Πολλές έρευνες υποστηρίζουν την εμπλοκή της λειτουργίας της μυελίνης και των ολιγοδενδροκυττάρων στη νευρωνική συνδεσιμότητα, η οποία φαίνεται να αποτελεί κεντρικό παθολογικό στοιχείο της σχιζοφρένειας.
Νευροαναπτυξιακά μοντέλα που περιλαμβάνουν τη δυσμυελίνωση, υποστηρίζουν τη σχέση της με διάφορα συμπτώματα της σχιζοφρένειας. Μεταθανάτιες έρευνες σε ασθενείς με σχιζοφρένεια αναφέρουν μείωση 14–22% της πυκνότητας και της ποιότητας των ολιγοδενδροκυττάρων.
Αρκετά υποψήφια γονίδια που σχετίζονται με τη μυελίνη έχουν συνδεθεί με δυσλειτουργία της μυελίνης και των ολιγοδενδροκυττάρων στην εκδήλωση των νευρωνικών ανωμαλιών της ψύχωσης. Ένας αριθμός μοντέλων γονιδιακής σίγασης της μυελίνης σε ποντίκια υποδεικνύει σχιζοφρενικόμορφες συμπεριφορές, ενώ οι γενομικές έρευνες, ιδιαίτερα οι μελέτες GWAS, έχουν ταυτοποιήσει νέες γονιδιακές θέσεις για τη σχιζοφρένεια, οι οποίες σχετίζονται με γενετικούς πολυμορφισμούς που αφορούν στα ολιγοδενδροκύτταρα. Είναι γνωστό ότι η μυελίνη δρα ως ηλεκτρική μόνωση του επενδεδυμένου νευρώνα, γεγονός που βοηθά στη διατήρηση του εύρους δυναμικού αλλά και στην αύξηση της ταχύτητας αγωγής (conduction velocity) του διατρέχοντος δυναμικού στον νευράξονα.
Υπάρχουν συνεχώς αυξανόμενες ενδείξεις σχετικά με την εμπλοκή της δυσμυελίνωσης στον προμετωπιαίο φλοιό την ανάπτυξη νοητικών συμπτωμάτων σε ασθενείς με ψύχωση. Οι νευροαπεικονιστικές έρευνες έχουν συνδέσει την ταχύτητα επεξεργασίας (processing speed) με την ανατομική συνδεσιμότητα (anatomical connectivity) του εγκεφάλου και έχουν αποδείξει τον ρόλο της ως προγνωστικό παράγοντα των κλινικών αλλαγών στη σχιζοφρένεια.
Διαβάστε σχετικά: Εντοπίστηκαν 10 γονίδια που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης σχιζοφρένειας
Αυτή η καθυστέρηση ταχύτητας επεξεργασίας στους ασθενείς με ψύχωση μπορεί να προκαλεί ανωμαλία στον μηχανισμό ανατροφοδότησης των αισθήσεων, γεγονός που καταλήγει σε σφάλμα πρόβλεψης (prediction error). Έχει φανεί ότι οι ανωμαλίες της μυελίνης και οι απορρέουσες καθυστερήσεις ταχύτητας επεξεργασίας ποικίλλουν στην πορεία της νόσου της πολλαπλής σκλήρυνσης (multiple sclerosis), και η μορφή αυτών των διακυμάνσεων συνδέεται πιθανόν με τη διακύμανση της συμπτωματολογίας στους ασθενείς με ψύχωση.
Να σημειωθεί επίσης ότι το μείζον σύμπλεγμα ιστοσυμβατότητας (MHC) φάνηκε να παρουσιάζει γενετική αλληλεπικάλυψη στην πολλαπλή σκλήρυνση και τη σχιζοφρένεια. Η πολλαπλή σκλήρυνση εκδηλώνεται με αισθητικά και κινητικά συμπτώματα, ενώ η σχιζοφρένεια με νοητικές και συναισθηματικές διαταραχές. Έχοντας όμως υπόψη την αλληλοεξαρτώμενη σχέση μεταξύ ολιγοδενδροκυττάρων και νευρωνικών αξόνων, μπορούμε να υποθέσουμε ότι τόσο η πολλαπλή σκλήρυνση όσο και η σχιζοφρένεια έχουν στο κεντρικό νευρικό σύστημα ως κοινό τύπο διαταραχής την επεξεργασία της πληροφορίας (information processing disorders).
Η πρόσφατη έρευνα υποστηρίζει ότι η προσαρμοστική μυελίνωση (adaptive myelination) μπορεί να ομαλοποιήσει τη νευρωνική ηλεκτρική διεγερσιμότητα, η οποία με τη σειρά της τροποποιεί τη μυελινική πλαστικότητα, γεγονός που καταλήγει σε τροποποίηση της νευρωνικής δραστηριότητας και συνεπώς της συμπεριφοράς. Μπορούμε λοιπόν να υποθέσουμε ότι παρεμβάσεις οι οποίες διατηρούν την ακεραιότητα της λευκής ουσίας ή επουλώνουν τις κατά τόπους ή κατά περιόδους διασπάσεις αυτής, θα είναι σε θέση να βελτιώσουν τη δυνατότητα επεξεργασίας της πληροφορίας και επομένως τη λειτουργικότητα στην ψύχωση.
Διαβάστε ολόκληρο το άρθρο εδώ.
Συγγραφέας: Δρ. Oρέστης Γιωτάκος, Ψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
