εκπαίδευσης οι συμμετέχοντες επανέλαβαν το ίδιο τεστ Θεωρίας του Μυαλού που είχαν συμπληρώσει στην αρχή της μελέτης. Η βελτίωση στην Θεωρία του Μυαλού συσχετίστηκε με τον αριθμό των διαφορετικών εσωτερικών μερών της προσωπικότητας που εντοπίστηκαν και όσες περισσότερες πλευρές μπόρεσαν να αναγνωρίσουν μέσα τους οι συμμετέχοντες, τόσο καλύτεροι φαίνονταν να γίνονται στην κατανόηση των άλλων. Αυτό φαίνεται σε έρευνα νευροαπεικόνισης, όπου οι διαδικασίες προοπτικής του εαυτού και των άλλων χρησιμοποιούν κοινούς νευρωνικούς μηχανισμούς.

Είναι ενδιαφέρον ότι ο συσχετισμός μεταξύ του αριθμού των μερών του εαυτού που εντοπίστηκαν και της βελτίωσης στην Θεωρία του Μυαλού, ήταν ακόμη πιο δυνατός σε εκείνους που εντόπισαν περισσότερα αρνητικά μέρη. Οι ερευνητές υποδεικνύουν ότι αυτό υποστηρίζει την θεωρία ότι οι άνθρωποι από τη φύση τους αντιστέκονται στην αναζήτηση αρνητικών πλευρών στην προσωπικότητά τους, οπότε εκείνοι που το κάνουν θεωρείται ότι δουλεύουν σε μεγαλύτερο βάθος για να κατανοήσουν καλύτερα τον εαυτό τους.

Επιπλέον, πέρα από το αποτέλεσμα της καλύτερης κατανόησης των ψυχικών καταστάσεων των άλλων, αυτή η βαθύτερη δουλειά βελτιώνει επίσης και την ψυχολογική ευεξία, καθώς στην κλινική ψυχολογία αναγνωρίζεται ευρέως ότι η αποδοχή των αρνητικών συναισθημάτων είναι ωφέλιμη για την ψυχική υγεία.

Ο σκοπός του εντοπισμού των διαφορετικών πλευρών της προσωπικότητάς μας είναι να καταλάβουμε ότι μέσω αυτών μπορεί κάποιος να δει μία κατάσταση μέσα από αρκετές διαφορετικές απόψεις. Μαθαίνουμε να βλέπουμε τον εαυτό μας ως πολύπλευρο και μπορούμε να αποστασιοποιηθούμε και να αποταυτιστούμε από μία και μοναδική προσωπική οπτική γωνία. Συνεπώς, θα είμαστε επίσης περισσότερο ανοιχτοί στις διαφορετικές απόψεις των άλλων και θα είναι λιγότερο πιθανό να υποθέσουμε ότι η οπτική γωνία ενός ανθρώπου παραμένει σταθερή σε όλες τις διαφορετικές καταστάσεις της ζωής.

Είναι πιθανό ότι αυτή η αυξημένη διαπροσωπική κατανόηση θα ενθαρρύνει με την σειρά της μεγαλύτερο σεβασμό και συμπόνια για τους άλλους, θα διευκολύνει την επικοινωνία και θα μειώσει τον εξοστρακισμό και τον στιγματισμό ομάδων με εναλλακτικές αντιλήψεις.

Οπότε φαίνεται ότι απαιτείται λίγο ψάξιμο της ψυχής για να καταλάβουμε τους ανθρώπους γύρω μας. Γιατί να μην προσπαθήσετε και εσείς να ρίξετε μια ματιά στην δική σας ψυχή και να δείτε τι μπορείτε να αναγνωρίσετε στους άλλους;


Πηγή: www.digest.bps.org.uk
Έρευνα: 1. Know Thy Selves: Learning to Understand Oneself Increases the Ability to Understand Others
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...