Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που δε διαχειρίζονται καλά το άγχος τους μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 43%.
Λίγο στρες μπορεί να είναι καλό για την ψυχική και σωματική σας ευεξία, αλλά το υπερβολικό στρες μπορεί να οδηγήσει σε αγχώδη διαταραχή, κατάθλιψη και άλλα προβλήματα υγείας. Μπορεί, επίσης, να συμβάλει στην πρόωρη γήρανση. Αν, λοιπόν, δεν θέλετε να γεράσετε πριν την ώρα σας, είναι σημαντικό να μάθετε να είστε περισσότερο ανθεκτικοί στο στρες.
Μελέτες έχουν δείξει ότι οι άνθρωποι που δε διαχειρίζονται καλά το άγχος τους μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο πρόωρου θανάτου κατά 43%. Η αύξηση των θανάτων μπορεί να οφείλεται εν μέρει στην επίδραση που έχει το στρες στο DNA.
Το DNA, το οποίο βρίσκεται σχεδόν σε κάθε κύτταρο (εκτός από τα ερυθρά αιμοσφαίρια), περιέχει γονίδια που κωδικοποιούν τα δομικά στοιχεία (πρωτεΐνες) που συνιστούν το σώμα σας. Αυτό αποτελείται από δύο κλώνους πλεγμένους μεταξύ τους στη διάσημη «διπλή έλικα». Τα κύτταρά σας δημιουργούν συνεχώς αντίγραφα του εαυτού τους κι όταν ένα κύτταρο διαιρείται, οι δύο κλώνοι ξετυλίγονται και δημιουργείται ένα πανομοιότυπο αντίγραφο του καθενός – ή τουλάχιστον τις περισσότερες φορές.
Μερικές φορές προκύπτουν βλάβες κατά τη διαδικασία αντιγραφής, ειδικά στις άκρες των κλώνων του DNA. Αυτές οι βλάβες μπορεί να προκαλέσουν μεταλλάξεις στο αντιγραμμένο DNA, με αποτέλεσμα το κύτταρο να γίνει καρκινικό. Ευτυχώς, τα κύτταρα διαθέτουν προστατευτικά καλύμματα στο τέλος του κάθε κλώνου που ονομάζονται τελομερή και έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίζουν την προστασία του DNA από τέτοιου είδους βλάβες.
Τα τελομερή είναι σαν αλληλουχίες σφαιριδίων (τελομερικές επαναλήψεις). Κάθε φορά που το κύτταρο διαιρείται, η επόμενη γενιά χάνει ένα σφαιρίδιο τελομερικών επαναλήψεων. Δυστυχώς, κάθε κύτταρο έχει έναν σταθερό αριθμό από αυτές τις επαναλήψεις, που σημαίνει ότι μπορεί να αναπαραχθεί μόνο ορισμένες φορές πριν διαβρωθούν τα προστατευτικά τελομερή. Αυτός ο αριθμός των κυτταρικών διαιρέσεων ονομάζεται όριο Hayflick. Μόλις ένα κύτταρο φτάσει στο όριο Hayflick (έως 60 κυτταρικές διαιρέσεις, για τα περισσότερα κύτταρα), αυτοκαταστρέφεται. Αυτή είναι η ουσία της γήρανσης.
Ορισμένα κύτταρα στο σώμα, ειδικά τα κύτταρα του ανοσοποιητικού που καταπολεμούν τις λοιμώξεις, διαθέτουν μόρια που δημιουργούν τελομεράση. Η τελομεράση μπορεί να επαναφέρει τα σφαιρίδια (τελομερικές επαναλήψεις) σε κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος (και σε ορισμένα άλλα, όπως τα καρκινικά), που σημαίνει ότι η γήρανση μπορεί να ανατραπεί στα εν λόγω κύτταρα.
Αυτό είναι λογικό καθώς τα κύτταρα του ανοσοποιητικού πρέπει να αναπαράγονται πολλές φορές για να καταπολεμούν τους ιούς και τα βακτήρια. Χωρίς τελομεράση, θα έφταναν στο όριο του Hayflick και θα εξαφανίζονταν, αφήνοντας τον οργανισμό μας απροστάτευτο. Δυστυχώς, ωστόσο, ακόμη και η τελομεράση σταματά να λειτουργεί σωστά όταν οι άνθρωποι φτάνουν σε ηλικία 80 ετών και χάνουν τα ανοσοποιητικά τους κύτταρα λόγω της γήρανσης.
Διαβάστε σχετικά: 6 συναισθηματικές επιπτώσεις του άγχους στην καθημερινή ζωή
Μπορείτε να το ελέγξετε
Το κάπνισμα, η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, το υπερβολικό βάρος και το άγχος συνδέονται όλα με την απώλεια τελομερών. Η τελομεράση δεν λειτουργεί τόσο αποτελεσματικά όταν ένα άτομο υποφέρει από υπερβολικό στρες και αυτό προκαλεί πρόωρη γήρανση.
