Η σχολική άρνηση χαρακτηρίζεται από το άγχος και την αγωνία που παρουσιάζει ένα παιδί σχετικά με την προσέλευση ή παραμονή στο σχολείο. Η άρνηση αυτή συχνά εκφράζεται με παράπονα και αντιδράσεις που ξεκινούν από την προηγούμενη και κορυφώνονται κατά την πρωινή ετοιμασία.
Κλάματα, σωματικά συμπτώματα (εμετός, πονόκοιλος) συνιστούν την μόνιμη εικόνα του παιδιού απέναντι στο ενδεχόμενο του σχολείου. Παρατεταμένες αντιδράσεις στο προαύλιο, τη στιγμή του αποχωρισμού, δημιουργούν απόγνωση και αντιφατικά συναισθήματα στο γονιό (ανησυχία, θυμό, ενοχή) που αμφιταλαντεύεται σχετικά με κατά πόσο θα πρέπει να επιμείνει ή να ενδώσει στην επιθυμία του παιδιού.
Αιτίες και διαχείριση
Οι λόγοι της δυσκολίας του παιδιού αφορούν συνήθως το οικογενειακό περιβάλλον, τις ιδιαίτερες συνθήκες που το διαμορφώνουν τη δεδομένη στιγμή αλλά και το είδος της σχέσης με τους γονείς. Μικρές ή μεγαλύτερες αλλαγές στις ισορροπίες της οικογένειας, όπως απότομοι ή διαρκείς αποχωρισμοί από τον έναν ή και τους δυο γονείς, περιορισμένος χρόνος επαφής αλλά και εντάσεις στη σχέση των γονιών, μετατρέπουν την απομάκρυνση από το σπίτι σε απειλή.
Όταν η οικογενειακή συνθήκη εκλαμβάνεται ως ασταθής, το παιδί διεκδικεί την διαρκή παρουσία των γονιών γύρω του, επιδιώκει την παραμονή στο σπίτι προκειμένου να εξασφαλίσει ότι τίποτα δεν θα αλλάξει κατά την απομάκρυνσή του.
Παρόλο που ο αποχωρισμός από εκείνους είναι κάτι με το οποίο έχει ενδεχομένως καταφέρει να εξοικειωθεί λόγω ηλικίας ή λόγω επαναλαμβανόμενης επαφής με το σχολικό περιβάλλον (ιδιαίτερα όταν πρόκειται για παιδιά που διανύουν τις τάξεις του δημοτικού), απαραίτητη προϋπόθεση για να μπορεί να απομακρυνθεί από την οικογενειακή εστία είναι η αίσθηση ότι το πλαίσιο παραμένει σταθερό, ότι τίποτα δεν θα αλλάξει με την απομάκρυνσή του, ότι επιστρέφοντας στο σπίτι θα είναι όλα όπως τα άφησε.
Διαβάστε σχετικά: Δεν θέλω να πάω σχολείο: η σχολική άρνηση και το άγχος αποχωρισμού
Πιθανή ασθένεια κάποιου μέλους της οικογένειας, είτε οργανική είτε και ψυχική, αναστατώνει το παιδί που ανησυχεί για τη σωματική ή συναισθηματική ακεραιότητα του γονιού που αφήνει πίσω. Προτιμά συχνά να παραμείνει μαζί του για να τον προσέξει, να τον προστατέψει, ενδεχομένως να τον ανακουφίσει, να συνδράμει με όποιον τρόπο μπορεί στη δυσκολία που αντιλαμβάνεται ότι βιώνει.
Παράλληλα, χρειάζεται να διερευνηθεί σε ποιο βαθμό η συνθήκη του σχολείου είναι επιβαρυντική για το παιδί. Αυτό μπορεί να αφορά τη δυσκολία ανταπόκρισης στις απαιτήσεις ενός ανταγωνιστικού πλαισίου με υψηλές απαιτήσεις ακαδημαϊκής επίδοσης που ασκούν επιπλέον πίεση και οδηγούν σε άρνηση συμμετοχής εκεί όπου το παιδί αισθάνεται ότι αποτυγχάνει.
Επιπλέον μπορεί να αντικατοπτρίζει δυσκολίες στην επαφή με κάποιον συμμαθητή, ή ευρύτερες δυσκολίες κοινωνικοποίησης, που για όποιον λόγο και αν προκύπτουν, οδηγούν σε αποφυγή, καθώς δυσκολεύεται να τις διαχειριστεί.
Οι γονείς επομένως χρειάζεται να διερευνήσουν, να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν τις ιδιαίτερες συνθήκες εντός ή εκτός της οικογένειας που επηρεάζουν το παιδί και το απομακρύνουν από το σχολικό περιβάλλον, επενδύοντας στην όσο το δυνατόν καλύτερη επικοινωνία μαζί του, παράλληλα με την επαφή με το σχολικό περιβάλλον προκειμένου να αποκωδικοποιήσουν το νόημα της αντίδρασης ώστε να το βοηθήσουν να επιστρέψει σε αυτό.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
