Η έναρξη μιας νέας χρονιάς μας δίνει την ευκαιρία να αφήσουμε πίσω το παρελθόν και να γυρίσουμε σελίδα. Είναι η κατάλληλη περίοδος για να θέσουμε νέους στόχους και να πάρουμε σημαντικές αποφάσεις για την επίτευξη τους.
Παρόλα αυτά, οι περισσότεροι άνθρωποι εγκαταλείπουν πολύ σύντομα την προσπάθεια και δεν καταφέρνουν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους που με τόση αποφασιστικότητα θέτουν στο ξεκίνημα του καινούργιου χρόνου.
Σύμφωνα με ερευνητικές μελέτες που έγιναν στη Αμερική, ένα μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού (περίπου 40%) θέτει νέους στόχους κάθε Πρωτοχρονιά, αλλά μόνο το 8% καταφέρνει να τους πραγματοποιήσει στην πορεία.
Οι ερευνητές εστίασαν στα ποσοστά επιτυχίας των συμμετεχόντων και παρατήρησαν ότι τις δύο πρώτες εβδομάδες έκαναν σημαντική πρόοδο, όμως οι προσπάθειες τους άρχιζαν να περιορίζονται σημαντικά προς το τέλος του μήνα. Από το Φεβρουάριο και μετά, άρχιζαν να εγκαταλείπουν τη διαδικασία και μέχρι τον επόμενο Δεκέμβρη ήταν πίσω στο σημείο όπου ξεκίνησαν την προσπάθεια.
Κάποιοι ερευνητές προτείνουν εξηγήσεις για τους λόγους που μπορεί να συμβαίνει αυτό.
1. Σύμφωνα με τον John Norcross και τους συνεργάτες του, που δημοσίευσαν τα ευρήματα τους στο “Journal of Clinical Psychology”, περίπου ένα ποσοστό 50% θέτει νέους στόχους κάθε Πρωτοχρονιά, οι οποίοι συνήθως έχουν να κάνουν με τη συμμετοχή σε προγράμματα διατροφής και αδυνατίσματος, τη διακοπή του καπνίσματος και την εξοικονόμηση χρημάτων.
2. Ο Timothy Pychyl, καθηγητής ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Carleton του Καναδά, υποστηρίζει ότι αυτοί οι στόχοι αποτελούν μια μορφή «πολιτισμικής αναβλητικότητας». Οι άνθρωποι θέτουν στόχους ώστε να έχουν κάποιο κίνητρο για να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους. Συχνά όμως δεν είναι έτοιμοι να αποβάλουν τις κακές συνήθειες και να υιοθετήσουν ένα νέο τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα οι προσπάθειες τους να μην έχουν επιτυχία.
3. Η καθηγήτρια Avya Sharma αναφέρει: Ένας άλλος λόγος που ευθύνεται γι αυτή την αποτυχία σχετίζεται με το γεγονός ότι οι άνθρωποι συχνά έχουν μη ρεαλιστικές προσδοκίες και θέτουν στόχους που είναι δύσκολο να πραγματοποιηθούν.
4. Αντίστοιχα, ο καθηγητής ψυχολογίας Peter Herman και οι συνεργάτες του ονομάζουν αυτό το φαινόμενο «σύνδρομο της ψευδής ελπίδας». Αναφέρουν ότι συχνά οι στόχοι που θέτουν οι άνθρωποι, με το ξεκίνημα της νέας χρονιάς, δεν είναι ρεαλιστικοί και δεν αποτελούν συνειδητή επιλογή, αλλά περισσότεροι αντικατοπτρίζουν την ανάγκη να πάρουμε αποφάσεις που θα μας κάνουν να νιώθουμε ικανοποιημένοι με τον εαυτό μας. Επίσης, πολλές φορές οι άνθρωποι θέτουν στόχους για πράγματα που δε θεωρούν ιδιαίτερα σημαντικά. Επειδή είναι το ξεκίνημα μιας καινούργιας χρονιάς, αισθάνονται υποχρεωμένοι να κάνουν κάποιες αλλαγές στη ζωή τους και να θέσουν νέους στόχους. Όταν όμως πρέπει να περάσουν στην πράξη, συνειδητοποιούν ότι δεν έχουν κάποιο κίνητρο που να τους δεσμεύει ώστε να συνεχίσουν την προσπάθεια.
5. Ένας άλλος παράγοντας που ευθύνεται για την αποτυχία των στόχων έγκειται στην σχέση αιτίου-αποτελέσματος. Συνήθως οι άνθρωποι πιστεύουν ότι άμα πετύχουν κάποιους από τους στόχους τους (π.χ. να χάσουν βάρος ή να βελτιώσουν κάπως την οικονομική τους κατάσταση), θα αλλάξει ριζικά όλη η ζωή τους. Αυτό φυσικά δε συμβαίνει και τότε απογοητεύονται και νιώθουν ότι δεν έχει νόημα να συνεχίσουν να προσπαθούν.
