Η θεωρία της αυτοεπαλήθευσης απαντάται στον τομέα της κοινωνική ψυχολογία, η οποία υποστηρίζει ότι οι άνθρωποι αναζητούν πληροφορίες για τον εαυτό τους που είναι συμβατές με την αυτοεικόνα τους, δηλαδή πληροφορίες που επιβεβαιώνουν αυτό που ήδη πιστεύουν για τον εαυτό τους.
Το φαινόμενο αναφέρεται στην τάση να θεωρούμε ότι τα πράγματα εξελίσσονται προς το χειρότερο, ενώ εξιδανικεύουμε το παρελθόν και νοσταλγούμε τις παλιές, καλές μέρες.
Σύμφωνα με τη θεωρία, η αυτοεκτίμηση είναι ένας άλλος τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι, ασυνείδητα, αρνούμαστε την θνητότητά μας και αντιμετωπίζουμε τα αισθήματα ματαιότητας από την συνειδητοποίηση ότι είμαστε όμοιοι με τα ζώα.