Πώς ξεκινάει η πρώτη συνεδρία με έναν θεραπευόμενο;

Το σπάσιμο του πάγου, η δημιουργία θεραπευτικής συμμαχίας και πολλά άλλα είναι σημαντικά για να βοηθήσουν τους ανθρώπους να νιώσουν άνετα και οικεία στην πρώτη συνεδρία.

Λένε ότι οι πρώτες εντυπώσεις είναι το παν. Οι θεραπευτές το γνωρίζουν πολύ καλά, καθώς η αρχική γνωριμία με τους θεραπευόμενους μπορεί να είναι καθοριστική και να έχει αντίκτυπο στις θεραπευτικές συνεδρίες που θα ακολουθήσουν. Πώς μπορούμε να προσεγγίσουμε έναν θεραπευόμενο, ο οποίος στην πρώτη συνεδρία είναι πολύ κλειστός; Μεταβιβάζοντας το ενδιαφέρον μας; Δίνοντας έμφαση στη δημιουργία μιας θεραπευτικής σχέσης;

1. Ποτέ μην υποτιμάτε τα οφέλη μιας ανάλαφρης κουβέντας

Οι ψυχολόγοι βλέπουν πολλά ζευγάρια, που σημαίνει πολλούς διστακτικούς άντρες. Γνωρίζοντας και αναμένοντας ότι πολλοί άντρες είναι πιθανό να είναι αγχωμένοι σχετικά με τη θεραπεία, χρειάζεται να είμαι προσεκτικός με τις αρχικές κινήσεις που κάνω. Τα πρώτα λεπτά της συνεδρίας είναι κρίσιμα.

Πολλοί άντρες ωφελούνται από τη θεραπευτική διαφάνεια, οπότε τους δίνω όλες τις απαραίτητες πληροφορίες πριν έρθουν. Μαζί με ένα μήνυμα που επιβεβαιώνει το ραντεβού μας, στέλνω λεπτομερείς οδηγίες σχετικά με την αμοιβή, ακόμη και πληροφορίες σχετικές με τη στάθμευση.

Επίσης, στέλνω και στους δύο συντρόφους ένα λεπτομερές ερωτηματολόγιο πριν από την πρώτη μας συνεδρία, ώστε να μπορούν και οι δύο να περιγράψουν τα προβλήματα που τους οδήγησαν στη θεραπεία. Αυτό δεν βοηθητικό μόνο για εμένα, αλλά στέλνει το μήνυμα ότι πρόκειται να εστιάσουμε σε συγκεκριμένα θέματα που τους απασχολούν, χωρίς να προβαίνουμε σε άσκοπες αναφορές.

Όταν υποδέχομαι ένα νέο ζευγάρι στο γραφείο μου, πάντα ξεκινώ με μια ανάλαφρη συζήτηση. Έχω ένα μεγάλο ενυδρείο μέσα στο γραφείο, το οποίο συχνά σχολιάζουν. Τους ρωτάω αν δυσκολεύτηκαν να βρουν το γραφείο μου, το οποίο είναι ένα παλιό οίκημα χτισμένο από το 1907, ενώ αστειεύομαι για τον μικρό χώρο στάθμευσης που διαθέτει.

Παλιότερα, συνήθιζα να αποφεύγω να ξεκινώ μια χαλαρή κουβέντα, σκεπτόμενος ότι ήταν ασύμβατη με τον καθορισμό του επαγγελματικού ύφους από την πλευρά μου, αλλά με τα χρόνια έμαθα ότι είναι προαπαιτούμενη.

Στη συνέχεια, ρωτάω και τους δύο συντρόφους Για ποιο λόγο βρίσκεστε εδώ σήμερα; Αν είναι ασαφείς, εστιάζω στη συζήτηση λέγοντας Συνήθως όταν ένα ζευγάρι κλείνει συνεδρία μαζί μου, κάτι έχει συμβεί πρόσφατα. Ίσως κάτι δραματικό, όπως μια σωματική επίθεση ή απιστία. Άλλες φορές πρόκειται για κάτι πιο συνηθισμένο, όπως ένας οδυνηρός καυγάς ή προβλήματα επικοινωνίας. Τι συνέβη πρόσφατα που σάς οδήγησε να με καλέσετε;

Και μετά ξεκινάμε τη συνεδρία.

