Το χρόνιο άγχος είναι κακό για τα σπασμένα οστά.
Μια μελέτη στο Πανεπιστήμιο Ulm και το Ιατρικό Κέντρο του αποκάλυψε τους μοριακούς μηχανισμούς με τους οποίους το ψυχολογικό τραύμα και άλλες εξαιρετικά στρεσογόνες εμπειρίες καθυστερούν την επούλωση των καταγμάτων στα οστά.
Η ερευνητική ομάδα, που περιλάμβανε επιστήμονες από τον Καναδά και την Ιαπωνία, μπόρεσε να δείξει ότι συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος ανταποκρίνονται στο στρες παράγοντας ένα ένζυμο, που με τη σειρά του προάγει την απελευθέρωση των ορμονών του άγχους. Αυτές οι ορμόνες οι σχετικές με το άγχος επιδρούν τοπικά στο οστό όπου και αναχαιτίζουν τη μετατροπή των χονδροειδών κυττάρων σε οστικά κύτταρα, καθυστερώντας με αυτό τον τρόπο την ανάπτυξη των οστών και την επούλωση των καταγμάτων.
Οι διασώστες των περιστατικών έκτακτης ανάγκης βιώνουν τεράστιο άγχος, όπως επίσης και τα θύματα φυσικών καταστροφών και πράξεων βίας. Στην περίπτωση ενός σοβαρού τραυματισμού, αυτό δεν παραμένει χωρίς συνέπειες. Είναι ήδη γνωστό ότι οι έντονα αγχογόνες και τραυματικές εμπειρίες καθυστερούν την επούλωση των πληγών και των οστών.
Οι ερευνητές στο Πανεπιστημιακό Ιατρικό Κέντρο του Ulm έχουν τώρα αποκαλύψει τους μοριακούς μηχανισμούς που βρίσκονται κάτω από τις αρνητικές επιδράσεις του άγχους στο μεταβολισμό των οστών και την αναγέννησή τους.
Ένα συνεχόμενο φορτίο υψηλού άγχους προκαλεί σε συγκεκριμένα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος την παραγωγή ενός ενζύμου, που με τη σειρά του πυροδοτεί την παραγωγή και απελευθέρωση ορμονών άγχους οι οποίες υπονομεύουν την ανάπτυξη των οστών, λέει ο Καθηγητής Stefan Reber συνοψίζοντας τα ευρήματά τους.
Τα υπεύθυνα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος είναι τα λεγόμενα ουδετερόφιλα κοκκιοκύτταρα, τα οποία ανήκουν στα λευκά αιμοσφαίρια και συνεπώς στο μη ειδικό, έμφυτο ανοσοποιητικό σύστημα. Το έντονο ψυχικό στρες προκαλεί σε αυτά τα ανοσοποιητικά κύτταρα την παραγωγή του ενζύμου υδροξυλάση της τυροσίνης (TH). Το ένζυμο αυτό πυροδοτεί στη συνέχεια την τοπική παραγωγή και απελευθέρωση ορισμένων ορμονών του στρες (κατεχολαμίνες) στο αιμάτωμα του κατάγματος. Η αδρεναλίνη περιλαμβάνεται στην ομάδα των κατεχολαμινών, όπως και οι πρόδρομες ουσίες της, η νοραδρεναλίνη και η ντοπαμίνη.
Διαβάστε σχετικά: 10 σωματικά συμπτώματα που ίσως να σηματοδοτούν υποκείμενο άγχος
Αυτές οι τοπικά εκκρινόμενες ορμόνες του στρες δρουν στις περιοχές όπου θα έπρεπε να αναπτύσσεται νέο οστικό υλικό. Προκειμένου να σχηματιστεί νέο οστό, τα κύτταρα του χόνδρου μετατρέπονται σε οστικά κύτταρα. Η επίδραση αυτών των ορμονών άγχους παρεμποδίζει αυτή τη μετάβαση των κυττάρων από χονδρικά σε οστικά, επιβραδύνοντας την ανάπτυξη των οστών και την επούλωση των καταγμάτων.
Χρησιμοποιώντας ποντίκια στα οποία ένας συγκεκριμένος τύπος κυττάρου εξαλείφεται με την καταστολή της έκφρασης της TH και το μπλοκάρισμα των αδρενεργικών υποδοχέων, οι επιστήμονες μπόρεσαν να αποκαλύψουν αυτόν τον μηχανισμό δράσης στο μοριακό γενετικό επίπεδο, ο οποίος προκαλείται από το άγχος.
Τα προαναφερθέντα ποντίκια δεν έδειξαν καμία αναστολή της επούλωσης των οστών που να προκαλείται από το άγχος. Στο κλινικό μέρος της μελέτης, οι ερευνητές συνεργάστηκαν με το Τμήμα Ορθοπεδικής Χειρουργικής, Τραύματος, Άνω Άκρων, Πλαστικής και Αποκατάστασης και το Τμήμα της Ψυχοσωματικής Ιατρικής και Ψυχοθεραπείας για να εξετάσουν ασθενείς με κατάγματα στους αστραγάλους.
Τα αποτελέσματα από την κλινική μελέτη έδειξαν: όταν η ψυχολογική πίεση που προκαλούνταν από το άγχος, το τραύμα ή την κατάθλιψη θεωρούνταν υψηλά, οι ασθενείς χαρακτηρίζονταν επίσης από υψηλά επίπεδα του συγκεκριμένου ενζύμου στο αιμάτωμα του κατάγματος και η επούλωση του τραύματος παρακωλυόταν, υποστηρίζουν οι ερευνητές. Αυτό που είναι ιδιαίτερα καταπληκτικό είναι ότι: ο αποφασιστικός παράγοντας αυτών των μετρήσιμων αποτελεσμάτων ήταν η υποκειμενική βαθμολογία που έδωσαν οι ασθενείς στο φορτίο του ψυχικού άγχους που βίωναν όπως επίσης και της αντίληψης του πόνου τους.
Τα ευρήματα της μελέτης ενδέχεται να έχουν επιπτώσεις στην κλινική πρακτική, γεγονός που της προσδίδει άμεση σημασία. Για παράδειγμα, ίσως θα ήταν σκόπιμο να λαμβάνεται υπόψη το ιστορικό στρες ή τραύματος των ασθενών κατά τη θεραπεία καταγμάτων και άλλων μαζικών τραυματισμών. Υπό ορισμένες συνθήκες, ίσως έχει νόημα η χρήση β-αναστολέων για την απόσβεση της αρνητικής επίδρασης των ορμονών του στρες στην επούλωση των οστών.
Έρευνα: Miriam E. A. Tschaffon-Müller et al, Neutrophil-derived catecholamines mediate negative stress effects on bone, Nature Communications (2023). DOI: 10.1038/s41467-023-38616-0
Απόδοση: Παναγιώτα Νταλιακούρα, απόφοιτη του τμήματος Αγγλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του ΕΚΠΑ
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
