Με τη νέα κρίση να εξελίσσεται τις ημέρες αυτές στον κόσμο, δύο ειδικοί ψυχικής υγείας και επιστημονικοί συνεργάτες του PsychologyNow.gr γράφουν για τον τρόπο που πρέπει μιλήσουμε στα παιδιά για τον πόλεμο, καθώς και τι οφείλουμε να κάνουμε για να τα προστατέψουμε.
Νάνσυ Κακάρογλου, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια
Καλούμαστε για άλλη μια φορά, στο διάστημα των τελευταίων ετών, να διαχειριστούμε κρίσιμα γεγονότα που σημαδεύουν με πολλαπλούς τρόπους τη ζωή μας καθώς συνδέονται με τον κίνδυνο ή και την απώλεια της ίδιας της ζωής. Γεγονότα οικονομικά, περιβαλλοντικών καταστροφών, υγειονομικά και σήμερα το γεγονός, πλέον, του πολέμου στην Ουκρανία.
Πώς να αγγίξουμε τα συναισθήματα του φόβου και της ανασφάλειας που διακινούνται μπροστά σε τέτοια γεγονότα, ατομικά και συλλογικά και που αφορούν όλες τις ηλικίες;
Πώς να μιλήσουμε στα παιδιά μας; Πώς να τους μιλήσουμε για τον πόλεμο;
Δύσκολα ερωτήματα που απαιτούν σύνθετες απαντήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες γενικές κατευθύνσεις που μπορούν να μας βοηθήσουν να μιλήσουμε στα παιδιά μας για όλα αυτά και σήμερα για τον πόλεμο, με τρόπο αληθινό και ταυτόχρονα φροντιστικό για εκείνα και την ανάπτυξή τους:
- Επεξεργαζόμαστε, αρχικά, τα δικά μας συναισθήματα και τις δικές μας σκέψεις σχετικά με τον πόλεμο. Προσπαθούμε να διαμορφώσουμε ένα ελπιδοφόρο συναίσθημα.
- Λέμε την αλήθεια για τον πόλεμο δίνοντας πληροφορίες ανάλογα με την ηλικία και την ωριμότητα του παιδιού μας.
- Συζητάμε για τις δικές του πληροφορίες, σκέψεις και συναισθήματα, ενθαρρύνοντας τον διάλογο. Το περιεχόμενο του διαλόγου διαμορφώνεται σύμφωνα με την ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού μας αλλά φροντίζουμε να είναι πάντα σε ένα κλίμα που να εμπνέει γονεϊκή ασφάλεια και προστασία.
- Αξιοποιούμε το βιβλίο, διαβάζοντας μαζί με το παιδί μας αλλά και αντλώντας ιδέες για το πώς θα προσεγγίσουμε το θέμα του πολέμου. Με τα μεγαλύτερα παιδιά αξιοποιούμε και γνώριμα σε αυτά ιστορικά γεγονότα.
- Μεριμνούμε για τον περιορισμό της έκθεσης των παιδιών σε πληροφορίες και εικόνες από τα μέσα επικοινωνίας αλλά και από τις συζητήσεις μεταξύ των ενηλίκων.
- Αναζητούμε και προτείνουμε στα παιδιά μας τρόπους που μπορούμε να σταθούμε αλληλέγγυοι σε όσους πλήττονται από τον πόλεμο.
- Θυμόμαστε, σε κάθε κουβέντα, να αναφερόμαστε στην ειρήνη και την αλληλεγγύη μεταξύ των ανθρώπων ως τον προορισμό και τη δυνατότητα του μέλλοντος.
Διαβάστε σχετικά: Πώς να χτίσετε μια σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά σας
Μαριάνθη Σπουργίτη, Ψυχολόγος
Θεωρούσαμε πως η πανδημία ήταν αρκετή για να ταράξει την «κανονικότητά» μας. Όμως τις τελευταίες μέρες βρισκόμαστε όλοι αντιμέτωποι με μία νέα κρίση, αυτή του πολέμου, που μας επηρεάζει όλους ποικιλοτρόπως. Ανεπηρέαστα φυσικά δεν θα μπορούσαν να μείνουν και τα παιδιά, τα οποία περισσότερο από ποτέ έχουν ανάγκη να νιώσουν ασφάλεια. Τι μπορείτε, λοιπόν, να κάνετε;
1. Συζητήστε με το παιδί σας σχετικά με τον πόλεμο και τις τρέχουσες συνθήκες (προσαρμόστε τον λόγο σας και τις πληροφορίες που παρέχετε στο γνωστικό και ηλικιακό επίπεδο του παιδιού και δώστε τόσες πληροφορίες όσες έχει ανάγκη το ίδιο το παιδί να μάθει και όχι όσες θεωρείτε εσείς ότι χρειάζεται να μάθει).
2. Μιλήστε με ειλικρίνεια (απαντήστε στοχευμένα στις ερωτήσεις του παιδιού και αποφύγετε τις μακροσκελείς αναλύσεις. Το παιχνίδι και η ζωγραφική βοηθούν πάντα στην προσέγγιση των δύσκολων θεμάτων).
3. Η παιδική καθημερινότητα περνάει κρίση (παρά τις συνεχείς αναφορές από ποικίλες πηγές στο θέμα του πολέμου, είναι σημαντική η διατήρηση της ρουτίνας του παιδιού, η οποία προσφέρει ένα αίσθημα ασφάλειας. Δώστε έμφαση στην συναισθηματική έκφραση και στις διαπροσωπικές επαφές).
4. Μην ξεχνάτε να ενημερώνετε το παιδί σας για τις σημαντικές εξελίξεις (εάν τα νέα είναι άσχημα, φροντίστε να είστε οι πρώτοι που θα τα εξηγήσετε στο παιδί, ώστε να έχει χρόνο να τα κατανοήσει αλλά και να καλύψει τυχόν απορίες του. Το ίδιο ισχύει και με τις ευχάριστες εξελίξεις).
5. Σε γενικές γραμμές, είναι σημαντικό να θυμάστε πως τα παιδιά έχουν ανάγκη από τη δική σας διαβεβαίωση ότι όλα θα πάνε καλά.
6. Κλείστε την τηλεόραση.
7. Η αισιοδοξία προσαρμόζεται (επειδή, όμως, για να μεταφέρουμε αισιόδοξα μηνύματα στο παιδί, πρέπει πρώτα να υιοθετήσουμε την ανάλογη οπτική και για τον εαυτό μας, πρωταρχικό χρέος των ενηλίκων είναι να φροντίζουν τον εαυτό τους και να διατηρούν την ψυχική τους υγεία).
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
