Κάποτε η κατάθλιψη θεωρείτο ένα μείζον ψυχιατρικό νόσημα, ωστόσο σήμερα η υπερδιάγνωσή της την έχει καταστήσει τόσο κοινή όσο το απλό κρυολόγημα.
Η διάγνωση της κατάθλιψης έχει ξεφύγει πλέον εκτός ελέγχου. Κάποτε θεωρούνταν μια σημαντική ψυχιατρική ασθένεια που οδηγούσε στην αυτοκτονία και κατέστρεφε καριέρες και γάμους, πλέον όμως έχει γίνει τόσο κοινή όσο το απλό κρυολόγημα.
Δείτε τι συμβαίνει στη Μελβούρνη της Αυστραλίας. Μια ομάδα ερευνητών εξέτασε έναν πληθυσμό 12χρονων παιδιών, βρήκε τα 86 φυσιολογικά και στη συνέχεια περίμενε να «πάθουν» κατάθλιψη. Από τους 86, οι 30 έπαθαν. Αυτό είναι το 35%, άλλα 21 εμφάνισαν κάποιο άλλο ψυχιατρικό πρόβλημα. Μέχρι την ηλικία των 18 ετών, το 59% είχε διαγνωστεί ως άρρωστο.
Φανταστείτε. Ξεκινάτε με μια ομάδα φυσιολογικών παιδιών, που μόλις μπαίνουν στην εφηβεία. Μέχρι την ηλικία των 18 ετών, σχεδόν τα δύο τρίτα από αυτά έχουν αρρωστήσει ψυχικά.
Το πιστεύουμε αυτό;
Όχι. Αυτό που πιστεύουμε είναι ότι πολλοί ερευνητές και κλινικοί γιατροί (σχεδόν όλοι με διδακτορικό) έχουν χάσει την σωστή τους κρίση. Καθιέρωσαν ένα σύνολο κριτηρίων για την “κατάθλιψη” ή το “άγχος”, τα οποία είναι γελοία εύκολο να πληρούνται και στη συνέχεια ανακηρύσσουν όσους καλύπτονται από αυτή την τεράστια, αδιάκριτη κουβέρτα ως “ψυχικά ασθενείς”.
Ο σκοπός της μελέτης ήταν να παρακολουθήσουν τα παιδιά με τεχνικές απεικόνισης του εγκεφάλου για να δουν τι ακριβώς συνέβαινε στο κρανίο εκείνων που εμφάνιζαν “κατάθλιψη”. Οι ερευνητές εξέφρασαν την αγανάκτησή τους για το γεγονός ότι τόσοι πολλοί είχαν αναπτύξει και άγχος, διότι αυτό έριχνε χαλούσε τα σχέδιά τους να μελετήσουν την “καθαρή” κατάθλιψη. Στην πραγματικότητα, η κατάθλιψη και το άγχος συχνά συμβαδίζουν.
Αλλά αυτό που κατέληξαν να μελετήσουν ήταν το καθαρό τίποτα, ή μάλλον, η εφηβική καούρα, το άγχος, η ρομαντική εμπλοκή και αποπλεκόμενη σχέση και οι γλυκόπικρες εναλλαγές της ζωής στη Μελβούρνη ενός καλοκαιρινού απογεύματος.
Είναι εξίσου παράλογο να σκεφτεί κανείς ότι αυτοί οι έφηβοι είχαν μια ψυχιατρική ασθένεια που ονομάζεται “κατάθλιψη”, όσο και να φανταστεί ότι όλοι τους ήταν θύματα “εκφοβισμού” ή “αλλεργίας στα φυστίκια” ή όποιου άλλου μπελά της στιγμής, που καθοδηγείται από τα μέσα ενημέρωσης.
Διαβάστε σχετικά: Το παράδοξο της κατάθλιψης: Οι θεραπείες βελτιώνονται, αλλά ο επιπολασμός παραμένει ίδιος
Πώς συνέβη αυτό, ότι όλα αυτά τα παιδιά κατέληξαν σε αυτό το πανηγύρι ψυχιατρικών διαγνώσεων;
Ένα από αυτά είναι ότι η ψυχιατρική ως επιστημονικός κλάδος έχει ξεφύγει. Με την άνοδο της ψυχοφαρμακολογίας στη δεκαετία του 1950, οι ψυχιατρικές διαγνώσεις άρχισαν να διατίθενται στο εμπόριο όπως τα ελαστικά αυτοκινήτων. Πρώτα, ήταν το άγχος, για το οποίο διακινούνταν μερικά από τα blockbuster φάρμακα της δεκαετίας του 1950 (Miltown), αργότερα οι βενζοδιαζεπίνες τύπου Valium.
Καθώς όμως τα φάρμακα τύπου Valium άρχισαν να συνδέονται με τον εθισμό, ο προβολέας μετατοπίστηκε στην κατάθλιψη. Αποτελεσματικά αντικαταθλιπτικά για την πραγματική κατάθλιψη υπήρχαν ήδη στην αγορά.
Αλλά η εμφάνιση των φαρμάκων τύπου Prozac από το 1988 και μετά, πυροδότησε την επιδημία της κατάθλιψης. Το Prozac και οι άλλοι λεγόμενοι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRI) έγιναν αντικείμενα εκστρατειών μάρκετινγκ που η ψυχιατρική δεν είχε ξαναδεί ποτέ στο παρελθόν. Στα κεφάλια τόσο των ασθενών όσο και των γιατρών εισήχθη η ιδέα ότι όλοι έχουν “κατάθλιψη”, ή αν όχι τώρα, θα αποκτήσουν σύντομα.
Η καούρα και η στενοχώρια έγιναν “κατάθλιψη”, που ευτυχώς θεραπεύονταν με τα νέα θαυματουργά φάρμακα. Έχει γραφτεί στο παρελθόν, «Πώς όλοι έγιναν καταθλιπτικοί» (Shorter, 2013), και δεν θα επαναληφθεί περαιτέρω εδώ. Το αποτέλεσμα ήταν ότι μια επιδημία κατάθλιψης κατέκλυσε τη δυτική κοινωνία, συμπεριλαμβανομένης της Μελβούρνης, όπου σχεδόν τα δύο τρίτα των εφήβων ανέπτυξαν ψυχιατρικά νοσήματα.
Σε ένα επίπεδο, αυτό είναι γελοίο. Από την άλλη, είναι μια τραγωδία. Διότι όλοι αυτοί οι νέοι θα έχουν αναπτύξει κάποια αίσθηση ψυχικής ευθραυστότητας ως αποτέλεσμα της αντιμετώπισης αυτής της τρομακτικής ψυχιατρικής διαγνωστικής μηχανής που είναι απλώς εκτός ελέγχου.
Και μπορεί να περνούν με αγωνία τη ζωή τους παρακολουθώντας αδιάκοπα την “ψυχική τους υγεία” για υποτροπές και θεωρώντας τους εαυτούς τους ιδιαίτερα εκτεθειμένους στις σφεντόνες και τα βέλη της τύχης.
Πληρώνουμε το τίμημα της ψυχιατρικοποίησης των πάντων. Αυτό το τίμημα είναι μια γενιά εύθραυστη σαν στολίδια χριστουγεννιάτικου δέντρου.
Απόδοση: Νικολέτα Παπαβίδη – Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
