Οι άνθρωποι με σχιζοφρένεια, μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και διπολική διαταραχή παρουσιάζουν και κοινούς και ξεχωριστούς νευρικούς μηχανισμούς που σχετίζονται με την ανηδονία και την έλλειψη κινήτρου.
Η ανηδονία και η έλλειψη κινήτρου είναι κοινά συμπτώματα σε ασθενείς με σχιζοφρένεια, μείζονα κατάθλιψη και διπολική διαταραχή, γεγονός που υποδηλώνει την ανάγκη να εξερευνηθούν οι υποκείμενοι συμπεριφορικοί και νευρικοί μηχανισμοί, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπευτικών προγραμμάτων και η αποκατάσταση της κοινωνικής λειτουργίας.
Όλο και περισσότερα στοιχεία υποδεικνύουν ότι η φύση της ανηδονίας μπορεί να μην οφείλεται μόνο σε ελλείψεις στην εμπειρία απόλαυσης ή στο κίνητρο επιδίωξης επιβράβευσης, αλλά μπορεί να σχετίζεται επίσης με αποτυχία να μεταφραστεί η συναισθηματική ανάδειξη σε συμπεριφορά που απαιτεί προσπάθεια.
Ο Δρ Ρέιμοντ Τσαν και η ομάδα του, από το Ινστιτούτο Ψυχολογίας της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών, έδειξαν πρόσφατα ότι, αν και οι ασθενείς με σχιζοφρένεια, μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και διπολική διαταραχή παρουσιάζουν όλοι μειωμένη ικανότητα για βίωση απόλαυσης, καθώς και έλλειψη κινήτρου, το μοτίβο της αποσύνδεσης συναισθήματος-συμπεριφοράς είναι διαφορετικό μεταξύ των ασθενών.
Οι ερευνητές πραγματοποίησαν μια μελέτη για να εξετάσουν τις νευρικές συσχετίσεις της προσπάθειας-δαπάνης για επιβράβευση ανάμεσα στους ασθενείς.
Συγκέντρωσαν 20 ασθενείς με σχιζοφρένεια, 23 με μείζονα κατάθλιψη, 17 με διπολική διαταραχή, και 30 υγιείς συμμετέχοντες στην ομάδα ελέγχου, οι οποίοι όλοι ολοκλήρωσαν μια δοκιμασία προσπάθειας-δαπάνης για επιβράβευση (EEfRT) σε έναν μαγνητικό τομογράφο εγκεφάλου 3T.
Διαβάστε σχετικά: Αξιολογώντας τον εγκέφαλο: Η σημασία της κλινικής νευροψυχολογίας και της νευροψυχολογικής αξιολόγησης
Η δοκιμασία χρησιμοποιεί ένα σχέδιο βασισμένο σε γεγονότα και αποτελείται από έξι συνθήκες, που τέμνονται στο μέγεθος της επιβράβευσης και στην πιθανότητα της επιβράβευσης. Η αναλογία των εργασιών υψηλής προσπάθειας που επιλέγονταν σε διαφορετικές πιθανότητες αντικατόπτριζε το κίνητρο των συμμετεχόντων για την επιδίωξη επιβραβεύσεων.
Σύμφωνα με τους ερευνητές, οι τρεις ομάδες παρουσίασαν κοινές ενεργοποιήσεις στην έλικα του προσαγωγίου, τη μέση μετωπιαία έλικα και τη μεσαία μετωπιαία έλικα, κατά τη διάρκεια των εργασιών. Οι ασθενείς με σχιζοφρένεια παρουσίασαν ισχυρότερες διακυμάνσεις της λειτουργικής συνδεσιμότητας μεταξύ του δεξιού κερκοφόρου πυρήνα και της αριστερής αμυγδαλής, του αριστερού ιππόκαμπου και του αριστερού κελύφους φακοειδούς πυρήνα, με την αύξηση στο μέγεθος της ανταμοιβής, σε σύγκριση με τους υγιείς της ομάδας ελέγχου.
Επιπρόσθετα, οι ασθενείς με μείζονα καταθλιπτική διαταραχή εμφάνιζαν αυξημένη ενεργοποίηση, σε σύγκριση με τους υγιείς συμμετέχοντες, στη δεξιά ανώτερη κροταφική έλικα, όταν υπήρχε αύξηση του μεγέθους της ανταμοιβής. Οι διαφοροποιήσεις της λειτουργικής συνδεσιμότητας, μεταξύ του κερκοφόρου πυρήνα και της δεξιάς έλικας προσαγωγίου, της αριστερής μετακεντρικής έλικας και του αριστερού κατώτερου βρεγματικού λοβίου, με την αύξηση στο μέγεθος της ανταμοιβής, ήταν πιο αδύναμες σε σύγκριση με εκείνες που βρέθηκαν στους υγιείς συμμετέχοντες.
Επιπλέον, οι ασθενείς με διπολική διαταραχή παρουσίαζαν αυξημένη ενεργοποίηση στο αριστερό προσφηνοειδές λόβιο, όμως, μειωμένη ενεργοποίηση στον αριστερό ραχιοπλευρικό προμετωπιαίο φλοιό, όταν υπήρχε αύξηση στην πιθανότητα επιβράβευσης, σε σύγκριση με τους υγιείς συμμετέχοντες.
Συνολικά, τα ευρήματα δείχνουν ότι οι ασθενείς με σχιζοφρένεια, μείζονα καταθλιπτική διαταραχή και διπολική διαταραχή παρουσιάζουν και κοινούς και διακριτούς νευρικούς μηχανισμούς, που σχετίζονται με τη λήψη αποφάσεων που είναι βασισμένη σε προσπάθεια. Αυτό μπορεί να έχει σημαντικές συνέπειες για την ανάπτυξη παρέμβασης νευροτροποποίησης, που θα ελαττώνει την ανηδονία και την έλλειψη κινήτρου σε αυτές τις διαταραχές.
Έρευνα: Yan-yu Wang et al, Shared and distinct reward neural mechanisms among patients with schizophrenia, major depressive disorder, and bipolar disorder: an effort-based functional imaging study, European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience (2022).
Απόδοση – Επιμέλεια: Ισμήνη Τσοχαλή, μεταφράστρια – επιμελήτρια κειμένων
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