Η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, όπως μια φυτική διατροφή, μπορεί να σταματήσει ή ακόμα και να αναστρέψει τη διαδικασία. Η σωματική δραστηριότητα, ειδικά η έντονη άσκηση, μπορεί επίσης να αυξήσει τη δραστηριότητα της τελομεράσης. Έτσι, η υγιεινή ζωή μπορεί να μειώσει την ταχύτητα της γήρανσης όπως μπορεί και η διαχείριση του άγχους σας.
Ωστόσο, το στρες δεν είναι πάντα κακό. Στην ψυχολογία, διακρίνουμε το «eustress» (θετικό στρες), που μας βοηθά να αντεπεξέλθουμε στη δουλειά μας, στον αθλητισμό και τις σχέσεις μας, και το «distress» (αρνητικό στρες), όταν η πίεση γίνεται πολύ μεγάλη για να μπορέσουμε να τη διαχειριστούμε. Το αρνητικό στρες είναι αυτό που οι περισσότεροι εννοούμε όταν λέμε ή νιώθουμε ότι είμαστε αγχωμένοι. Είναι, επίσης, αυτό που μπορεί να επιταχύνει τη γήρανση στα κύτταρα μας.
Δεν χρειάζεται λοιπόν να προστατεύετε τον εαυτό σας από κάθε είδους στρες καθώς μόνο το «κακό» στρες, που διαρκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, είναι αδυσώπητο και σας εμποδίζει να ζήσετε τη ζωή σας στο έπακρο.
Με την αποδοχή μιας αγχωτικής κατάστασης και τη χρήση στρατηγικών αντιμετώπισης, όπως είναι η αναζήτηση βοήθειας από τους φίλους σας ή το να γίνετε πολυμήχανοι απέναντι στις διάφορες προκλήσεις, μπορείτε να δημιουργήσετε ανθεκτικότητα στο στρες, η οποία με τη σειρά της συνδέεται με μεγαλύτερα τελομερή.
Επιπλέον, η επανεκτίμηση μιας κατάστασης που σας αγχώνει, όπως για παράδειγμα μια δημόσια ομιλία, εκλαμβάνοντας τη ως κάτι συναρπαστικό, μπορεί να σας βοηθήσει να διαχειριστείτε το άγχος. Αυτές οι τεχνικές μπορούν να αποτρέψουν το «καλό» στρες από το να γίνει «κακό» στρες και να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα απέναντι του.
Με τον όρο ανθεκτικότητα εννοούμε την ικανότητα να ανακάμπτουμε ύστερα από διάφορες αντιξοότητες και να αντέχουμε στους καθημερινούς στρεσογόνους παράγοντες. Εκτός από την επίλυση προβλημάτων, την κοινωνική υποστήριξη και την αποτελεσματική χρήση στρατηγικών αντιμετώπισης, η ενσυνειδητότητα μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να γίνετε πιο ανθεκτικοί στο καθημερινό στρες.
Άλλες τεχνικές είναι να κάνετε πράγματα που θα ενισχύσουν τα θετικά σας συναισθήματα, όπως να διαβάσετε ένα βιβλίο, να ακούσετε μουσική ή να παίξετε ένα παιχνίδι στον υπολογιστή. Τα θετικά συναισθήματα διευρύνουν το νου σας, επιτρέποντας σας να αντιλαμβάνεστε και να αντλείτε από τους ψυχολογικούς, πνευματικούς και κοινωνικούς πόρους σας, όταν έρχεστε αντιμέτωποι με κάποια αντιξοότητα.
Δεν μπορούμε ακόμη να είμαστε σίγουροι ότι αυτές οι ψυχολογικές στρατηγικές επηρεάζουν τα τελομερή και κατ’ επέκταση τη διαδικασία γήρανσης. Ωστόσο, το μήκος των τελομερών και η δραστηριότητα της τελομεράσης στα κύτταρά σας φαίνεται να επηρεάζονται αρνητικά από το στρες και θετικά από τη διαχείρισή του.
Επομένως, εάν επιθυμείτε να αλλάξετε τον τρόπο ζωής σας για να γίνετε πιο ανθεκτικοί στο στρες, θα μπορούσατε να υιοθετήσετε τις παραπάνω στρατηγικές. Μπορεί να μην σας κάνουν να ζήσετε όσο ο καρχαρίας της Γροιλανδίας, αλλά ενδέχεται να προσθέσουν μερικά πολύτιμα χρόνια στη ζωή σας.
Απόδοση – Επιμέλεια: Μάγια Μπούντζα, μεταφράστρια
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
