Ο υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη της κατάθλιψης και νέα έρευνα μπορεί να εξηγήσει τους λόγους.
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Nature Mental Health, μια διεθνής ομάδα ερευνητών, μεταξύ άλλων από το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και το Πανεπιστήμιο Fudan, εξέτασε έναν συνδυασμό παραγόντων, όπως οι παράγοντες του τρόπου ζωής, η γενετική, η δομή του εγκεφάλου και τα ανοσοποιητικά και μεταβολικά μας συστήματα, για να εντοπίσει τους υποκείμενους μηχανισμούς που θα μπορούσαν να εξηγήσουν αυτή τη σχέση.
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, περίπου ένας στους 20 ενήλικες εμφανίζει κατάθλιψη και η κατάσταση αυτή αποτελεί σημαντικό βάρος για τη δημόσια υγεία παγκοσμίως. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση της κατάθλιψης είναι περίπλοκοι και περιλαμβάνουν ένα μείγμα βιολογικών παραγόντων και παραγόντων του τρόπου ζωής.
Για να κατανοήσουν καλύτερα τη σχέση μεταξύ αυτών των παραγόντων και της κατάθλιψης, οι ερευνητές στράφηκαν στη βρετανική βιοτράπεζα, μια βιοϊατρική βάση δεδομένων και ερευνητική πηγή που περιέχει ανώνυμες πληροφορίες γενετικής, τρόπου ζωής και υγείας για τους συμμετέχοντες.
Εξετάζοντας δεδομένα από σχεδόν 290.000 άτομα – εκ των οποίων 13.000 είχαν κατάθλιψη – που παρακολουθούνταν για μια περίοδο εννέα ετών, η ομάδα κατάφερε να εντοπίσει επτά παράγοντες υγιεινού τρόπου ζωής που συνδέονται με χαμηλότερο κίνδυνο κατάθλιψης. Αυτά ήταν:
– μέτρια κατανάλωση αλκοόλ
– υγιεινή διατροφή
– τακτική σωματική δραστηριότητα
– υγιής ύπνος
– δεν καπνίζω ποτέ
– χαμηλή έως μέτρια καθιστική συμπεριφορά
– συχνή κοινωνική σύνδεση
Διαβάστε σχετικά: Κατάθλιψη – Κάποια χαρακτηριστικά
Από όλους αυτούς τους παράγοντες, ο καλός νυχτερινός ύπνος – μεταξύ επτά και εννέα ωρών τη νύχτα – έκανε τη μεγαλύτερη διαφορά, μειώνοντας τον κίνδυνο κατάθλιψης, συμπεριλαμβανομένων των μεμονωμένων καταθλιπτικών επεισοδίων και της ανθεκτικής στη θεραπεία κατάθλιψης, κατά 22%.
Η συχνή κοινωνική επαφή, η οποία γενικά μείωσε τον κίνδυνο κατάθλιψης κατά 18%, ήταν η πιο προστατευτική έναντι της επαναλαμβανόμενης καταθλιπτικής διαταραχής.
Η μέτρια κατανάλωση αλκοόλ μείωσε τον κίνδυνο κατάθλιψης κατά 11%, η υγιεινή διατροφή κατά 6%, η τακτική σωματική δραστηριότητα κατά 14%, το μηδενικό κάπνισμα κατά 20% και η χαμηλή έως μέτρια καθιστική συμπεριφορά κατά 13%.
Με βάση τον αριθμό των παραγόντων υγιεινού τρόπου ζωής που ακολουθούσε ένα άτομο, κατατάχθηκε σε μία από τις τρεις ομάδες: δυσμενής, ενδιάμεσος και ευνοϊκός τρόπος ζωής. Τα άτομα της ενδιάμεσης ομάδας είχαν περίπου 41% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη σε σύγκριση με τα άτομα της ομάδας του δυσμενούς τρόπου ζωής, ενώ τα άτομα της ομάδας του ευνοϊκού τρόπου ζωής είχαν 57% λιγότερες πιθανότητες.
Στη συνέχεια, η ομάδα εξέτασε το DNA των συμμετεχόντων, αποδίδοντας σε καθέναν από αυτούς μια βαθμολογία γενετικού κινδύνου. Η βαθμολογία αυτή βασίστηκε στον αριθμό των γενετικών παραλλαγών που φέρει ένα άτομο και οι οποίες έχουν γνωστή σχέση με τον κίνδυνο κατάθλιψης. Όσοι είχαν τη χαμηλότερη βαθμολογία γενετικού κινδύνου είχαν 25% λιγότερες πιθανότητες να αναπτύξουν κατάθλιψη σε σύγκριση με όσους είχαν την υψηλότερη βαθμολογία – πολύ μικρότερη επίδραση από τον τρόπο ζωής.
