Η μέθοδος EMDR σχεδιάστηκε αρχικά για να ανακουφίσει από το άγχος που σχετίζεται με τις τραυματικές αναμνήσεις.
Ένα ανοιξιάτικο απόγευμα του 1987, μία φοιτήτρια ψυχολογίας προσπαθώντας να διώξει μία δυσάρεστη ανάμνηση και ενώ έκανε βόλτα σε ένα πάρκο στην Καλιφόρνια άρχισε να κινεί τα μάτια της δεξιά και αριστερά. Ο πόνος της ανάμνησης γρήγορα υποχώρησε και η φοιτήτρια, Φρανσίν Σαπίρο πήρε μια γεύση από το μέλλον της.
Στα χρόνια που ακολούθησαν ανέπτυξε μία δημοφιλή αν και αμφιλεγόμενη θεραπεία για το τραύμα, η οποία απέκτησε οπαδούς σε όλον τον κόσμο: Την θεραπεία τραύματος με την απευαισθητοποίηση και επανεπεξεργασία μέσω οφθαλμικών κινήσεων (EMDR).
Παρατήρησα ότι όταν έρχονταν στο μυαλό μου δυσάρεστες σκέψεις τα μάτια μου άρχιζαν αυθόρμητα να κινούνται πολύ γρήγορα δεξιά και αριστερά, έγραψε η Δρ. Σαπίρο. Οι σκέψεις εξαφανίζονταν και όταν τις ξανάφερνα στο μυαλό μου η αρνητική τους φόρτιση ήταν πολύ μικρότερη.
Η Δρ. Σαπίρο ανέπτυξε τη θεραπεία με βάση την κίνηση των ματιών πειραματιζόμενη αρχικά με τον εαυτό της και μετά με φίλους και συναδέλφους. Η τεχνική στην οποία κατέληξε έχοντας δουλέψει με περίπου 70 άτομα για πάνω από έξι μήνες ήταν απλή: Οι άνθρωποι έφερναν μια δυσάρεστη ανάμνηση στο μυαλό τους ενώ ταυτόχρονα ακολουθούσαν την κίνηση των δαχτύλων της καθώς τα μετακινούσε δεξιά και αριστερά για 20 με 30 δευτερόλεπτα.
Στη συνέχεια ενσωμάτωσε αυτήν την τεχνική σε μια παραλλαγή της θεραπείας έκθεσης κατά την οποία οι άνθρωποι επαναφέρουν και επανεπεξεργάζονται οδυνηρές αναμνήσεις σε μια προσπάθεια να αμβλύνουν την έντασή τους και να τις επανερμηνεύσουν με επαναλαμβανόμενη ανάμνηση ή έκθεση. Αυτή η μελέτη αποτέλεσε τη διδακτορική της διατριβή και το 1989 έγινε η βάση για ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Traumatic Stress.
Οι αντιδράσεις ήταν ποικίλες. Κάποιοι θεραπευτές δοκίμασαν την τεχνική της κίνησης των ματιών και βρήκαν ότι είχε γρήγορα αποτελέσματα ακόμη και σε πολλούς ανθρώπους με χρόνιο μετατραυματικό στρες. Ένας ψυχολόγος δήλωσε ότι βρήκε την EMDR εξαιρετικά ισχυρή και αποτελεσματική για οποιαδήποτε ψυχολογική διαταραχή που περιλαμβάνει δυσάρεστες αναμνήσεις. Πολλοί θεραπευτές ενδιαφέρθηκαν ιδιαίτερα και η Δρ. Σαπίρο άρχισε να προσφέρει σεμινάρια αρχικά στις Η.Π.Α. και αργότερα σε όλο τον κόσμο.
Ωστόσο, η επιστημονική κοινότητα ήταν δυσκολότερο να πειστεί. Το κεντρικό ερώτημα ήταν αν η τεχνική της κίνησης των ματιών ήταν αξιόπιστη για να συμπληρώσει την κλασική θεραπεία έκθεσης που συχνά είναι αποτελεσματική από μόνη της. Οι μελέτες που δημοσιεύονταν από τη Δρ. Σαπίρο και τους υποστηρικτές της ήταν σχεδόν όλες θετικές και αρκετές ανέφεραν 80-100% ποσοστό θεραπείας σε τρεις συνεδρίες για ανθρώπους με μετατραυματικά συμπτώματα από περιστατικά όπως αυτοκινητιστικό ατύχημα ή βιασμός.
Παρόλα αυτά, μελέτες από εξωτερικούς ερευνητές δεν επιβεβαίωσαν την αποτελεσματικότητα και μερικές κατέληξαν ότι αυτού του είδους η θεραπεία δεν έχει κανένα αποτέλεσμα. Οι θεραπευτές της μεθόδου EMDR με τη σειρά τους υποστήριξαν ότι οι συγγραφείς αυτών των μελετών δεν είχαν εφαρμόσει την θεραπεία σωστά. Η σύγκρουση κορυφώθηκε γύρω στο 2000 με διαδικτυακές συζητήσεις και δημοσιεύσεις άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά.
Μία από τις κρίσιμες ερωτήσεις ήταν πώς μπορούν απλές οφθαλμικές κινήσεις να επηρεάσουν τη συναισθηματική πλευρά μίας παρουσίας τόσο άυλης αλλά και επιβλητικής όσο μίας ισόβιας ανάμνησης.
Μία ικανοποιητική απάντηση προέκυψε τα τελευταία χρόνια χάρη στην έρευνα της Δρ. Ένγκελχαρντ του Πανεπιστημίου της Ουτρέχτης στην Ολλανδία, η οποία δεν συνδέεται με το δίκτυο θεραπείας EMDR. Όταν οι άνθρωποι θυμούνται μια δυσάρεστη οπτική εμπειρία, η φαντασία αυτομάτως ενισχύει την εικόνα: Τα κόκκινα χρώματα γίνονται εντονότερα και τα πρόσωπα παραμορφώνονται σε σχέση με την αρχικά αποθηκευμένη εικόνα. Η έρευνα της Δρ. Ένγκελχαρντ και των συνεργατών της έδειξε ότι οι οφθαλμικές κινήσεις επηρεάζουν τη λειτουργική μνήμη σε τέτοιο βαθμό που η ίδια η δυσάρεστη ανάμνηση αποδυναμώνεται και γίνεται αμυδρή.
Πολλοί θεραπευτές ανά τον κόσμο χρησιμοποιούν πλέον τη συγκεκριμένη μέθοδο και κάποιοι επαγγελματικοί οργανισμοί συμπεριλαμβανομένου και του Βρετανικού Συστήματος Υγείας έχουν εγκρίνει την προσέγγιση για συγκεκριμένα είδη τραύματος, συχνά σε συνδυασμό με άλλες προσεγγίσεις.
Πηγή: nytimes.com
Απόδοση: Έφη Μεσιτίδου
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
