Η ζωή χαρακτηρίζεται από ένα αναπόφευκτο γεγονός: όλοι μας θα πεθάνουμε μία μέρα. Ωστόσο, μερικές φορές η σκέψη του τέλους της ζωής μας, μεταφράζεται σε ένα αίσθημα πραγματικού τρόμου.
Πολλές φορές, οι άνθρωποι που βρίσκονται κοντά σε κάποιον που έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατο αρχίζουν να αισθάνονται μεγάλο άγχος, βαθιά θλίψη και πόνο. Ταυτόχρονα, ο φόβος μας για θάνατο είναι ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους οι θρησκείες έχουν επιζήσει καθ’ όλη τη διάρκεια των αιώνων.
Μερικές φορές, ο θάνατος είναι μια τόσο σκληρή πραγματικότητα που πολλοί προτιμούν να αποφεύγουν να μιλούν για αυτόν ή να συμμετέχουν σε οποιαδήποτε από τις τελετουργίες που τον περιβάλλουν. Όμως, αυτό έχει σχέση με την αίσθηση ότι μπορεί και το δικό μας τέλος πλησιάζει; Δηλαδή, συνδέεται με το φόβο που νιώθουμε ότι θα φτάσει κάποια στιγμή και το δικό μας τέλος; Βλέπουμε έναν καθρέφτη του δικού μας θανάτου σε κάθε άτομο που πεθαίνει; Ο θάνατος μας θυμίζει ότι είμαστε ευάλωτοι και όχι αιώνιοι. Λέει στον εσωτερικό μας εαυτό ότι και αυτός θα εξαφανιστεί μια μέρα.
Μερικοί άνθρωποι μεγεθύνουν αυτό το συναίσθημα τόσο πολύ φτάνοντας μέχρι και να δημιουργήσουν μια αυθεντική φοβία απέναντι το θάνατο μετατρέποντας τους φόβους τους σε έναν παράλογο πανικό. Μπορούν ακόμη και να καλλιεργήσουν προκαταλήψεις σε οτιδήποτε έχει να κάνει με τον κόσμο του θανάτου.
Μία από τις πηγές σύγχυσης που υπάρχουν γύρω από το φόβο απέναντι στο θάνατο είναι ότι είναι προσαρμοστικός επειδή μας κάνει πιο επιφυλακτικούς και μας κρατά από το να εκθέτουμε τον εαυτό μας σε επικίνδυνες καταστάσεις. Ωστόσο, όταν αυτό φτάνει σε ακραίο σημείο και μεταμορφώνεται σε φοβία, μπορεί να μας παραλύσει. Έτσι, μπορεί να προκύψει το παράδοξο ότι ο φόβος του θανάτου μπορεί πραγματικά να μας εμποδίζει να ζήσουμε.
Επίσης, ο φόβος του θανάτου μπορεί να πυροδοτήσει πολλούς άλλους φόβους, όπως: ο φόβος του πόνου, του σκοταδιού, του αγνώστου, της ταλαιπωρίας… συναισθήματα που η φαντασία, οι παραδόσεις και οι ιστορίες έχουν μεταδώσει από τους γονείς στα παιδιά τους, και που μας βασανίζουν εμποδίζοντάς μας να απολαύσουμε τη ζωή.
Από την άλλη πλευρά, ο θάνατος ενός αγαπημένου μας, εκτός από την υπενθύμιση της δικής μας ευαλωτότητας, συνοδεύεται από αισθήματα απώλειας που υπονομεύουν τις γνωστικές μας άμυνες και μας κάνουν πιο ευάλωτους σε αρνητικές ψυχαναγκαστικές σκέψεις.
Όσον αφορά την προέλευση αυτού του φόβου, πολλοί ειδικοί πιστεύουν ότι υπάρχει επειδή έχουμε διδαχθεί να τον έχουμε. Πώς; Ένας από τους τρόπους που μαθαίνουμε να φοβόμαστε είναι μέσω των συμπεριφορών των άλλων. Έτσι, για παράδειγμα, εάν βλέπουμε κάποιον να τραβάει γρήγορα το χέρι του από ένα συγκεκριμένο μέρος, υποθέτουμε ότι υπάρχει κάποιο είδος κινδύνου εκεί ώστε να το έχουμε υπόψη μας προκειμένου να μην τοποθετήσουμε το δικό μας χέρι στην ίδια θέση. Γενικεύοντας, αν βλέπουμε ότι κάποιος φοβάται κάτι παρόλο που μπορεί να μην έχουμε άλλες πληροφορίες για το λόγο που φοβάται, υποθέτουμε ότι πρέπει και εμείς φοβηθούμε.
Όταν ο φόβος δεν έχει μετατραπεί ακόμα σε φοβία και είναι απλώς μία αντιδραστική, όχι ψυχαναγκαστική ή περιοριστική σκέψη, μερικές από τις στρατηγικές που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε για να τον ελέγξουμε είναι οι εξής:
- Αποδεχτείτε την ιδέα. Ο θάνατος είναι υπαρκτός και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει. Αλλά μπορείτε να αλλάξετε αυτά που κάνετε εσείς μέχρι εκείνη τη στιγμή.
- Πιστέψτε σθεναρά σε κάτι θετικό. Ανεξάρτητα από το αν είναι αλήθεια ή όχι, η πίστη μπορεί συχνά να έχει μεγάλη μεταμορφωτική δύναμη.
- Στρέψτε την προσοχή σας αλλού. Προσπαθήστε να μην εστιάζετε σε αυτόν τον φόβο ή σε αυτή τη σκέψη. Μπορείτε να το κάνετε διανοητικά (για παράδειγμα προγραμματίζοντας τι έχετε να κάνετε την επόμενη μέρα) ή συμπεριφορικά (για παράδειγμα ρωτώντας το σύντροφό σας πώς ήταν η μέρα του).
Πηγή: psychcentral.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
