Εγκέφαλος: "η δικλείδα ασφαλείας" στον τοξικό σύντροφο

Για μερικούς άνδρες και γυναίκες, η αγάπη γίνεται επικίνδυνη λόγω της επιλογής τους. Στην αρχή όλα έμοιαζαν ασφαλή, ιδανικά. Ωστόσο, με την πάροδο του χρόνου το σκοτάδι κάλυψε τη σχέση. Πριν το καταλάβουν όλα μέρα με τη μέρα έγιναν πιο σφιχτά, αυστηρά, αποπνικτικά. Οι τοξικοί σύντροφοι μπορούν να καταστρέψουν ζωές.

Γιατί κάποιος να θέλει να κάνει κακό σε κάποιον που ισχυρίζεται ότι αγαπά; Υπάρχουν πολλοί λόγοι, για παράδειγμα, η κατάχρηση ουσιών ή αλκοόλ, νευρολογική πάθηση που επηρεάζει τη συμπεριφορά, οριακή διαταραχή προσωπικότητας ή διαταραχή ναρκισσιστικής προσωπικότητας….κ.α.

Αν και οι λόγοι μπορεί να διαφέρουν, η οδυνηρή πραγματικότητα και το αποτέλεσμα για πολλά θύματα είναι το ίδιο. Αυτός ή αυτή θα υποφέρει. Και για να κάνει τα πράγματα χειρότερα, πολλά από αυτά τα άτομα θεωρούν αδύνατο το να φύγουν. Η νευροχημεία της αγάπης και της προσκόλλησης, ιδιαίτερα σε περίπτωση κακοποίησης, μπορεί να καταδικάσει ένα θύμα σε ένα ζοφερό μέλλον με έναν κακοποιητικό σύντροφο.

Ίσως σκεφτείτε, πως πρέπει απλά να φύγουν αμέσως. Δεν χρειάζεται να μένουν με κάποιον που τους φοβίζει, ελέγχει ή εκφοβίζει. Αυτή η λύση είναι η λογική και η καλύτερη προσέγγιση σε μια καταχραστική κατάσταση. Ωστόσο, η φυσική λειτουργία του εγκεφάλου μας μπορεί να αποτρέψει κάτι τέτοιο. Ας δούμε το γιατί.

Κοινές αντιδράσεις του εγκεφάλου σε έναν κακοποιητικό σύντροφο

Μερικά σημαντικά συστατικά που συμβάλλουν στον εθισμό ενός ατόμου στον κακοποιό του είναι η ωκυτοκίνη (δέσμευση), τα ενδογενή οπιοειδή (ευχαρίστηση, πόνος, απόσυρση, εξάρτηση), παράγοντας απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης (απόσυρση, άγχος) και ντοπαμίνη. Με τόσο ισχυρή νευροχημεία στις μη ρυθμισμένες καταστάσεις, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να διαχειριστείτε τα συναισθήματα ή να λάβετε λογικές αποφάσεις.

Τοξική vs φυσιολογική σχέση

Οι νευροβιολογικές αλλαγές που συμβαίνουν στα θύματα κακοποίησης είναι πιθανώς παρόμοιες με εκείνες του χωρισμού μιας φυσιολογικής σχέσης. Όταν κάποιος από εμάς ερωτεύεται και συνδέεται με κάποιον νέο, η νευροχημεία του συστήματος ανταμοιβής ανταποκρίνεται στην καθιέρωση αυτού του δεσμού. Σε καταστάσεις κακοποιητικές, ο εγκέφαλος έχει πιθανώς την ίδια προσήλωση που θα έχει κάποιος με κάποιον που αγαπά. Ωστόσο, για τα θύματα, ο κακοποιητής που αγαπούν δεν είναι ασφαλής και η σχέση δεν είναι σταθερή.

Αυτό που συμβαίνει νευροβιολογικά σε μια τοξική ένωση δεν είναι πολύ διαφορετικό από αυτό που συμβαίνει σε μια κανονική σχέση. Η κύρια διαφορά είναι ότι δεδομένου ότι ο εγκέφαλός μας είναι εξαιρετικά ανταποκρινόμενος στο τι συμβαίνει στο περιβάλλον μας, απελευθερώνει χημεία ως αντίδραση στη συμπεριφορά του τοξικού συντρόφου.

