Όσο πιο έντονα ένας άνθρωπος φαντάζεται κάτι, τόσο πιο πιθανό είναι να το πιστέψει ότι είναι αληθινό, διαπιστώνει νέα μελέτη ερευνητών του University College του Λονδίνου.
Στην έρευνα, που δημοσιεύθηκε στο Nature Communications, συμμετείχαν περισσότεροι από 600 συμμετέχοντες, οι οποίοι έλαβαν μέρος σε ένα διαδικτυακό πείραμα, όπου τους ζητήθηκε να φανταστούν εικόνες από εναλλασσόμενες μαύρες και λευκές γραμμές, ενώ κοιτούσαν μια οθόνη υπολογιστή.
Αφού φαντάστηκαν ένα ερέθισμα, οι συμμετέχοντες έπρεπε στη συνέχεια να αναφέρουν πόσο έντονα μπόρεσαν να το απεικονίσουν.
Στη συνέχεια, εν αγνοία των συμμετεχόντων, στο τέλος του πειράματος, ένα πραγματικό ερέθισμα με τα ίδια χαρακτηριστικά με εκείνα που ο συμμετέχων φανταζόταν σταδιακά εμφανιζόταν στην οθόνη του υπολογιστή. Οι συμμετέχοντες έπρεπε στη συνέχεια να αξιολογήσουν πόσο έντονα φαντάζονταν το ερέθισμα και να περιγράψουν αν αυτό που έβλεπαν ήταν πραγματικό ή φανταστικό.
Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι τα φανταστικά και τα αντιληπτά ερεθίσματα αναμείχθηκαν στο μυαλό των συμμετεχόντων. Για παράδειγμα, όταν ένα πραγματικό ερέθισμα ξεθώριαζε, οι συμμετέχοντες πίστευαν ότι η φαντασία τους είχε απλώς γίνει πιο ζωντανή.
Εν τω μεταξύ, όταν φαντάζονταν πιο έντονα, οι συμμετέχοντες ήταν πιο πιθανό να πιστέψουν ότι είχαν δει ένα πραγματικό ερέθισμα – ακόμη και όταν δεν τους είχε παρουσιαστεί τίποτα.
Διαβάστε σχετικά: Η φαντασία μας μπορεί να αλλάξει τις αντιλήψεις μας για την πραγματικότητα
Η επικεφαλής συγγραφέας, Δρ. Ναντίν Ντίσκτρα δήλωσε: Στην καθημερινή ζωή, συχνά φανταζόμαστε πράγματα που δεν υπάρχουν. Για παράδειγμα, αν μας ρωτήσουν αν τα αυτιά μιας γάτας είναι στρογγυλά ή μυτερά, μπορεί να εξετάσουμε μια νοητική εικόνα στο μάτι του μυαλού μας για να απαντήσουμε στην ερώτηση.
Η νευροεπιστήμη έχει ανακαλύψει ότι η φαντασία και η αντίληψη βασίζονται σε αλληλεπικαλυπτόμενα εγκεφαλικά κυκλώματα. Μας ενδιέφερε αν αυτή η επικάλυψη οδηγεί σε σύγχυση μεταξύ των δύο: δεδομένου ότι εμπλέκονται τα ίδια κυκλώματα – πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι για το τι είναι πραγματικό και τι όχι;
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ένα μοντέλο υπολογιστή για να διαπιστώσουν αν το μοτίβο των αποτελεσμάτων ήταν σύμφωνο με τη θεωρία ότι οι άνθρωποι κρίνουν αν κάτι είναι πραγματικό ή φανταστικό, με βάση το πόσο έντονα το βιώνουν.
Η ομάδα επικύρωσε αυτό το μοντέλο χρησιμοποιώντας νευροαπεικονιστικές μεθόδους, δείχνοντας ότι ο εγκέφαλος κωδικοποιεί τη δύναμη ή τη ζωντάνια των πραγματικών και των φανταστικών ερεθισμάτων με παρόμοιο τρόπο – συγχέοντας την πραγματικότητα και τη φαντασία.
Η Ντίσκτρα δήλωσε: Τα αποτελέσματά μας υποδηλώνουν ότι, αντιφατικά, δεν υπάρχει κατηγορική διαφορά μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας- αντίθετα, πρόκειται για διαφορά σε βαθμό, όχι σε είδος.
Κανονικά η φαντασία είναι σχετικά αδύναμη και έτσι δεν τη συγχέουμε με την πραγματικότητα. Αλλά αν η φαντασία γίνει αρκετά ισχυρή ή ζωντανή, μπορεί να αντιμετωπιστεί ως πραγματική.
Σε σενάρια του εγγύς μέλλοντος, στα οποία η εγκεφαλική διέγερση ή η τεχνολογία εικονικής πραγματικότητας θα γίνουν νέες πηγές ισχυρών αισθητηριακών σημάτων, τα ευρήματά μας υποδηλώνουν ότι μπορεί να είναι πιο δύσκολο απ’ ό,τι νομίζουμε να ξεχωρίσουμε την πραγματικότητα από την ψευδαίσθηση.
Έρευνα: Nadine Dijkstra et al, Subjective signal strength distinguishes reality from imagination, Nature Communications (2023). DOI: 10.1038/s41467-023-37322-1
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