(Ντέιβιντ Γουέξλερ)

Διαβάστε σχετικά: Ψυχοθεραπεία: πρώτο ραντεβού

2. Δημιουργήστε έναν «κοινό χώρο», ακόμη και από απόσταση

Ανακάλυψα ότι οι πρώτες εμπειρίες των θεραπευόμενων συχνά καθορίζουν αν θα συνεχίσουν τη θεραπεία, καθώς και πόσα θα είναι πρόθυμοι να αποκαλύψουν. Όπως πολλοί άλλοι θεραπευτές, έτσι και εγώ έχω στραφεί στη διαδικτυακή ψυχοθεραπεία, η οποία απαιτεί την ιδιαίτερη προσοχή μας, ώστε να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον που να επιτρέπει τους νέους θεραπευόμενους να μας εμπιστευτούν. Τα καλά νέα είναι ότι η δημιουργία αυτού του περιβάλλοντος είναι απολύτως εφικτή.

Στις συνεδρίες διαδικτυακής ψυχοθεραπείας με νέους θεραπευόμενους, τους χαιρετώ με το όνομά τους, συστήνομαι και τους λέω ότι χαίρομαι πολύ που τους βλέπω. Επίσης τους ρωτάω πού βρίσκονται εκείνη τη στιγμή και αν βρίσκεται και κάποιος άλλος μαζί τους στο δωμάτιο, ώστε να διασφαλίσω το απόρρητό τους. Στη συνέχεια, τούς προετοιμάζω για όσα θα κάνουμε τόσο στην πρώτη συνεδρία όσο και στις συνεδρίες που θα ακολουθήσουν.

Στη συνέχεια τους λέω κάποια πράγματα για εμένα και για τις μεθόδους μου, συμπεριλαμβανομένων της ενσυνειδητότητας (mindfulness) και των τεχνικών αναπνοής που χρησιμοποιώ. Συνήθως τους ρωτάω πώς αισθάνονται τη συγκεκριμένη στιγμή, όπως αν βιώνουν κάποια δυσφορία. Αν ισχύει κάτι τέτοιο, τους καθησυχάζω, διαβεβαιώνοντάς τους ότι πολλοί νέοι θεραπευόμενοι αισθάνονται έτσι.

Μπορεί να πω για παράδειγμα: Ό,τι και αν αισθάνεσαι αυτή τη στιγμή, είμαι δίπλα σου. Τους υπενθυμίζω να αναπνέουν και μπορεί ακόμη και να κάνουμε μια σύντομη τεχνική αναπνοής για να τους βοηθήσω να ηρεμήσουν. Τους λέω Είμαστε μια ομάδα και μπορείς να θέτεις ερωτήσεις και να εκφράζεις αν κάτι που λέω ή ζητάω να κάνεις, δεν σε βρίσκει σύμφωνο/η.

Από την πρώτη στιγμή, θέλω να βοηθήσω τους θεραπευόμενους να κατανοήσουν ότι η ψυχοθεραπεία είναι ένας «χώρος» που μοιραζόμαστε, ακόμη και αν δεν βρισκόμαστε στο ίδιο δωμάτιο.

Ανακάλυψα ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό να εξηγούμε στους θεραπευόμενους από την αρχή, το τι μπορεί να περιλαμβάνει η δουλειά που θα κάνουμε. Οι θεραπευόμενοί μας, μάς επιλέγουν γι’ αυτό που είμαστε και γι’ αυτό που προσφέρουμε και τους αξίζει να το βιώσουν αυτό, ανεξάρτητα από το αν συναντιόμαστε κατ΄ιδίαν ή διαδικτυακά.

(Δάφνη Φούλερ)

3. Λιγότερη συνέντευξη, περισσότερη συζήτηση

Δουλεύω αρκετά με εφήβους. Στις πρώτες συνεδρίες μας, μπορεί να είναι καχύποπτοι, αμυντικοί, απρόβλεπτοι ή ακόμη και εχθρικοί. Με τον καιρό έμαθα ότι ο φόβος και ο θυμός μπορεί να είναι μεταδοτικοί.

Ωστόσο, ακόμη και αν ένας έφηβος είναι θυμωμένος, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να ανταποκριθώ με τον ίδιο τρόπο. Αντίθετα, έχω ανακαλύψει ότι η επίδειξη σεβασμού και αποδοχής μπορεί να μειώσει τις αντιστάσεις, ώστε να μπορέσουμε να δουλέψουμε μαζί θεραπευτικά.

Αν ένας έφηβος (ας τον αποκαλέσουμε Γιώργο) βρίσκεται στην αίθουσα αναμονής με τον γονέα του, θα χαιρετίσω πρώτα τον έφηβο, αντιμετωπίζοντάς τον ως θεραπευόμενό μου, ακόμη και αν κάνει ό,τι μπορεί για να κρυφτεί, όπως να κάθεται τέσσερις θέσεις μακριά από τη μητέρα του, με τα πόδια απλωμένα και την κουκούλα του στο κεφάλι. Γεια σου, εσύ πρέπει να είσαι ο Γιώργος, μπορεί να πω, απλώνοντας το χέρι μου. Χαίρομαι που σε γνωρίζω και ευχαριστώ που ήρθες.

