Μια νέα μελέτη διερευνά πώς οι προσωπικότητες των γονέων – θορυβώδεις ή συγκρατημένοι, ευχάριστοι ή δύστροποι, ευαισθητοποιημένοι ή αδιάφοροι – μπορούν να διαμορφώσουν τη ζωή των παιδιών τους, προς το καλύτερο ή το χειρότερο.
Στη μελέτη συμμετείχαν σχεδόν 9.400 παιδιά ηλικίας 11-17 ετών και οι γονείς τους που συμμετείχαν σε μια γερμανική έρευνα που διεξάγεται από το 1984. Οι ερευνητές εξέτασαν τα λεγόμενα “Big Five” χαρακτηριστικά που χρησιμοποιούν οι ψυχολόγοι για να περιγράψουν σε αδρές γραμμές την προσωπικότητα: Εξωστρέφεια, συνεργατικότητα, ανοιχτότητα, ευσυνειδησία και νευρωτισμός.
Η έρευνα περιλάμβανε επίσης δεδομένα της ζωής των παιδιών, όπως η γενική τους υγεία, οι βαθμοί στο σχολείο, η χρήση αλκοόλ ή τσιγάρων, ο χρόνος που αφιερώνουν σε δραστηριότητες αναψυχής -πέρα από την παρακολούθηση τηλεόρασης ή την πλοήγηση στο διαδίκτυο- και η συχνότητα των οικογενειακών διαφωνιών.
Ο Τζόσουα Τζάκσον αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογικών και εγκεφαλικών επιστημών στο τμήμα Τεχνών και Επιστημών του Πανεπιστημίου Ουάσινγκτον στο Σεντ Λούις, εξήγησε τα ευρήματα και τον αντίκτυπο που μπορεί να έχει η προσωπικότητα ενός γονέα στα παιδιά του.
Μπορείτε να περιγράψετε εν συντομία τα “Το Μοντέλο των 5 Παραγόντων” της προσωπικότητας που μελετήσατε;
Η εξωστρέφεια είναι ένα μέγεθος του πόσο εξωστρεφής και ενεργητικός είναι ένας άνθρωπος. Η συνεργατικότητα αναφέρεται στο να είναι κανείς συνεργάσιμος και να τα πηγαίνει καλά με τους άλλους. Η ανοιχτότητα σχετίζεται με τη δημιουργικότητα και τη φαντασία. Οι ευσυνείδητοι άνθρωποι είναι οργανωμένοι, σκόπιμοι και προσεκτικοί. Οι νευρωτικοί άνθρωποι είναι γενικά ανήσυχοι, ανήσυχοι και νευρικοί.
Ποια ήταν τα σημαντικότερα ευρήματα της μελέτης;
Διαπιστώσαμε ότι οι προσωπικότητες των γονέων έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη ζωή του παιδιού, ακόμη και αφού ληφθεί υπόψη η προσωπικότητα του παιδιού. Η προσωπικότητα του παιδιού έχει σημασία, φυσικά, αλλά οι γονείς έχουν ιδιαίτερο και σημαντικό αντίκτυπο στα παιδιά τους.
Για παράδειγμα, τα παιδιά με εξωστρεφείς γονείς είχαν την τάση να έχουν χαμηλότερους βαθμούς. Τα παιδιά με νευρωτικούς γονείς σημείωσαν σχετικά χαμηλές βαθμολογίες σε διάφορες μετρήσεις, συμπεριλαμβανομένων των βαθμών, της γενικής υγείας, του δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) και του χρόνου που αφιερώνεται σε δραστηριότητες αναψυχής.
Από την άλλη πλευρά, τα παιδιά ήταν πιθανόν να είναι πιο υγιή αν οι γονείς τους σημείωναν υψηλές βαθμολογίες σε μετρήσεις συνεργατικότητας ή ευσυνειδησίας και ήταν πιθανότερο να παραμείνουν ενεργά με χόμπι αν οι γονείς τους σημείωναν υψηλές βαθμολογίες στην ανοιχτότητα.
Γνωρίζετε γιατί ορισμένα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας συνδέονται με συγκεκριμένα αποτελέσματα;
Μπορούμε μόνο να υποθέσουμε. Υποψιαζόμαστε ότι ίσως οι εξωστρεφείς γονείς είναι λιγότερο πιθανό να δίνουν έμφαση στη μελέτη και την εργασία στο σπίτι. Ίσως ενθαρρύνουν τα παιδιά τους να κοινωνικοποιούνται αντί να μελετούν ή ίσως οι γονείς είναι πολύ απασχολημένοι με τη δική τους ζωή για να βοηθήσουν τα παιδιά με τα μαθήματά τους στο σπίτι. Αλλά δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γνωρίζουμε με βεβαιότητα από αυτό το σύνολο δεδομένων.
