Κατά τη διάρκεια της μακράς σταδιοδρομίας του, ο Skinner ανέπτυξε πολλές θεωρίες και εφευρέσεις και παραμένει μία από τις πιο γνωστές και πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ψυχολογία. Οι συμπεριφορικές θεωρίες του παραμένουν αναμφισβήτως ιδιαίτερες και έχουν επηρεάσει τομείς που κυμαίνονται από την παιδεία μέχρι την εκπαίδευση σκύλων.
Ο Skinner γεννήθηκε στις 20 Μαρτίου του 1904 στην Πενσυλβάνια. Η αρχική του ακαδημαϊκή πορεία στράφηκε προς τη συγγραφή και μετακόμισε στη Νέα Υόρκη για να φοιτήσει στο Hamilton College, όπου πήρε το πτυχίο του στην αγγλική λογοτεχνία. Το Hamilton College δεν ταίριαζε στον Skinner: το σχολείο απαιτούσε καθημερινή προσέλευση στο παρεκκλήσι και ο Skinner ήταν άθεος. Δημοσίευε συχνά άρθρα κριτικής του σχολείου και της διοίκησης του. Η κριτική του για τη λαϊκή ιδεολογία θα γινόταν ένα δια βίου επάγγελμα.
Ο Skinner ανέπτυξε ενδιαφέρον για την ψυχολογία και γράφτηκε σε ένα μεταπτυχιακό πρόγραμμα στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, από όπου πήρε το διδακτορικό του στην ψυχολογία το 1931. Έγινε ερευνητής στο Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας για ένα έτος και διεξήγαγε έρευνα στο Harvard μέχρι το 1936, όταν δέχθηκε μια θέση διδασκαλίας στο Πανεπιστήμιο της Μινεσότα. Από το 1945-1948, ο Skinner δίδασκε ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα και από το 1948 μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1974, ήταν καθηγητής στο Χάρβαρντ.
Ο Skinner ήταν ένας παραγωγικός συγγραφέας, καθώς και ακαδημαϊκός. Τα πιο διάσημα έργα του περιλαμβάνουν το «Πέρα από την Ελευθερία και την Αξιοπρέπεια» και το “Walden II”, μία φανταστική αναφορά ενός πολιτισμού που κυριαρχείται από συμπεριφορικές ιδέες.
Το βιβλίο του «Λεκτική Συμπεριφορά» δεν έγινε ευρέως αποδεκτό κατά τη στιγμή της δημοσίευσής του, αλλά έχει κατορθώσει να προσελκύσει σημαντικό αναγνωστικό κοινό κατά τη διάρκεια των ετών. Ο Skinner έλαβε το βραβείο Εξέχοντος μέλους και Επιφανούς Επαγγελματία το 1991 από την “Society for Performance Improvement” και κυρίως, το 1997 έλαβε το βραβείο “Scholar Hall of Fame”, από την Academy of Resource and Development.
Διαβάστε σχετικά: Πώς επηρεάζει τις σχέσεις μας η θεωρία της κοινωνικής ανταλλαγής;
H συμβολή του στην Ψυχολογία
Κατά τη διάρκεια της μακράς σταδιοδρομίας του, ο Skinner ανέπτυξε πολλές θεωρίες και εφευρέσεις και παραμένει μία από τις πιο γνωστές και πιο αμφιλεγόμενες προσωπικότητες στην ψυχολογία. Οι συμπεριφορικές θεωρίες του παραμένουν αναμφισβήτως ιδιαίτερες και έχουν επηρεάσει τομείς που κυμαίνονται από την παιδεία μέχρι την εκπαίδευση σκύλων.
Ο Skinner επηρέασε το συμπεριφορισμό μέσα από την έρευνά του σχετικά με την ενίσχυση. Επικεντρώθηκε σε μεγάλο βαθμό στην εξερεύνηση της αρνητικής και θετικής ενίσχυσης και τις επιπτώσεις που είχαν στη συμπεριφορά.
Πίστευε ότι οι συμπεριφορικές θεωρίες του θα μπορούσαν να σώσουν την ανθρωπότητα από τον εαυτό της και τάχθηκε υπέρ της θετικής ενίσχυσης για τη διαμόρφωση της πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς. Η θεωρία του για τον ριζοσπαστικό συμπεριφορισμό υποστηρίζει ότι οι εσωτερικές αντιλήψεις δεν βασίζονται σε ψυχολογικό επίπεδο συνείδησης, αλλά μάλλον στο φυσικό σώμα του καθενός ατόμου.
Ανάμεσα στις πολλές εφευρέσεις του Skinner ήταν μια εξαιρετικά αμφιλεγόμενη, γνωστή ως «Ανεμο-Κούνια», την οποία ανέπτυξε ενώ παράλληλα δίδασκε στο Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα. Σχεδιασμένη για να υποστηρίξει την ανατροφή του παιδιού, η κούνια είχε ελεγχόμενη θερμοκρασία, ήταν αποστειρωμένη και σε ηχομονωμένο κουτί και είχε ως στόχο να ενθαρρύνει την ανεξαρτησία του παιδιού, ενώ ελαχιστοποιούσε την ταλαιπωρία.
