Η κατανόηση της πραγματικής λειτουργίας του εγκεφάλου μας μπορεί να απομυθοποιήσει το πώς αισθανόμαστε και πώς λειτουργεί η διαδικασία της θεραπείας.
Φυσικά, όλοι γνωρίζουν ότι ο εγκέφαλός μας είναι σημαντικός αλλά ίσως υποτιμούμε πόσο πολύ διαμορφώνει κάθε πτυχή της ζωής μας.
Για παράδειγμα, φανταστείτε δύο ανθρώπους που βρίσκονται ακριβώς στην ίδια φάση: ο σύντροφός τους δεν έχει απαντήσει στα μηνύματά τους. Το ένα άτομο το προσπερνά και σκέφτεται ότι θα απαντήσει όταν μπορέσει, δεν είναι και τόσο σημαντικό. Ένα άλλο άτομο μπορεί να αρχίσει να πανικοβάλλεται και να ελέγξει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης του συντρόφου του για να δει αν ο σύντροφός του είναι ενεργός εκεί και επομένως τον αγνοεί σκόπιμα.
Γιατί η ίδια κατάσταση να δημιουργεί διαφορετικές αντιδράσεις ανάλογα με το ποιοι είμαστε;
Οι νευροεπιστήμονες πιστεύουν ότι αντί να χρησιμοποιούμε πληροφορίες από τις αισθήσεις μας (όραση, ήχο κ.λπ.) για να καθοδηγούμε αυτό που αντιλαμβανόμαστε, ο εγκέφαλός μας προβλέπει ενεργά τις εμπειρίες με βάση όσα έχουμε βιώσει στο παρελθόν. Αυτό είναι που οι νευροεπιστήμονες αποκαλούν “προγνωστικό εγκέφαλο”.
Αυτό σημαίνει ότι δύο άνθρωποι είναι απίθανο να βιώσουν τα πράγματα με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, επειδή όλοι έχουμε διαφορετικές εμπειρίες στο παρελθόν.
Η θεωρία ότι ο εγκέφαλός μας προβλέπει τι πρόκειται να συμβεί έχει τεράστιες προεκτάσεις για την ανθρώπινη συμπεριφορά αλλά και για το τι συμβαίνει στο δωμάτιο της θεραπείας.
1. Γιατί αισθάνομαι έτσι;
Ανεξάρτητα από το τι πάσχει κάποιος, είτε έχει διατροφική διαταραχή είτε αισθάνεται ανήμπορος να συνέλθει από έναν χωρισμό, οι άνθρωποι μπαίνουν συχνά στη θεραπεία θέλοντας να μάθουν γιατί δεν μπορούν απλώς να αποτινάξουν τα συναισθήματά τους και να συνεχίσουν.
Ένας από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που πρέπει να κατανοηθεί κατά τη διάρκεια των συνεδριών θεραπείας είναι το πώς οι εμπειρίες του παρελθόντος έχουν διαμορφώσει τις τρέχουσες αντιλήψεις και συναισθήματά σας.
Οι νευροεπιστήμονες πιστεύουν ότι ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί τις προηγούμενες εμπειρίες μας για να δημιουργήσει προβλέψεις και υποθέσεις σχετικά με το τι συμβαίνει στο παρόν. Εάν οι πληροφορίες που λαμβάνει ο εγκέφαλος στο παρόν είναι αρκετά ασαφείς, τότε ο εγκέφαλος βασίζεται περισσότερο σε ό,τι έχει συμβεί στο παρελθόν.
Αν φανταστείτε ότι ο σύντροφός σας λείπει και δεν απαντά στα μηνύματά σας θα μπορούσε να υπάρχει μια απλή εξήγηση γι’ αυτό: ίσως το τηλέφωνό του να έχει ξεμείνει από μπαταρία ή να βρίσκεται στη μέση μιας διαδρομής κάπου ή σε μια σημαντική συνάντηση. Ή ίσως σας αγνοεί ή, στη χειρότερη περίπτωση, σας απατά ή έχει πληγωθεί σωματικά με κάποιον τρόπο. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να γνωρίζετε πραγματικά, αν κάποιος δεν ανταποκρίνεται. Οι πληροφορίες που έχει ο εγκέφαλός σας είναι πολύ ασαφείς.
Το τι διαβάζουμε στη “σιωπή” της μη ανταπόκρισης εξαρτάται από το τι έχουμε εμείς οι ίδιοι βιώσει στο παρελθόν.
Ο εγκέφαλος βγάζει συμπεράσματα με βάση τις πληροφορίες του παρελθόντος. Αν οι σχέσεις μας είναι σταθερές διαχρονικά και νιώθουμε πάντα ότι μας φροντίζουν ή ότι μπορούμε να βασιστούμε σε άλλους ανθρώπους, τότε μπορεί να μην ανησυχούμε πολύ αν οι σύντροφοί μας δεν απαντούν ή δεν απαντούν άμεσα.
Ένα πράγμα που λένε συχνά οι άνθρωποι είναι ότι αισθάνονται παράλογα για την υπερβολική αντίδρασή τους σε τέτοιες καταστάσεις και ότι δεν θέλουν να αισθάνονται έτσι, αλλά ουσιαστικά προσπαθούν να καταπολεμήσουν τον ίδιο τους τον εγκέφαλο, το πιο ισχυρό όργανο του σώματος.
2. Γιατί ερωτεύομαι πάντα το λάθος άτομο;
Αν ο εγκέφαλος βγάζει συμπεράσματα με βάση αυτά που έχουμε βιώσει στο παρελθόν, τότε αυτό έχει μεγάλη σημασία για τις σχέσεις που δημιουργούμε.