Καθώς μπαίνουμε στο γραφείο, θα του πω ότι μπορεί να καθίσει όπου θέλει. Μετά, εξηγώ το λόγο που βρισκόμαστε εδώ. Μπορεί να πω Γιώργο, η μαμά σου μου τηλεφώνησε την περασμένη εβδομάδα και ρώτησε αν μπορούμε να συναντηθούμε. Στη συνέχεια, απευθύνομαι στη μητέρα του και της ζητάω να μου δώσει σύντομες πληροφορίες. Αν ο Γιώργος με κοιτάξει για να δει την αντίδρασή μου, θα φροντίσω η μη λεκτική ανταπόκρισή μου να δείχνει ενδιαφέρον τόσο για αυτόν όσο και για τη μητέρα του.

Όταν τελειώσει η μητέρα την περιγραφή της, απευθύνομαι στον Γιώργο και λέω για παράδειγμα Θα ήθελα να μιλήσουμε μόνοι μας για λίγο, ώστε να δω την δική σου άποψή σου πάνω σε αυτό το θέμα, αν συμφωνείς και εσύ. Αλλά πριν το κάνουμε, δεν είμαι σίγουρη αν έχεις δει ξανά κάποιον θεραπευτή, οπότε θέλω να ξέρεις ακριβώς πώς δουλεύει η ψυχοθεραπεία.

Έχω διαπιστώσει ότι οι έφηβοι συχνά ανταποκρίνονται αρκετά θετικά όταν τους εξηγώ τους κανονισμούς και τα όρια της εμπιστευτικότητας. Αν δεχτώ οπτική επαφή σε αυτό το στάδιο, ανταποκρίνομαι θερμά. Μόλις ο γονέας κατανοήσει τι θα κρατήσω κρυφό και τι όχι, του ζητώ να περιμένει έξω. Στη συνέχεια, στρέφω όλη μου την προσοχή στον έφηβο.

Διαβάστε σχετικά: Η δέσμευση ως κινητήριος δύναμη στην ψυχοθεραπεία

Όταν μείνουμε μόνοι, παύω να αναφέρομαι στα προβλήματα που τον έφεραν στο γραφείο μου και εστιάζω στην εμπειρία του: Πώς αισθάνεσαι που βρίσκεσαι εδώ σήμερα; Έχεις επισκεφτεί ξανά κάποιον θεραπευτή; Πότε έμαθες ότι θα με επισκεφτείς; Τι πιστεύεις για την ψυχοθεραπεία; Είχες άλλες εμπειρίες με ενήλικες που είχαν ασκήσει βοηθητικούς ρόλους;

Έπειτα θα εμβαθύνω στα ενδιαφέροντα και στα δυνατά σημεία του. Μπορεί να επικεντρωθώ στις προτιμήσεις του και να κάνω ερωτήσεις όπως Τι κάνεις για να διασκεδάσεις; Πώς σε περιγράφουν οι φίλοι σου; ή Τι είδους μουσική ακούς αυτήν τη περίοδο;

Μπορεί να μοιραστώ μαζί του κάτι που έχω ακούσει για τον αγαπημένο του καλλιτέχνη και να προσφέρω λίγες πληροφορίες σχετικά με εμένα, για να γνωρίσουμε ο ένας τον άλλον, θέτοντας έτσι τις βάσεις για περισσότερη διαφάνεια και ειλικρίνεια. Όσο λιγότερο φαίνεται σαν μια συνέντευξη και όσο περισσότερο σαν μια χαλαρή κουβέντα, τόσο το καλύτερο.

Μπορεί να πω: Μπορώ να σου κάνω κάποιες ερωτήσεις για να σε γνωρίσω καλύτερα; Αν ρωτήσω κάτι που είναι πολύ προσωπικό ή για το οποίο προτιμάς να μην μιλήσεις, απλά πες το μου και θα σταματήσω. Αρχικά, θα ήθελες να μιλήσεις για τα προβλήματα που ανέφερε η μητέρα σου ή σχετικά με κάποια προηγούμενη εμπειρία με την ψυχοθεραπεία;

Πολλοί έφηβοι αναφέρουν μη αποτελεσματικές επικοινωνίες με ενήλικες σε βοηθητικούς ρόλους οι οποίοι προσπαθούν να τους πείσουν να σταματήσουν να αντιδρούν σαν να τους απειλούν. Οφείλουμε, από την αρχή κιόλας να δείξουμε υπομονή και σεβασμό στις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις συμπεριφορές των εφήβων.

(Μπριττ Ράθμπον)