Η πιο διάσημη από τις εφευρέσεις του Skinner είναι κοινώς γνωστή ως «Το κουτί του Σκίνερ», μια συσκευή που είχε σχεδιαστεί για να ελέγχεται η χειραγώγηση των συμπεριφορών μέσω της ενίσχυσης. Στη συσκευή αυτή, για παράδειγμα, το ζώο που βρισκόταν μέσα, θα λάμβανε μια ανταμοιβή για τις μικρές πράξεις που αντιπροσωπεύουν μια επιθυμητή συμπεριφορά και οι ανταμοιβές θα αυξάνονταν, καθώς το ζώο ερχόταν πιο κοντά στην ολοκλήρωση της επιθυμητής συμπεριφοράς.
Ο Skinner διεξήγαγε εκτεταμένη έρευνα στην ενίσχυση ως μέθοδο διδασκαλίας. Η συνεχής ενίσχυση περιλαμβάνει τη συνεχή ανταπόκριση της ενίσχυσης μέσω ανταμοιβής για μια επιθυμητή συμπεριφορά, αλλά ο Skinner βρήκε τη μέθοδο ανεφάρμοστη και αναποτελεσματική.
Οι ενισχύσεις κατα διαστήματα, από την άλλη πλευρά, είναι ενισχύσεις σύμφωνα με ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα και τείνουν να παράγουν αργή και σταθερή αλλαγή. Η ενίσχυση κατα διαστήματα μπορούσε να ακολουθήσει ένα σταθερό χρονικό πρόγραμμα ή ένα μεταβλητό, παρέχοντας ενίσχυση μετά από ένα σταθερό ή μεταβλητό χρονικό διάστημα.
Εναλλακτικά, η ενίσχυση κατά διαστήματα μπορεί να ακολουθήσει ένα πλάνο μεταβλητών, στο οποίο η ενίσχυση χορηγείται μετά από έναν ορισμένο αριθμό απαντήσεων, στο οποίο η ενίσχυση που παρέχεται βασίζεται στο μέσο αριθμό των απαντήσεων.
Ο Skinner κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο σχεδιασμός της αναλογίας των μεταβλητών τείνει να παράγει περισσότερη συμμόρφωση, ιδιαίτερα όταν τα οφέλη συμβαίνουν συχνά. Για παράδειγμα, ένα άτομο που εκπαιδεύει ένα σκύλο μπορεί να ανταμείβει τον σκύλο κάθε πέντε φορές που υπακούει, κατά μέσο όρο, αλλά να τροποποιήσει τον αριθμό των καθηκόντων που πρέπει να υπακούει μεταξύ κάθε ανταμοιβής.
Η σημασία του περιβάλλοντος
Για τον Skinner το περιβάλλον ήταν σημαντικό γιατί επέλεγε συμπεριφορά. Οι ενισχύουσες γειτνιάσεις που παρέχει το περιβάλλον καθορίζουν ποιες συμπεριφορές ενδυναμώνονται και ποιες όχι. Αλλάζοντας τις ενισχύουσες γειτνιάσεις ή χρονικές συνάφειες, τροποποιεί κανείς τη συμπεριφορά.
Το περιβάλλον είναι προφανώς σημαντικό αλλά ο ρόλος του έχει παραμείνει ασαφής. Δεν άγει, ούτε φέρει, επιλέγει και αυτή η λειτουργία είναι δύσκολο να ανακαλυφθεί και να αναλυθεί. Ο ρόλος της φυσικής επιλογής στην εξέλιξη διατυπώθηκε πριν από λίγο περισσότερο από 100 χρόνια και ο επιλεκτικός ρόλος του περιβάλλοντος στη διαμόρφωση και τη διατήρηση της συμπεριφοράς του ατόμου μόλις αρχίζει να αναγνωρίζεται και να μελετάται.
Ενώ η αλληλεπίδραση μεταξύ του οργανισμού και περιβάλλοντος κατέληξε να γίνει κατανοητή, επιδράσεις που αποδίδονταν κάποτε σε νοητικές καταστάσεις, αισθήματα και γνωρίσματα αρχίζουν να αποδίδονται σε προσβάσιμες καταστάσεις και συνεπώς, μπορεί να γίνει διαθέσιμη μία τεχνολογία της συμπεριφοράς. Δεν θα λύσει τα προβλήματά μας, όμως, μέχρι να αντικαταστήσει παραδοσιακές προεπιστημονικές απόψεις, κι αυτές οι απόψεις είναι ισχυρά εδραιωμένες. (Skinner, 1971, σελ. 25)
Στις 10 Αυγούστου 1990 η ΑPA απένειμε στον Skinner ένα πρωτοεμφανιζόμενο Βραβείο για τη Συνεισφορά Ολόκληρης Ζωής στην Ψυχολογία. Οκτώ ημέρες αργότερα, πέθανε από λευχαιμία, σε ηλικία 86 ετών. Ως περαιτέρω φόρος στον Skinner, ολόκληρο το τεύχος Νοεμβρίου 1992 του American Psychologist ήταν αφιερωμένο στις ιδέες και την επίδρασή του.
Πηγή: American Psychological Association – Introduction to the History of Psychology
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
