Το άγχος είναι μια κατάσταση γνώριμη για τους περισσότερους, χωρίς να απαιτούνται αναλυτικές περιγραφές και επεξηγήσεις. Μπορούμε να διαγνώσουμε την ύπαρξή του αναγνωρίζοντας τα διακριτικά του σημάδια- ευκολότερα στους άλλους και λιγότερο ίσως σε εμάς.
Αναφερόμενοι σε αυτό, επικεντρωνόμαστε συνήθως σε σωματικά συμπτώματα ή ενοχλήσεις που πιστοποιούν με την ένταση ή τη διάρκειά τους την προσωρινή ή πιο μόνιμη παρουσία του -το πόσο γερα είμαστε πιασμένοι στα δίχτυα του. Ωστόσο δεν είναι εξίσου βέβαιο ότι γνωρίζουμε επαρκώς ποια συναισθήματα και καταστάσεις το πυροδοτούν. Και ακόμη περισσότερο, ποιο είναι το νόημά του όταν εμφανίζεται, ποια ανάγκη εξυπηρετεί.
Η αναφορά στο άγχος φέρνει στο μυαλό ένα σχετικό σκίτσο. Δυο άνθρωποι στέκονται δίπλα-δίπλα. Ο ένας κρατά μια μεγάλη μπάλα πάνω απ’ το κεφάλι του που αναγράφει τη λέξη «άγχος». Ο άλλος τον κοιτάζει και ρωτάει με απορία γιατί κουβαλάει αυτή την μπάλα.
Εκείνος με τη σειρά του παραδέχεται ότι δεν γνωρίζει το γιατί, ωστόσο αδυνατεί να την αφήσει κάτω… Το σκίτσο αυτό περιγράφει καλά τη σχέση μας με το άγχος. Είναι κάτι που κουβαλάμε διαρκώς, μας βαραίνει, και ενώ δεν κατανοούμε το γιατί – ποια είναι η χρηστικότητά του- αισθανόμαστε ανήμποροι να αντιδράσουμε. Δεν μπορούμε παρά να συνεχίσουμε να το κουβαλάμε…
Είμαστε επομένως αντιμέτωποι με μια αυτοματοποιημένη αντίδραση που προκύπτει πριν προλάβουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι κάτι μας ενοχλεί, προτού αποφασίσουμε πώς θέλουμε να αντιδράσουμε σε αυτό που μας δυσκολεύει και μας πιέζει. Το σώμα έχει ήδη επιλέξει έναν τρόπο να “μιλήσει” γι’ αυτό που το μυαλό δεν έχει ακόμη συλλάβει.
Διαβάστε σχετικά: Διαχείριση άγχους: Απλές καθημερινές συμβουλές
Πως εμφανίζεται στο σώμα μας
Παρακολουθώντας λοιπόν το σώμα και τις αντιδράσεις του, μπορεί κανείς να ακολουθήσει τα ίχνη του. Το άγχος επηρεάζει κατά περίπτωση τον ύπνο, τη σχέση μας με το φαγητό, τη μνήμη ή τη συγκέντρωση. Σε στιγμές ιδιαίτερης πίεσης μπορεί να προκαλέσει ακούσιες κινήσεις σε διάφορους μυς του σώματος, μικρές συσπάσεις που προδίδουν την ένταση που υποβόσκει.
Άλλοτε είναι υπαίτιο για το αίσθημα κόπωσης ή τη σχετικά μειωμένη απόδοση σε καθημερινές δραστηριότητα. Συχνά δημιουργεί ευερεθιστότητα ή ευσυγκινησία. Οι ιδιοσυγκρασιακοί παράγοντες (ευπάθειες ή συγκεκριμένες ευαισθησίες) που καθορίζουν τον τρόπο που θα εμφανιστεί στον καθένα, ποικίλλουν όπως ειναι αναμενόμενο σε βαθμό και ένταση. Η μορφή που λαμβάνει είναι εξατομικευμένη όσο και η ιστορία του κάθε ανθρώπου.
Σκέψεις σχετικά με τη διαχείριση
Πέρα λοιπόν από την αρχική αναστάτωση όταν διαπιστώσουμε την ύπαρξή του, η παρουσία του χρειάζεται να ερμηνευθεί όχι ως εισβολέας αλλά ως σύμμαχος στις δυσκολίες που αντιμετωπίζουμε. Το άγχος αποτελεί ένα σήμα σε σχέση με κάτι που έχουμε εκούσια ή ακούσια παραβλέψει και το οποίο αναζητά έναν τρόπο έκφρασης, μια διέξοδο εκτόνωσης.
Αντί λοιπόν να παραδωθούμε σε αυτό, χρειάζεται να το αποκωδικοποιήσουμε, ώστε να το αντιμετωπίσουμε. Να θέσουμε ερωτήματα σχετικά με το τί μας δυσκολεύει, τι μας πιέζει, τι μας δυσαρεστεί. Να εντοπίσουμε και να αναγνωρίσουμε τις ιδιαιτερότητες της συγκεκριμένης χρονικής στιγμής, τις παραμέτρους της ζωής που ασκούν ιδιαίτερη ή επιπλέον πίεση και που αποτελούν τη μυστική πηγή που τροφοδοτεί το άγχος.
Στόχος δεν είναι να το απαλείψουμε-κάτι τέτοιο θα ήταν μη ρεαλιστικό- καλούμαστε απλά να μειώσουμε την έντασή του. Άλλωστε το άγχος, σε μικρές δόσεις, αποτελεί κινητήριο δύναμη για τους στόχους μας.
Μας θέτει σε εγρήγορση ώστε να ανταποκριθουμε επαρκώς στις απαιτήσεις μιας καταστασης που έχουμε επιλέξει, όπως το να πειθαρχήσουμε όταν προετοιμαζόμαστε για εξετάσεις ή για ένα επαγγελματικό ραντεβού. Ένας ελεγχόμενος βαθμός είναι αναγκαίος, επομένως δε χρειάζεται να το πολεμήσουμε αλλά να αξιοποιήσουμε την ύπαρξή του που μπορεί να μας ωθήσει σε εξέλιξη και κατακτήσεις, χωρίς ωστόσο να μας παραλύει.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
