Θα λέγατε ψέματα για να σώσετε το σύντροφό σας;

Πόσο πιθανό είναι να καλύψετε την ανέντιμη συμπεριφορά του συντρόφου σας;

Όλες οι στενές σχέσεις προϋποθέτουν ότι οι σύντροφοι θα προσπαθήσουν να προστατέψουν ο ένας τον άλλο. Ωστόσο, τι συμβαίνει όταν ο σύντροφός σας εμφανίζει μια ανήθικη συμπεριφορά;

Ίσως, ο σύντροφός σας γυρίσει στο σπίτι και σας πει μια ιστορία που σας αναστατώσει και η οποία αντικατοπτρίζει με άσχημο τρόπο την ηθική κρίση του. Για παράδειγμα, ένας πωλητής τον χρέωσε με ένα σημαντικά χαμηλότερο ποσό από αυτό που αναγραφόταν στην τιμή από μια ακριβή τοστιέρα.

Αντί να ενημερώσει τον πωλητή, ο σύντροφός σας πλήρωσε τη χαμηλότερη τιμή και έφυγε γρήγορα. Νιώθετε άβολα, γιατί πιστεύετε ότι αυτή η συμπεριφορά είναι ηθικά αμφίβολη. Στην πραγματικότητα, θα προτιμούσατε να μη χρησιμοποιήσετε καν τη συσκευή, γιατί δεν σας φαίνεται σωστό.

Πέρα από τη σχέση, δε χρειάζεται πολύ σκέψη για να συνειδητοποιήσετε ότι οι άνθρωποι καλύπτουν ανήθικες συμπεριφορές όλη την ώρα, δεδομένης της κάλυψης των μέσων ενημέρωσης σχετικά με περιπτώσεις δωροδοκίας, απάτης και διαφθοράς. Όπως σημειώθηκε από την Isabel Thielmann, από το Πανεπιστήμιο του Koblenz-Landau και τους συναδέλφους της (2021), «τέτοιες περιπτώσεις εμπλέκουν τακτικά άτομα πέραν εκείνων που διαπράττουν την αρχική ανήθικη πράξη, δηλαδή τους άλλους που σιωπούν ή ψεύδονται για να καλύψουν την αρχική παράβαση».

Οι Γερμανοί συγγραφείς παραθέτουν μια προηγούμενη έρευνα, η οποία δείχνει ότι «ο δρόμος προς τη διαφθορά περνάει από έναν απότομο γκρεμό και όχι από μια ολισθηρή πλαγιά», που σημαίνει ότι δεν περνάμε, απλώς, με ευκολία στη διαφθορά, αλλά η διαφθορά μπορεί να προκύψει και από μια σημαντική απόφαση. Τι είναι αυτό που οδηγεί στην ηθική πτώση;

Γιατί οι άνθρωποι ψεύδονται για να καλύψουν το αδίκημα ενός τρίτου;

Οι άνθρωποι αποφασίζουν να προστατεύσουν έναν ψεύτη για δύο πιθανούς λόγους. Ο ένας βασίζεται στην επιθυμία να διασφαλίσουμε ότι το άτομο δε θα μπει σε επίσημους μπελάδες, όπως να κατηγορηθεί για ένα αδίκημα. Αυτό το «κοινωνικό» κίνητρο μπορεί να είναι αυτό που εμπλέκεται, στην περίπτωση που δεν αναφέρετε την παραβίαση του συντρόφου σας για την τοστιέρα.

Ο δεύτερος λόγος να καλύψετε την ηθική συμπεριφορά κάποιου άλλου είναι να σας έχουν δωροδοκήσει ή να σας έχουν προσφέρει ένα μέρος της αμοιβής. Ο σύντροφός σας είναι απίθανο να σας δωροδοκήσει για να σας εμποδίσει να αναφέρετε το περιστατικό, οπότε η δωροδοκία θα ήταν πιο πιθανή, όταν ο παραβάτης είναι κάποιος άλλος με τον οποίο έχετε σχέσεις ή ακόμα και κάποιος που δε γνωρίζετε πολύ καλά. Και στις δύο περιπτώσεις, λαμβάνετε μια ενεργή απόφαση να μην αναφέρετε το περιστατικό, καθιστώντας σας συνεταίρους στην πράξη.

Ωστόσο, μερικά άτομα δε θα πουν ψέματα για να καλύψουν μια παράβαση, όσο και αν θέλουν να προστατέψουν το άλλο άτομο ή να ωφεληθούν. Σύμφωνα με το λεγόμενο «HEXACO» μοντέλο συμπεριφοράς, αυτά τα άτομα έχουν υψηλό δείκτη «τιμιότητας – ταπεινότητας». Εάν επρόκειτο να φτάσετε στο θετικό άκρο αυτής της κλίμακας, θα ήταν πιθανό να επιμένατε ο σύντροφός σας να επιστρέψει στον πωλητή και να ομολογήσει το λάθος.