Θα δημιουργήσουμε σχέσεις με πολύ παρόμοιους ανθρώπους και στην ουσία, ο εγκέφαλός σας λέει “αυτό ξέρουμε και επομένως με αυτούς πρέπει να έχουμε σχέσεις”. Ακόμα και αν αυτοί οι άνθρωποι είναι λάθος για εμάς, μας είναι οικείοι. Και πάλι, στη θεραπεία αυτό πρέπει να διερευνηθεί.
Μπορεί να αισθανόμαστε ότι το να είμαστε με κάποιον που είναι λάθος για εμάς, είναι συνειδητή επιλογή. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι δεν πιστεύουμε ότι πρόκειται για μια ενεργή επιλογή που κάνουμε σκόπιμα για να προκαλέσουμε πόνο στον εαυτό μας. Έχει πάλι να κάνει με τη δύναμη του εγκεφάλου να προβλέπει τα γεγονότα και να επηρεάζει την αντίληψη.
Διαβάστε σχετικά: Οι άνθρωποι δεν χρειάζονται συμβουλές και καθοδήγηση, όταν υποφέρουν. Χρειάζονται κάποιον να αντέχει τον πόνο τους
3. Γιατί είναι τόσο εύκολο για κάποιους ανθρώπους να ελέγχουν τα συναισθήματά τους, αλλά εγώ δεν μπορώ;
Όπως αναφέρθηκε, κανείς μας δεν βιώνει το ίδιο γεγονός με τον ίδιο τρόπο, επειδή όλοι μας έχουμε διαμορφωθεί από τις εμπειρίες του παρελθόντος.
Έτσι, κάποιος μπορεί να θεωρήσει εύκολο να παραμερίσει το γεγονός ότι ο σύντροφός του δεν έχει απαντήσει στα μηνύματά του, αν έχει βασική εμπιστοσύνη στον κόσμο που του δίνουν οι αξιόπιστες εμπειρίες του παρελθόντος.
Κάποιος άλλος μπορεί να σκεφτεί, ότι έτσι κι αλλιώς ήρθε η ώρα να προχωρήσει – όχι επειδή δεν τον ενδιαφέρει που ο σύντροφός του δεν απαντά, αλλά επειδή ποτέ δεν αφήνει τον εαυτό του να δεθεί υπερβολικά με κάποιον σε περίπτωση που πληγωθεί. Και πάλι αυτό θα βασίζεται σε εμπειρίες του παρελθόντος όπου η εμπιστοσύνη ή η εμπιστοσύνη σε κάποιον γύρισε μπούμερανγκ και τον οδήγησε στο να πληγωθεί.
Κάποιος άλλος μπορεί να νιώθει τρομερό άγχος και να παρακαλάει και να εκλιπαρεί τον σύντροφό του να του απαντήσει πιο γρήγορα, επειδή έχει ιστορικό εγκατάλειψης.
Κανείς δεν μπορεί στην πραγματικότητα να ελέγξει τα συναισθήματά του, αλλά μπορεί να μην κατακλύζεται από αυτά αν είχε την τύχη να έχει πολύ θετικές εμπειρίες στο παρελθόν.
Πώς μπορεί να βοηθήσει η ψυχοθεραπεία;
Στην ψυχοθεραπεία, αφιερώνουμε πολύ χρόνο στη διερεύνηση της τρέχουσας κατάστασής σας που θέλετε να κατανοήσετε περαιτέρω, ενώ παράλληλα αναλύουμε και το παρελθόν – προσπαθούμε να ξετυλίξουμε τη σχέση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος – ωστόσο, όσο κι αν νομίζουμε ότι έχουμε “ξεπεράσει” κάτι, μπορεί να μην το έχουμε “ξεπεράσει” όσο ελπίζουμε.
Οι νευροεπιστήμονες υποθέτουν ότι ο εγκέφαλος δημιουργεί προβλέψεις με βάση υποθέσεις που έχει κάνει από εμπειρίες στο παρελθόν μας. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο εγκέφαλός μας δεν μπορεί να αλλάξει.
Μερικές φορές, υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των πληροφοριών που λαμβάνει ο εγκέφαλος στο παρόν και όσων έχουν συμβεί στο παρελθόν.
Στην επιστημονική γλώσσα, αυτό ονομάζεται “σφάλμα πρόβλεψης” – ο εγκέφαλος συνειδητοποιεί ότι αυτό που προβλέπει, δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα. Στην ουσία, ο εγκέφαλος πρέπει να επικαιροποιήσει τις υποθέσεις του.
Αυτό επιδιώκουμε στη θεραπεία. Προσπαθούμε να κατανοήσουμε τη σχέση μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, και να αμφισβητήσουμε τις αντιλήψεις μας και ουσιαστικά να επικαιροποιήσουμε τις υποθέσεις που κάνει ο εγκέφαλος και τις υποθέσεις που παράγει.
Αντί να βιώνουμε τον κόσμο ως αναξιόπιστο, ένα ασφαλώς οριοθετημένο θεραπευτικό περιβάλλον μπορεί να προσφέρει ένα αξιόπιστο και εμπιστευτικό περιβάλλον που ελπίζουμε ότι θα επιτρέψει ένα διαφορετικό είδος εμπειρίας σε μια σχέση.
Είναι η εμπειρία της θεραπείας που επιτρέπει στον εγκέφαλο να αλλάξει. Και με την πάροδο του χρόνου, μπορείτε να εμπιστευτείτε τον εγκέφαλό σας να κάνει πιο θετικές προβλέψεις για τη φύση του κόσμου και ελπίζουμε ότι τότε, τα πράγματα θα βιώνονται λιγότερο οδυνηρά.
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