Γενικότερα, η επίτευξη στόχων προϋποθέτει την αλλαγή της συμπεριφοράς και για να γίνει αυτό πρέπει πρώτα να αλλάξει o τρόπος σκέψης. Οι ερευνητές που ασχολούνται με τις νευροεπιστήμες, όπως ο Antonio Damasio και Joseph LeDoux, χρησιμοποιώντας μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου, ανακάλυψαν ότι η εκμάθηση νέων προτύπων συμπεριφοράς συνδέεται πάντοτε με κάποιες σκέψεις, οι οποίες πυροδοτούν τη δημιουργία νέων νευρωνικών συνάψεων στον εγκέφαλο.
Διαβάστε σχετικά: Θέτοντας τους στόχους για τη νέα χρονιά
Επομένως, όταν παίρνουμε αποφάσεις για τη νέα χρονιά θα πρέπει να αναρωτηθούμε: Αν δεν υπήρχαν εξωτερικές πιέσεις θα θέλαμε να αλλάξουμε πραγματικά; Οι έρευνες έχουν δείξει ότι η αλλαγή της συμπεριφοράς επιτυγχάνεται όταν οι άνθρωποι έχουν εσωτερικά κίνητρα.
Άλλοι πιστεύουν ότι η δύναμη της θέλησης και τα χαρακτηριστικά προσωπικότητας συνδέονται με την αλλαγή της συμπεριφοράς, υποστηρίζοντας ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν τη δύναμη να επιβάλλονται στον εαυτό τους ενώ άλλοι όχι. Όμως τα ερευνητικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Αυτή η ικανότητα μπορεί να καλλιεργηθεί, μπορεί όμως και να εξασθενήσει, αν οι άνθρωποι τη χρησιμοποιούν υπερβολικά. Αυτό μπορεί να συμβαίνει όταν προσπαθούν να εκπληρώσουν πολλούς στόχους ταυτόχρονα, με αποτέλεσμα η προσπάθεια που καταβάλλουν για την επίτευξη τους να μοιράζεται, μειώνοντας έτσι τις πιθανότητες επιτυχίας.
Αν και φαίνεται δύσκολο να επιτύχουμε τους στόχους που θέτουμε στη αρχή της χρονιάς, οι ερευνητές, που ασχολούνται με την επίτευξη στόχων, προτείνουν κάποιες συμβουλές που ίσως μας βοηθήσουν να το κάνουμε:
1. Να επικεντρωνόμαστε σε ένα συγκεκριμένο στόχο αντί να θέτουμε πολλούς, μη ρεαλιστικούς και ασαφείς στόχους. Το να χάσουμε βάρος δεν αποτελεί συγκεκριμένο στόχο. Το να χάσουμε, όμως, 10 κιλά μέσα σε 3 μήνες είναι πιο εφικτό.
2. Να μην περιμένουμε την Πρωτοχρονιά για να θέσουμε νέους στόχους, αλλά να το κάνουμε καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς και όταν πραγματικά νιώθουμε την ανάγκη να προσπαθήσουμε για την επίτευξη ενός στόχου. Έτσι, θα είναι πιο εύκολο να τους πραγματοποιήσουμε.
3. Πρέπει να προχωράμε σταδιακά, αρχικά θέτοντας μικρότερους στόχους. Μερικοί άνθρωποι τα παρατάνε επειδή ο τελικός στόχος τους φαίνεται τόσο δύσκολος και ακατόρθωτος και δεν ξέρουν από πού να ξεκινήσουν.
4. Καλό θα είναι να παρακολουθούμε την εξέλιξη της προσπάθειας μας σε τακτά χρονικά διαστήματα, είτε κρατώντας κάποιο ημερολόγιο, είτε ενημερώνοντας κάποιο φίλο. Αυτό θα μας βοηθήσει να αξιολογούμε πόσο κοντά είμαστε στο στόχο μας.
5. Να εστιάζουμε σε θετικές συμπεριφορές. Βοηθάει να επιβραβεύουμε τον εαυτό μας για την επίτευξη ενός μικρού, ενδιάμεσου στόχου, πριν καταφέρουμε να επιτύχουμε τον τελικό μας στόχο.
6. Πρέπει να επικεντρωθούμε στο παρόν αντί να σκεφτόμαστε τι πήγε στραβά στο παρελθόν ή τι θα πρέπει να γίνει στο μέλλον. Τι μπορούμε να κάνουμε σήμερα, τώρα, που θα μας φέρει πιο κοντά στο στόχο μας;
7. Και τέλος, ας μην φοβόμαστε την αποτυχία. Αυτά τα πράγματα συμβαίνουν όμως δε θα πρέπει να μας αποτρέπουν από το να συνεχίζουμε την προσπάθεια.
Πηγή: psychologytoday.com
Συγγραφέας: Ray Williams
Απόδοση – Επιμέλεια: Μαρία Στογιάννη, Κοινωνική Ψυχολόγος MSc
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
