Είναι σημαντική η εμπλοκή των γονέων στις θεραπείες των παιδιών;
Το να είσαι γονιός είναι το πιο δύσκολο και περίπλοκο επάγγελμα. Μπορεί να ακούγεται τετριμμένο αλλά είναι αλήθεια. Η ανησυχίες πολλές και κυρίως γύρω από την τυπικότητα της ανάπτυξης. Σε κάποιες περιπτώσεις παραμένουν ανησυχίες και σε κάποιες άλλες οδηγούνται στην πόρτα ενός ειδικού. Επίλυση προβληματισμών, ερωτήσεις και κάποιες φορές μια διάγνωση είναι αυτά που αναζητούν οι γονείς.
Ορισμένοι από αυτούς λαμβάνουν τελικά στα χέρια τους μια διάγνωση με την οποία πρέπει να ‘πολεμήσουν’ και να αποδεχτούν για να μπορέσουν να βοηθήσουν το παιδί τους για ένα πιο ποιοτικό μέλλον. Ωστόσο, η συμμετοχή τους σε όλη την διαδικασία θεραπειών δεν είναι μόνο αυτό.
Η άμεση και συνεχής εμπλοκή των γονέων κατά την διάρκεια των θεραπειών είναι απαραίτητη. Ειδικά όταν μιλάμε για παιδιά νηπίου που χρήζουν πρώιμης παρέμβασης. Η παρουσία, η εκπαίδευση και η συμμετοχή των γονέων αποτελούν το μεγαλύτερο ίσως μέρος της παρέμβασης.
Οι θεραπευτές όταν το κρίνουν απαραίτητο εκπαιδεύουν τους γονείς, κατά την διάρκεια θεραπευτικών συνεδριών μαζί με το παιδί τους πάνω σε τεχνικές ενίσχυσης της επικοινωνίας αλλά και ελάττωσης δύσκολων συμπεριφορών. Στην συνέχεια, οι γονείς θα πρέπει να θέτουν σε εφαρμογή όσα μαθαίνουν στην καθημερινότητα τους ώστε να έχουμε πιο γρήγορα και γενικευμένα αποτελέσματα.
Βάζοντας τα σε μια σειρά προτεραιοτήτων θα θέταμε ως πρώτο στόχο την εστίαση της προσοχής και τη βλεμματική επαφή ανάμεσα στο παιδί, τον γονέα-φροντιστή και συνήθως ένα ‘αντικείμενο’ (πχ παιχνίδι). Αποτελεί σημαντικό σκέλος των επικοινωνιακών δεξιοτήτων του παιδιού καθώς μαρτυρά την πρόθεση του για επικοινωνία. Σε ένα προνήπιο βλέπουμε την πρόθεση αυτή καθώς ακολουθεί το βλέμμα της μητέρας του από τους πρώτους 6 μήνες ζωής του.
Με πιο απλά λόγια, η εστίαση της προσοχής είναι μια κοινωνική δεξιότητα που προδίδει τον συντονισμό και το αμοιβαίο μοίρασμα των συναισθημάτων ανάμεσα στους ανθρώπους. Ένα παιδί με απουσία της δεξιότητας αυτής θα δυσκολευτεί να παίξει με άλλα παιδιά αλλά κι ως ενήλικας δεν θα καταφέρει να συμμετάσχει σε έναν διάλογο.
Μαζί με τα παραπάνω ορίζουμε και τον στόχο περί συναισθηματικής διαχείρισης. Οι γονείς δηλαδή, εκπαιδεύονται σε τεχνικές άμεσης απαντητικότητας προς το παιδί όταν εκείνο δεν μπορεί να διαχειριστεί μια κατάσταση.
Διαβάστε σχετικά: Οι σκέψεις της νέας μητέρας στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία
Κατά την διάρκεια στεσογόνων στιγμών μέσα στις συνεδρίες οι γονείς μαθαίνουν πως να χρησιμοποιούν την αγκαλιά, τα τραγούδια, την συζήτηση αλλά και τις παύσεις προκειμένου να δομήσουν και να ηρεμίσουν το παιδί. Το να καθησυχάζουμε ένα παιδί δεν είναι πάντα η σωστή λύση. Το κάθε παιδί έχει διαφορετικές συναισθηματικές ανάγκες με αποτέλεσμα να χρειάζεται κι άλλου τύπου διαχείριση.
Ο τρίτος και τελευταίος τομέας που θα ασχοληθούμε είναι η μίμηση. Πρόκειται για ένα απαραίτητο κλαδί στον κορμό της επικοινωνίας. Τα παιδία ξεκινούν μιμούμενα την κίνηση και στην συνέχεια το λεκτικό πρότυπο που τους δίνουμε. Έτσι, ένα παιδάκι συνήθως θα κάνει παλαμάκια, θα στείλει φιλάκι και μετά θα πει «Γεια».
Η συμμετοχή των γονέων σε όλο αυτό είναι απαραίτητη καθώς θα βοηθήσουν το παιδί να αναπτύξει την δεξιότητα σε πιο νατουραλιστικά περιβάλλοντα. Οι ειδικοί θα καθοδηγήσουν τους γονείς- φροντιστές μέσα από τεχνικές που θα ενισχύσουν την ανάπτυξη της μίμησης μέσα από το παιχνίδι και θα βοηθήσουν στην πιο ομαλή μετάβαση στην λεκτική επικοινωνία.
Οι θεραπευτικές παρεμβάσεις που πραγματοποιούνται σε νατουραλιστικά περιβάλλοντα αποδίδουν τα μέγιστα αποτελέσματα στην θεραπεία των παιδιών. Οι θεραπευτές φροντίζουν να δομήσουν το πλάνο με βάση το πρόγραμμα της εκάστοτε οικογένειας και τα ενδιαφέροντα του παιδιού.
Σαν αποτέλεσμα ενισχύεται η σχέση γονέα -παιδιού ενώ βελτιώνονται οι επικοινωνιακές δεξιότητες και ελαχιστοποιούνται οι διασπαστικές συμπεριφορές. Οι γονείς νιώθουν να βοηθούν ενεργά στην θεραπεία των παιδιών τους με αποτέλεσμα να αυξάνεται η αυτοπεποίθηση τους αλλά ενώ καταφέρνουν και να εντοπίζουν τις δεξιότητες που κατακτιόνται πιο άμεσα.
Οι γονείς είναι από τους σημαντικότερους παράγοντες στη ζωή ενός παιδιού και ο πιο «δυνατός» διαμεσολαβητής στα πρώτα χρόνια της ζωής του. Παράλληλα με τις οδηγίες των ειδικών, δε θα μπορούσαν να μένουν αμέτοχοι σε όλη αυτή την πολυαισθητηριακή εμπειρία του παιδιού τους.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:
1. https://loveteachiing.blogspot.com/2017/07/autism-apo-koinou-estiasi-prosoxis.html
2. Χριστίνα Σ. Συριοπούλου- Δελλή (2020), Πρώιμη παρέμβαση και συμβουλευτική της οικογένειας νηπίων και παιδιών με διαταραχές στο φάσμα του αυτισμού, εκδ.: Gutenberg