Μπορείτε να πείτε ποιος τύπος προσωπικότητας των γονέων συνδέεται περισσότερο με τα επιτυχημένα παιδιά;
Σε γενικές γραμμές, τα παιδιά τα καταφέρνουν ιδιαίτερα καλά αν οι γονείς τους είναι εξωστρεφείς, ευχάριστοι, ευσυνείδητοι και ανοιχτοί χωρίς να είναι νευρωτικοί. Αυτό είναι μάλλον κάτι που πλησιάζει στην ιδανική περίπτωση, αλλά ακόμη και αυτός ο συνδυασμός μπορεί να έχει κάποια μειονεκτήματα. Όπως προαναφέρθηκε, τα παιδιά με εξωστρεφείς γονείς τείνουν να έχουν χαμηλότερους βαθμούς.
Διαβάστε σχετικά: Τρόποι προαγωγής της συναισθηματικής υγείας των παιδιών και των εφήβων
Αφήνοντας για λίγο στην άκρη τους γονείς, πώς τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας των παιδιών επηρέασαν τη ζωή τους;
Η προσωπικότητα του ίδιου του παιδιού σίγουρα κάνει μεγάλη διαφορά. Για παράδειγμα, διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά έτειναν να έχουν καλύτερους βαθμούς αν ήταν εξωστρεφή, ευχάριστα, ανοιχτά και ευσυνείδητα, αλλά είχαν χειρότερους βαθμούς αν ήταν νευρωτικά. Τα εξωστρεφή παιδιά είχαν περισσότερες πιθανότητες να καπνίζουν ή να πίνουν, αλλά το να είναι ανοιχτά, ευσυνείδητα ή ευχάριστα είχε το αντίθετο αποτέλεσμα.
Υπήρχαν κάποιοι συνδυασμοί προσωπικότητας γονέων-παιδιών που φάνηκε να είναι ιδιαίτερα ωφέλιμοι;
Υπήρχαν μόνο λίγες περιπτώσεις όπου οι προσωπικότητες των παιδιών και των γονέων φάνηκε να λειτουργούν συνεργατικά. Αυτό είναι πιο ξεκάθαρο με τους οικογενειακούς καβγάδες. Οι διαφωνίες είναι λιγότερο συχνές όταν είτε οι γονείς είτε τα παιδιά σημειώνουν υψηλή βαθμολογία στη συνεργατικότητα. Αλλά όταν και οι γονείς και τα παιδιά είναι ευχάριστοι, οι διαφωνίες μειώνονται δραματικά.
Επίσης, διαπιστώσαμε ότι οι υψηλότερες βαθμολογίες επιτεύχθηκαν από μη νευρωτικά παιδιά που είχαν μη νευρωτικούς γονείς. Υπήρχε επίσης μία ενδιαφέρουσα αρνητική σύνδεση: τα νευρωτικά παιδιά με νευρωτικούς γονείς είχαν την τάση να έχουν τον υψηλότερο ΔΜΣ.
Μήπως τα παιδιά γενικά καταλήγουν με παρόμοιες προσωπικότητες με τους γονείς τους;
Πολλοί άνθρωποι έχουν τελικά την αίσθηση ότι μεγαλώνουν μέσα από τους γονείς τους. Αλλά τουλάχιστον όσον αφορά τα χαρακτηριστικά της προσωπικότητας, η σύνδεση δεν είναι ισχυρή. Για παράδειγμα, δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο οι εξωστρεφείς γονείς να έχουν εσωστρεφή παιδιά και το αντίστροφο.
Στην αρχή, αυτό μπορεί να φαίνεται εκπληκτικό. Αλλά αν έχετε αδέλφια, ξέρετε ότι μπορεί να υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των ανθρώπων που μεγαλώνουν στο ίδιο σπίτι.
Ένας από τους λόγους για τους οποίους ασχολήθηκα με την έρευνα προσωπικότητας είναι επειδή η αδελφή μου και εγώ είμαστε εντελώς αντίθετοι. Αν είχαμε απορροφήσει τις προσωπικότητές μας απευθείας από τους γονείς μας, θα μοιάζαμε πολύ περισσότερο.
Μπορούν οι γονείς να χρησιμοποιήσουν αυτές τις πληροφορίες για να αλλάξουν το στυλ τους και ενδεχομένως να βοηθήσουν τα παιδιά τους ή η προσωπικότητα είναι τόσο ενσωματωμένη που ο κύβος έχει ήδη ριφθεί;
Αυτό το ερώτημα βρίσκεται πραγματικά στο επίκεντρο της δουλειάς μου. Ένα μεγάλο μέρος της προσωπικότητάς μας είναι πραγματικά πέρα από τον έλεγχό μας. Αν είστε εσωστρεφής, δεν μπορείτε ξαφνικά να γίνετε εξωστρεφής. Αλλά είναι δυνατόν να αλλάξουμε ορισμένες καθημερινές συμπεριφορές, ειδικά αν έχουμε επίγνωση των συνεπειών. Διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά είναι πιθανό να είναι πιο υγιή αν οι γονείς τους είναι ευσυνείδητοι. Αυτό είναι πολύ πιθανό επειδή οι ευσυνείδητοι γονείς ενθαρρύνουν την άσκηση και την υγιεινή διατροφή.
Είναι ένα καλό μάθημα για όλους. Οι προσωπικότητες είναι σε μεγάλο βαθμό καθορισμένες, αλλά οι συμπεριφορές μπορούν να αλλάξουν.
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
