Τα ανέκφραστα συναισθήματα λύπης, απελπισίας, απόγνωσης ή θυμού, ποτέ δεν εξαφανίζονται ή δεν "εξατμίζονται". Απλά θάβονται "ζωντανά" και επανέρχονται μεταμορφωμένα, σε διάφορα σωματικά συμπτώματα - συνήθως σε ασχημότερες μορφές!
Είναι σημαντικό να δοθεί χώρος και χρόνος για έκφραση αυτών που νιώθει ο καθένας στο προσωπικό του ρυθμό.
Η προσπάθεια να ωραιοποιούμε τα λόγια μας και να αποφεύγουμε συγκεκριμένες λέξεις, τις περισσότερες φορές κρύβει τη δική μας αδυναμία αντιμετώπισης και διαχείρισης της απώλειας και του θανάτου και της δυσκολίας μας να πενθήσουμε.
Είναι καλό και χρειάζεται να αποφεύγονται εκφράσεις που δημιουργούν περισσότερο σύγχυση ή ασαφή νοήματα: π.χ. "Τον πήρε ο Θεός", ή "Έφυγε", ή "πήγε ένα ταξίδι", ή "μας βλέπει τώρα από ψηλά", η εκφράσεις τύπου "δε χρειάζεται να κλαις, ό,τι έγινε - έγινε"... είμαστε "εκεί" για να τα καθησυχάσουμε, αλλά όχι για να τους πούμε ότι δεν υπάρχει λόγος να κλαίνε, αν αυτό αισθάνονται να κάνουν. Πώς να πεις κάτι τέτοιο σε ένα παιδί που κλαίει επειδή κάηκαν ζωντανά άλλα παιδιά στο πρόσφατο ολοκαύτωμα που βιώσαμε με τις απροσδόκητες πυρκαγιές;
Ειδικότερα σε ό,τι αφορά στα μικρά παιδιά, αυτό είναι ακόμη πιο σημαντικό να το έχουμε στο νου μας, καθώς τα παιδιά εισπράττουν την κυριολεκτική έννοια των λέξεων και ενδέχεται να δημιουργηθούν ή να ενταθούν μέσα τους, τρομακτικοί φόβοι εγκατάλειψης, ή να αναπτυχθούν διαταραχές στον ύπνο (νυχτερινή ενούρηση, εφιάλτες, υπνοβασία κ.α).
Τα παιδιά επίσης - σε επίπεδο ανάλογα με την ηλικιακή φάση που διανύουν, θα πρέπει να είναι τύχουν προετοιμασίας (αν πρόκειται για απώλεια αγαπημένου προσώπου) για τη διαδικασία της κηδείας και των τελετουργιών που θα ακολουθήσει η οικογένεια. Είναι χρήσιμο και ενδεδειγμένο, οι φροντιστές τους να χρησιμοποιούν ως διευκολυντικό "εργαλείο", τα κλασσικά παραμύθια από τη μυθολογία, όπου μέσα από το συμβολικό λόγο των κειμένων και την εικονοποιεία που παραπέμπουν, δημιουργούν στα παιδιά αναπαραστάσεις που δρουν θεραπευτικά στο υποσυνείδητο τους και τελικά γαληνεύουν τη ψυχή τους.
Επισκεφτείτε την ιστοσελίδα της Ελευθερίας-Έρης Κεχαγιά
