Γιατί ερωτευόμαστε; Είναι θέμα συντροφικότητας, αναπαραγωγής ή κάτι περισσότερο; Η ψυχολογία εξηγεί τι είναι αυτό που μας κάνει τόσο διατεθειμένους να υποκύψουμε στον έρωτα.
Στο πιο βασικό επίπεδο, ο έρωτας έχει να κάνει με την επιβίωση, του ατόμου και του είδους. Οι άνθρωποι είναι πολύ συνεργατικά όντα. Χρειάζεται να συνεργαστούμε για να συντηρηθούμε, να αποκτήσουμε γνώση και να αναθρέψουμε τους ιδιαίτερα εξαρτημένους απογόνους μας. Όμως η συνεργασία δεν είναι εύκολη. Σε έναν ιδανικό κόσμο, θα ζούσαμε σε μια μακάρια μοναξιά, κάνοντας ό,τι θέλουμε όταν το θέλουμε και χωρίς να χρειάζεται να λάβουμε υπόψη τις ανάγκες ή τις απειλές των άλλων.
Η ομαδική ζωή συνεπάγεται ότι πρέπει να ανταγωνιζόμαστε για τους πόρους, να συντονίζουμε τις κινήσεις μας, να υπάρχουμε στο πλαίσιο μιας ιεραρχίας και να έχουμε τον νου μας γι’ αυτούς που μπορεί να μας βλάψουν. Τι τρόπο βρήκε, λοιπόν, η εξέλιξη για να εξασφαλίσει ότι θα δημιουργούμε και θα συνεχίζουμε να επενδύουμε σε αυτές τις σημαντικές για την επιβίωση σχέσεις παρά το κόστος τους; Τον έρωτα.
Πρόκειται απλώς για χημικές ουσίες;
Ο έρωτας εξελίχθηκε για να μας δωροδοκεί να αρχίζουμε και να διατηρούμε αυτές τις σχέσεις που έχουμε ανάγκη για να παραμένουμε ζωντανοί και να διαιωνίζουμε τα γονίδιά μας. Και αυτή η βιολογική δωροδοκία έρχεται με τη μορφή τεσσάρων χημικών ουσιών που συνδέονται με την έλξη και τον έρωτα: ωκυτοκίνη, ντοπαμίνη, σεροτονίνη και β-ενδορφίνη.
Η ωκυτοκίνη είναι σημαντική για την έλξη γιατί μειώνει τις αναστολές σχετικά με την έναρξη νέων σχέσεων ησυχάζοντας την αμυγδαλή, το κέντρο φόβου του εγκεφάλου. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε περισσότερη αυτοπεποίθηση όταν προσεγγίζουμε μια νέα γνωριμία.
Η ντοπαμίνη απελευθερώνεται στο σώμα την ίδια στιγμή με την ωκυτοκίνη. Είναι η χημική ουσία της ανταμοιβής, που κυκλοφορεί στον οργανισμό όταν κάνουμε κάτι που απολαμβάνουμε. Σε αυτή την περίπτωση, μας επιβραβεύει για την αυτοπεποίθησή μας.
Συγχρόνως, συνεργάζεται με την ωκυτοκίνη για να κάνει τον εγκέφαλο πιο εύπλαστο, κι έτσι μας επιτρέπει να μαθαίνουμε και να απομνημονεύουμε νέες πληροφορίες σχετικά με το καινούριο πρόσωπο και, ως η ορμόνη του σφρίγους και της ενέργειας, μας παρακινεί να σηκωθούμε από τη θέση μας και να κάνουμε κίνηση προσέγγισης.
Διαβάστε σχετικά: Τα στάδια της συντροφικής σχέσης
Αυτές οι χημικές ουσίες δρουν κυρίως στο λιμβικό σύστημα του εγκεφάλου, τον ασυνείδητο πυρήνα του. Αυτό συμβαίνει γιατί η έλξη, ή ο πόθος, είναι αρχικά μια καθαρά ενστικτώδης και ασυνείδητη αίσθηση. Η χαμηλωμένη σεροτονίνη ενεργοποιεί το εμμονικό στοιχείο του έρωτα. Σε αντίθεση με τις άλλες χημικές ουσίες, η σεροτονίνη πέφτει στην αρχή μιας σχέσης, γι’ αυτό το μυαλό μας τείνει να κυριεύεται από σκέψεις για τον νέο έρωτα.
Τέλος, υπάρχει και η β-ενδορφίνη. Αυτή είναι η ορμόνη της μακροπρόθεσμης αγάπης. Οι άνθρωποι μπορεί να είναι σε σχέσεις για δεκαετίες και η ωκυτοκίνη, ειδικά, δεν είναι αρκετά ισχυρή για να υποστηρίξει τον έρωτα μακροπρόθεσμα. Επιπλέον, η ωκυτοκίνη απελευθερώνεται σε μεγάλες ποσότητες μόνο σε καταστάσεις που σχετίζονται με το σεξουαλικό και αναπαραγωγικό συναίσθημα, άρα δεν είναι ικανή να υποστηρίξει τη φιλία, έναν βασικό δεσμό για την ανθρώπινη επιβίωση.
Όμως η β-ενδορφίνη μπορεί να το κάνει επειδή είναι οπιοειδές, όπως η μορφίνη και η ηρωίνη. Και όπως αυτές οι ουσίες, είναι εθιστική. Λειτουργεί επειδή εθιζόμαστε σε αυτούς που αγαπάμε, γίνονται πηγή της ευφορίας μας, και όταν είμαστε χώρια νιώθουμε στέρηση και επιστρέφουμε σε αυτούς για μια ακόμη δόση ευφορίας.
Επειδή η β-ενδορφίνη υποστηρίζει τον έρωτα παρά τον πόθο, η ασυνείδητη και η συνειδητή περιοχή του εγκεφάλου επιστρατεύονται και οι δυο, κι έτσι οι άνθρωποι μπορούν να βιώσουν τον έρωτα και ως μια ενστικτώδη ορμή ή συναίσθημα που περιλαμβάνει πόθο, θυμό ή ευχαρίστηση, αλλά και ως μια συνειδητή διαδικασία που περιλαμβάνει εμπιστοσύνη, ενσυναίσθηση, προσοχή και σχεδιασμό.
Απόδοση – Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