Εάν συμπεριφέρεται κακώς, η ωκυτοκίνη ανταποκρίνεται με τρόπους που κάποιος σε μια “κανονική σχέση” δεν θα βιώσει. Αυτό ισχύει επίσης για τη νευροχημεία όπως τα ενδογενή οπιοειδή, την ντοπαμίνη και τον παράγοντα απελευθέρωσης κορτικοτροπίνης.

Οι φυσιολογικοί σύντροφοι δεν δημιουργούν το ίδιο συναισθηματικά φορτισμένο κλίμα με τον κακόβουλο.

Το περιεχόμενο της σχέσης σημαίνει τα πάντα, όταν μιλάμε για τον εγκέφαλο.

Τραυματικός δεσμός και γνωστική ασυμφωνία

Αυτό μας φέρνει σε δύο ψυχολογικές καταστάσεις που είναι ζωτικής σημασίας για τα θύματα συναισθηματικής και σωματικής κακοποίησης που πρέπει να γνωρίζουν: Πρόκειται για διαδικασίες που συμβαίνουν αυτόματα μέσα στον εγκέφαλο και είναι το αποτέλεσμα της νευροχημικής καταιγίδας που αναφλέγεται από τον κακοποιητικό σύντροφο.

Διαβάστε σχετικά: Πώς να καταλάβεις ότι κάποιος σε χειραγωγεί και τι να κάνεις για αυτό

Τραυματικός δεσμός

Πρόκειται για τις τέσσερις κύριες νευροχημικές ουσίες οι οποίες είναι πρωταρχικοί οδηγοί που υποκρύπτουν το τραύμα. Συχνά, όταν ένα άτομο πληγώνεται από έναν ρομαντικό σύντροφο ή κάποιον που αγαπά, αυτά τα χημικά προϊόντα καταστρέφονται σημαντικά.

Υπό την παρουσία ενός τέτοιου εθισμού, θα υπάρξει έντονη επιθυμία, αυξημένη αξία που αποδίδεται στον κακοποιό, και υπερβολική εστίαση στη σχέση και την επίλυση των συγκρούσεων. Οι σκέψεις του θύματος ακολουθούν συχνά για να κατανοήσουν αυτά τα συναισθήματα. Ο εγκέφαλός του συνήθως μετατρέπεται σε αυταπάτη και εξορθολογισμό για την επίλυση της γνωσιακής ασυμφωνίας.

Ένα θύμα μπορεί να προσφέρει δικαιολογίες στον εαυτό του, τους φίλους και την οικογένειά του, για να εξηγήσει ή να ελαχιστοποιήσει τις παραβατικές συμπεριφορές του τοξικού συντρόφου. ” Δεν θα το ξανακάνει. ” Η επίλυση της γνωστικής δυσαρέσκειας είναι μια μορφή αυτορρύθμισης και αυτοκαθησύχασης που ενεργοποιείται από τον εγκέφαλο.

Λειτουργία εγκεφάλου

Ένα άτομο που εμπλέκεται σε μια τοξική σχέση αγκυροβολεί σε έναν σύντροφο που θα μπορούσε να του προκαλέσει σοβαρή βλάβη.

Τα υψηλά επίπεδα ωκυτοκίνης μπορούν να έχουν δύο εντελώς αντίθετες έννοιες – μπορεί να ηρεμήσει το άγχος, καθώς και να το αυξήσει. Οι εμπλεκόμενοι υποδοχείς φαίνεται να εξαρτώνται από το κοινωνικό πλαίσιο. Συγκεκριμένα: Τα αυξημένα επίπεδα μπορούν να μειώσουν και να ηρεμήσουν το άγχος. Ωστόσο, τα υψηλά επίπεδα της είναι ένα σημάδι κοινωνικής δυσφορίας. Αυτό σχετίζεται με υποδοχείς που βρίσκονται στο πλευρικό διάφραγμα.

Αυτός ο διπλός ρόλος των υποδοχέων ωκυτοκίνης περιγράφηκε αρχικά σε μελέτες που διεξήχθησαν στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας από την Dr. Shelley E. Taylor και την ερευνητική της ομάδα. Εξηγεί ότι η ωκυτοκίνη μπορεί να αυξηθεί υπό αρνητικές κοινωνικές συνθήκες προκαλώντας ένα άτομο να αναζητήσει καλύτερες κοινωνικές συνθήκες.

Για όσους έχουν την ικανότητα να δημιουργούν δεσμούς στενούς, ο εγκέφαλός δεν αφήνει πολύ εύκολα τις σχέσεις. Εκτός αυτού, τα ενδογενή οπιοειδή οδηγούν τα συναισθήματα του πόνου και της απώλειας προκαλώντας μια απεγνωσμένη επιθυμία για ανακούφιση. Πρόκειται για μια μάχη!

