Οι αντιλήψεις που διαμορφώνουμε για τους συντρόφους μας επηρεάζουν τον τρόπο που ερμηνεύουμε τη συμπεριφορά τους και αλληλεπιδρούμε μαζί τους, και άρα την ποιότητα της σχέσης.
Για κάποιους, η πανδημία ήταν μια ευκαιρία να περάσουν περισσότερο χρόνο με τους συντρόφους τους και να επανασυνδεθούν. Για άλλους, η καραντίνα μεγέθυνε τις δυσκολίες που τα ζευγάρια αντιμετώπιζαν πριν από την πανδημία, οδηγώντας σε αυξημένο στρες και δυσαρέσκεια.
Οι χωρισμοί, τα διαζύγια, ακόμα και η ενδοοικογενειακή βία έχουν αυξηθεί από τότε που ξεκίνησε η πανδημία. Δεδομένου ότι οι σταθερές και ικανοποιητικές σχέσεις είναι σημαντικές για τη σωματική και ψυχική υγεία, είναι απαραίτητο να κατανοήσουμε τι ακριβώς συνεισφέρει στη δυσφορία στη σχέση και πώς να την αντιμετωπίσουμε.
Αυτός είναι ένας από τους στόχους ενός ειδικού εργαστηρίου στο Πανεπιστήμιο Ουέστερν, το οποίο εστιάζει στο πώς ο αρνητικός τρόπος σκέψης συμβάλλει στην εμφάνιση κατάθλιψης και πώς αυτές οι αντιλήψεις επηρεάζουν τις σχέσεις. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη στο πλαίσιο του εργαστηρίου, οι αντιλήψεις που έχουμε για τους συντρόφους μας μπορεί να είναι πολύ σημαντικές για την κατανόηση δυσλειτουργικών μοτίβων σχέσης.
Η αντίληψη που έχουμε για τον σύντροφό μας είναι σημαντική
Σε πρόσφατη μελέτη, βρέθηκε ότι τα άτομα μέσα στη σχέση δημιουργούν σύνθετες νοητικές αναπαραστάσεις για τους συντρόφους τους. Αυτές οι αναπαραστάσεις αποθηκεύονται στη μνήμη, και θεωρείται ότι επηρεάζουν τον τρόπο που καταλαβαίνουμε, ερμηνεύουμε και αντιδρούμε σε όσα λέει και κάνει ο σύντροφός μας. Κατά μία έννοια, λειτουργούν σαν «χρωματιστά γυαλιά» που χρωματίζουν το πως αισθανόμαστε για τον σύντροφό μας.
Αν έχεις μια γενικά θετική αναπαράσταση στο μυαλό σου για των σύντροφό σου (για παράδειγμα, είναι ένα στοργικό, καλοπροαίρετο και ευγενικό άτομο), είναι σαν να φοράς ροζ γυαλιά. Μπορεί να έχεις την τάση να ερμηνεύεις κάποια πράγματα που κάνει ο σύντροφός σου με πιο θετικό τρόπο, όπως: Δεν απάντησε στο μήνυμά μου επειδή ήταν απασχολημένος στη δουλειά, το ξέρω ότι δεν με αγνοεί και ότι θα απαντήσει όταν μπορέσει.
Αντίθετα, αν έχεις στο μυαλό σου μια γενικά αρνητική αναπαράσταση για τον σύντροφό σου (π.χ. είναι εγωιστής και δεν νοιάζεται για τις ανάγκες μου), τείνεις να βλέπεις τις πράξεις του μέσα από γυαλιά κάθε άλλο παρά ρόδινα. Όσο περισσότερο συνεχίζουμε να βλέπουμε τις πράξεις των συντρόφων μας με λιγότερη επιείκεια, τόσο εδραιώνονται οι αρνητικές αναπαραστάσεις που έχουμε γι’ αυτούς.
Με αυτό τον τρόπο, οι αρνητικές αντιλήψεις για τον σύντροφό μας μπορεί να μας κάνουν να νιώθουμε θυμωμένοι ή καταθλιμμένοι, και να αντιδρούμε με τρόπο που δεν βοηθά τη σχέση, όπως να γινόμαστε επικριτικοί ή να απομακρυνόμαστε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα και οι δυο σύντροφοι να νιώθουν λιγότερη ικανοποίηση και στήριξη μέσα στη σχέση.
Δυστυχώς, για πολλούς, οι θετικές αντιλήψεις σχετικά για τον σύντροφό τους, που υπερισχύουν στα αρχικά στάδια της σχέσης, τείνουν να γίνονται πιο αρνητικές με την πάροδο του χρόνου. Αυτό που κάποτε μας έλκυε στον σύντροφό μας συχνά γίνεται αυτό που μας ενοχλεί περισσότερο.
Διαβάστε σχετικά: Βασικές αρχές μιας λειτουργικής σχέσης
Αλλάζοντας τον μη βοηθητικό τρόπο σκέψης για τον σύντροφό μας
Τι μπορείς να κάνεις αν έχεις μια γενικά αρνητική αναπαράσταση για τον σύντροφό σου; Πώς μπορείς να έχεις μια πιο καθαρή εικόνα γι’ αυτόν;
Πρώτον, μπορείς να κάνεις μια πιο ενεργή προσπάθεια ώστε ο τρόπος σκέψης σου να βασίζεται περισσότερο σε αποδείξεις. Η έρευνα έχει δείξει ότι ο τρόπος σκέψης που βασίζεται σε αποδείξεις είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την ψυχολογική ευημερία. Θυμήσου ότι είναι καλύτερο να εξετάζεις τα δεδομένα παρά να βασίζεσαι σε αρνητικές εξηγήσεις που μπορεί αυτόματα να έρχονται στον νου σου.
Αντί να βγάζεις γρήγορα συμπεράσματα, κάνε μια παύση και αναρωτήσου: Τι στοιχεία έχω για το ότι ο σύντροφός μου είναι εγωιστής και δεν νοιάζεται; Τι στοιχεία έχω για το αντίθετο; Όχι μόνο θα νιώσεις καλύτερα εκείνη τη στιγμή, αλλά αυτό θα σου επιτρέψει να δεις τα πράγματα πιο καθαρά και να αντιμετωπίσεις τον σύντροφό σου με πιο υγιή τρόπο.
Εκτός από τον τρόπο σκέψης, είναι σημαντικό να αλλάξετε και την αλληλεπίδραση που έχετε με τον σύντροφό σας. Όσο απίστευτο κι αν ακούγεται, η αλλαγή στον τρόπο που ανταποκρίνεστε στον σύντροφό σας μπορεί να αλλάξει το πως σκέφτεστε και νιώθετε γι’ αυτόν.
Η δημιουργία θετικών αλληλεπιδράσεων με τον σύντροφό σας μπορεί να βοηθήσει να αλλάξουν οι αρνητικές αναπαραστάσεις ή να τις εμποδίσει να αναπτυχθούν. Τώρα περισσότερο από ποτέ, με την επιπλέον πίεση λόγω της πανδημίας, είναι σημαντικό να κάνουμε ό,τι χρειάζεται για να φροντίσουμε τις πιο στενές μας σχέσεις.
Έρευνα: Jesse Lee Wilde and David J. A. Dozois, It’s Not Me, It’s You: Self- and Partner-Schemas, Depressive Symptoms, and Relationship Quality, Journal of Social and Clinical PsychologyVol. 37, No. 5
Απόδοση: Ισμήνη Τσοχαλή – επιμελήτρια κειμένων
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