Πράγματι, όπως θα μπορούσατε να επισημάνετε, εάν ο σύντροφός σας το κάνει αμέσως, είναι απίθανο να αναληφθεί οποιαδήποτε ποινική ενέργεια, δεδομένου ότι η αποδοχή της χαμηλότερης τιμής είναι «τίμιο λάθος». Αυτό είναι εν μέρει συγκάλυψη, αλλά τουλάχιστον θα αποτρέψει το σύντροφό σας να κατηγορηθεί για κλοπή.

Διαβάστε σχετικά: Εννέα ψέματα που λέμε στον εαυτό μας για να αποφύγουμε την αλλαγή

Ποιος είναι ο ρόλος της προσωπικότητας στην κάλυψη ενός ψέματος;

Στρέφοντας την προσοχή στη διάσταση τιμιότητα-ταπεινότητα και το ρόλο της στην κάλυψη, τα ευρήματα υποστηρίζουν την πρόβλεψη ότι εκείνοι με ισχυρότερα ηθικά πιστεύω θα αντισταθούν στον πειρασμό της δωροδοκίας. Όταν βρίσκονταν σε κατάσταση λήψης δωροδοκίας για να καλύψουν ένα ψέμα, άτομα με υψηλό δείκτη ήταν λιγότερο πιθανό να επιβεβαιώσουν την παραπλανητική απάντηση.

Βάζοντας τις προσωπικότητες των δύο συνωμοτών σε μια εξίσωση πρόβλεψης, οι συγγραφείς ανέφεραν περαιτέρω ότι «οι πιθανότητες μεγιστοποίησης της κοινής ευημερίας μέσω ενός κοινού ψέματος ήταν σημαντικά υψηλότερες, όταν τα δύο άτομα με χαμηλό δείκτη τιμιότητας-ταπεινότητας αλληλεπιδρούσαν μεταξύ τους (88%) από ότι στην περίπτωση δύο ατόμων με υψηλό δείκτη τιμιότητας-ταπεινότητας (63%)».

Με άλλα λόγια, χρειάζονται δύο άτομα, για να αποφευχθεί ή έστω να μειωθεί η τάση για κάλυψη μιας ανειλικρινής συμπεριφοράς με ένα ψέμα.

Τι θα πρέπει να κάνετε, όταν σας ζητηθεί να καλύψετε το σύντροφό σας;

Τα ευρήματα δείχνουν ότι θα χρειαστεί μεγάλη προσπάθεια για να ακολουθήσετε μια ηθική πορεία στη συμπεριφορά σας. Αν και είναι δελεαστικό να εμπλακείτε σε αυτό που οι συγγραφείς αναφέρονται ως «ανήθικη αφοσίωση», μπορείτε να ψάξετε βαθιά μέσα σας για την ειλικρίνεια που θα σας βοηθήσει να αποφύγετε αυτήν την ηθική παγίδα.

Μέρες μετά το συμβάν με την τοστιέρα, μπορεί να είναι πολύ αργά για να βάλετε τα πράγματα στη θέση τους, αλλά αυτή η κατάσταση μπορεί να σας δώσει την ευκαιρία να κάνετε μια ειλικρινή συζήτηση με το σύντροφό σας για το πώς να αποφύγετε αυτά τα προβλήματα στο μέλλον.

Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συμμετέχοντες στην έρευνα δε γνώριζαν καν ο ένας τον άλλον, αλλά εξακολουθούσαν να είναι πρόθυμοι να συμμετέχουν στην κάλυψη του άλλου, τα στοιχήματα για ένα ψέμα αφοσίωσης πρέπει να είναι ακόμα υψηλότερα, όταν αφορά το άτομο που σας ενδιαφέρει πιο πολύ από όλους.

Θέλετε να προστατέψετε το σύντροφό σας και θέλετε, επίσης, να προστατέψετε τη σχέση σας. Αν ο σύντροφός σας χρησιμοποιήσει την κάλυψη ως ευκαιρία να τεστάρει, πόσο πολύ τον νοιάζεστε, μπορεί, πράγματι, να σας βάλει σε ένα δύσκολο δίλημμα.

Συνοψίζοντας, η απόφαση να μείνετε πιστοί στο σύντροφό σας μπορεί κατά καιρούς να έρχεται σε αντίθεση με την επιθυμία σας για τιμιότητα. Ωστόσο, μπορείτε να διατηρήσετε και τη σχέση σας και την ακεραιότητά σας, όταν καταλάβετε πώς να αποφεύγετε να παίρνετε αποφάσεις που στην τελική μπορεί να βλάψουν και τα δύο.

Έρευνα: Buying Unethical Loyalty: A Behavioral Paradigm and Empirical Test
Απόδοση: Ανδριανάκη Σοφία – Μετάφραση και επιμέλεια ξενόγλωσσων άρθρων
Πηγή