Διαβάστε σχετικά: Σιωπηρές, κακοποιητικές σχέσεις: Αναγνωρίστε τα σημάδια

Πώς βοηθάμε τον εγκέφαλο

Ένας από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους τα θύματα μπορούν να βοηθήσουν τον εγκέφαλό τους να σπάσει ένα δεσμό τραυμάτων είναι διευκολύνοντας την απελευθέρωση της κατευναστικής ωκυτοκίνης (από την αμυγδαλή). Η ενεργοποίηση των υποδοχέων αυτού του τύπου μπορεί να μειώσει τους πόθους, να μειώσει την απόσυρση και να μειώσει τον πόνο. Πώς γίνεται αυτό; Με καλή, ποιοτική κοινωνική επαφή – σύνδεση.

Η σύνδεση δεν μπορεί να είναι με τον τοξικό σύντροφο, αλλιώς ο δεσμός εμβαθύνει – μαζί του

Δυστυχώς, πολλοί άνθρωποι που είναι με τοξικούς συντρόφους απομονώνονται.

Να θυμάστε πως, η διατήρηση των κοινωνικών επαφών δεν είναι μόνο καλή από την άποψη της ασφάλειας (επειδή τα τρίτα μάτια βλέπουν πιο αντικειμενικά), αλλά οι συμπονετικοί, πραγματικοί και αγαπημένοι μας άνθρωποι βοηθούν τον εγκέφαλό μας να λειτουργήσει καλύτερα.

Βιβλιογραφία:

Burkett, J. P., & Young, L. J. (2012). The behavioral, anatomical and pharmacological parallels between social attachment, love and addiction. Psychopharmacology, 224(1), 1–26.

Fisher, H., Brown, L., Aron, A., Strong, G., and Mashek, D. (2010). Reward, addiction, and emotion regulation systems associated with rejection in love. Journal of Neurophysiology Jul, 104 (1) 51-60

Guzmán, Y. F., Tronson, N. C., Sato, K., Mesic, I., Guedea, A. L., Nishimori, K., & Radulovic, J. (2014). Role of Oxytocin Receptors in Modulation of Fear by Social Memory.Psychopharmacology, 231(10), 2097–2105.

Guzmán, Y. F., Tronson, N. C., Jovasevic, V., Sato, K., Guedea, A. L., Mizukami, H., … Radulovic, J. (2013). Fear-enhancing effects of septal oxytocin receptors. Nature Neuroscience, 16(9), 1185–1187.

Jarcho, J. M., Berkman, E. T., & Lieberman, M. D. (2011). The neural basis of rationalization: cognitive dissonance reduction during decision-making. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 6(4), 460–467.

Love, T. M. (2014). Oxytocin, Motivation and the Role of Dopamine. Pharmacology, Biochemistry, and Behavior, 0, 49–60.

Love, T., Enoch, M., Hodgkinson, C., Pecina, M., Mickey, B., Koeppe, R., Stohler, C., Goldman,D., & Zubieta, J. (2012). Oxytocin gene polymorphisms influence human dopaminergic

Sobota, R., Mihara, T., Forrest, A., Featherstone, R. E., & Siegel, S. J. (2015). Oxytocin reduces amygdala activity, increases social interactions and reduces anxiety-like behavior irrespective of NMDAR antagonism. Behavioral Neuroscience, 129(4), 389–398.

Smith, S. M., & Vale, W. W. (2006). The role of the hypothalamic-pituitary-adrenal axis in neuroendocrine responses to stress. Dialogues in Clinical Neuroscience, 8(4), 383–395.

Taylor, S.E., Gonzaga, G.C., Klein, LC, Hu, P., Greendale, G., & Seeman, T. (2006). Relation of oxytocin to psychological stress responses and hypothalamic-pituitary-adrenocortical axis activity in older women. Psychosomatic Medicine. 68(2):238-245.

Taylor, SE, Saphire-Bernstein, S., Seeman, TE. (2010). Are plasma oxytocin in women and plasma vasopressin in men biomarkers of distressed pair-bond relationships? Psycholo Sci. Jan; 21(1):3-7

Taylor SE, Welch WT, Kim HS, & Sherman DK. (2007). Cultural differences in the impact of social support on psychological and biological stress responses. Psychol Sci. 2007 Sep;18(9):831-7.