Σε άτομα με υψηλό, μεσαίο και χαμηλό γενετικό κίνδυνο για κατάθλιψη, η ομάδα διαπίστωσε περαιτέρω ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάθλιψης. Η έρευνα αυτή υπογραμμίζει τη σημασία ενός υγιεινού τρόπου ζωής για την πρόληψη της κατάθλιψης, ανεξάρτητα από τον γενετικό κίνδυνο ενός ατόμου.
Οι ερευνητές δήλωσαν: “Παρόλο που το DNA μας – το γενετικό χαρτί που μας έχει μοιραστεί – μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο κατάθλιψης, δείξαμε ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής είναι ενδεχομένως πιο σημαντικός.
Ορισμένοι από αυτούς τους παράγοντες του τρόπου ζωής είναι πράγματα που μπορούμε να ελέγξουμε σε κάποιο βαθμό, οπότε η προσπάθεια να βρούμε τρόπους να τους βελτιώσουμε – για παράδειγμα, να βεβαιωθούμε ότι κοιμόμαστε καλά και ότι βγαίνουμε έξω για να δούμε φίλους – θα μπορούσε να κάνει πραγματική διαφορά στη ζωή των ανθρώπων.
Για να κατανοήσουν γιατί ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να μειώνει τον κίνδυνο κατάθλιψης, η ομάδα μελέτησε μια σειρά άλλων παραγόντων.
Κατ’ αρχάς, εξέτασαν μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου από λιγότερους από 33.000 συμμετέχοντες και βρήκαν μια σειρά από περιοχές του εγκεφάλου όπου ο μεγαλύτερος όγκος – περισσότεροι νευρώνες και συνδέσεις – συνδέεται με έναν υγιεινό τρόπο ζωής. Σε αυτά περιλαμβάνονταν το pallidum, ο θάλαμος, η αμυγδαλή και ο ιππόκαμπος.
Στη συνέχεια, η ομάδα εξέτασε για δείκτες στο αίμα που υποδείκνυαν προβλήματα με το ανοσοποιητικό σύστημα ή το μεταβολισμό (πώς επεξεργαζόμαστε την τροφή και παράγουμε ενέργεια). Μεταξύ των δεικτών που βρέθηκαν να συνδέονται με τον τρόπο ζωής ήταν η C-αντιδρώσα πρωτεΐνη, ένα μόριο που παράγεται στο σώμα ως απάντηση στο στρες, και τα τριγλυκερίδια, μία από τις κύριες μορφές λίπους που χρησιμοποιεί το σώμα για να αποθηκεύσει ενέργεια για αργότερα.
Οι δεσμοί αυτοί υποστηρίζονται από διάφορες προηγούμενες μελέτες. Για παράδειγμα, η έκθεση στο στρες κατά τη διάρκεια της ζωής μπορεί να επηρεάσει το πόσο καλά μπορούμε να ρυθμίσουμε το σάκχαρο στο αίμα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος και να επιταχύνει τις βλάβες που σχετίζονται με την ηλικία στα κύτταρα και τα μόρια του σώματος.
Η κακή σωματική δραστηριότητα και η έλλειψη ύπνου μπορούν να βλάψουν την ικανότητα του οργανισμού να ανταποκρίνεται στο στρες. Έχει διαπιστωθεί ότι η μοναξιά και η έλλειψη κοινωνικής υποστήριξης αυξάνουν τον κίνδυνο μόλυνσης και αυξάνουν τους δείκτες ανοσολογικής ανεπάρκειας.
Η ομάδα διαπίστωσε ότι το μονοπάτι από τον τρόπο ζωής στις ανοσοποιητικές και μεταβολικές λειτουργίες ήταν το πιο σημαντικό. Με άλλα λόγια, ένας φτωχότερος τρόπος ζωής επηρεάζει το ανοσοποιητικό μας σύστημα και το μεταβολισμό μας, γεγονός που με τη σειρά του αυξάνει τον κίνδυνο κατάθλιψης.
Επίσης δήλωσαν: Έχουμε συνηθίσει να σκεφτόμαστε ότι ένας υγιεινός τρόπος ζωής είναι σημαντικός για τη σωματική μας υγεία, αλλά είναι εξίσου σημαντικός και για την ψυχική μας υγεία. Είναι καλό για την υγεία του εγκεφάλου και τη νόησή μας, αλλά και έμμεσα προάγοντας ένα υγιέστερο ανοσοποιητικό σύστημα και έναν καλύτερο μεταβολισμό.
Γνωρίζουμε ότι η κατάθλιψη μπορεί να ξεκινήσει ήδη από την εφηβεία ή τη νεαρή ενήλικη ζωή, οπότε η εκπαίδευση των νέων σχετικά με τη σημασία ενός υγιεινού τρόπου ζωής και τον αντίκτυπό του στην ψυχική υγεία θα πρέπει να ξεκινήσει από τα σχολεία.
Απόδοση: Σοφία Πολυχρονάκη, φοιτήτρια Ψυχολογίας
Επιμέλεια: PsycholgyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
