Η ανακάλυψη του νοήματος της ζωής μέσα από 9 εξαιρετικές υπαρξιακές ταινίες.
9. Blade Runner, του Ρίντλεϊ Σκοτ (1982)
Ένα από τα κλασικά φουτουριστικά έργα που έχουν γυριστεί στη δεκαετία του 1980, αυτή η επιτυχία του Ρίντλεϊ Σκοτ έχει εκ νέου επεξεργαστεί και κυκλοφορήσει σε ψηφιακή μορφή, με τουλάχιστον 7 διαφορετικές εκδόσεις διαθέσιμες σήμερα σε κυκλοφορία.
Η ταινία Blade Runner, παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζεται από δυνατή δράση, προκαλεί βαθύτατα τη σκέψη με τον πλέον διαβόητο μονόλογο «Ώρα να πεθάνεις» στις τελευταίες σκηνές.
Θεμελιώδη ερωτήματα όπως «τι είναι ζωή;» και πού βρίσκεται το όριο μεταξύ της συνείδησης και της προσομοίωσης, συμπληρώνονται από τις ευαίσθητες δεξιότητες σκηνοθεσίας και την κορυφαία ερμηνεία του Harrison Ford στο ρόλο του πρωταγωνιστή.
Είναι ένα από τα πιο προφανή ταξίδια στον υπαρξισμό μέσα από την οθόνη, το οποίο και έχουν δει πολλά εκατομμύρια ανθρώπων από τότε που βγήκε, παρέχοντας μια εύκολα προσβάσιμη εισαγωγή στο θέμα των μαζών, έστω και ασυναίσθητα.
8. Memento, του Κρίστοφερ Νόλαν (2000)
Η σκοτεινή και ζοφερή ταινία Memento του Κρίστοφερ Νόλαν (2000) ακολουθεί το ταξίδι ενός ανθρώπου που πάσχει από αμνησία, τον Λέοναρντ, ο οποίος προσπαθεί να λύσει το βάναυσο βιασμό και τη δολοφονία της συζύγου του. Επειδή ο Λέοναρντ δεν έχει βραχυπρόθεσμη μνήμη θα πρέπει να αφήνει στοιχεία για τον ίδιο, ώστε να μπορεί να διατηρεί το κυνηγητό. Το επιτυγχάνει τόσο με τη μορφή τατουάζ τόσο και με σημειώσεις πάνω σε Polaroid φωτογραφίες. Η ίδια η ταινία παρουσιάζεται με αντίστροφη χρονολογική σειρά. Όπως ο Λέοναρντ, έτσι και το κοινό βιώνει τα γεγονότα, χωρίς σε πρώτη φάση να κατανοεί τις επιπτώσεις τους, συμβάλλοντας σε συναισθήματα ακραίας ανησυχίας και αβεβαιότητας.
Η ταινία Memento είναι μια πραγματεία για τη μνήμη και το ρόλο της στη διαμόρφωση της ταυτότητας. Η μνήμη του Λέοναρντ σταμάτησε να διαμορφώνεται τη στιγμή που η σύζυγός του σκοτώθηκε, παρεμποδίζοντας μόνιμα την ανάπτυξη του ως άτομο, από εκείνο το συγκεκριμένο χρονικό σημείο. Ο μόνος τρόπος που μπορεί να παρέχει προοπτική και νόημα στη ζωή του είναι η επιλεκτική αποθήκευση των αναμνήσεων του, εκτός του μυαλού του. Αυτό δημιουργεί ένα βαθύ προβληματισμό ύπαρξης, όπου παραπλανεί σκόπιμα τον εαυτό του για να διατηρήσει μια αίσθηση του σκοπού και της αποστολής του.
Από μια υπαρξιακή προοπτική, δείχνει ότι μέσα από τις αναμνήσεις μας διαμορφώνεται ο εαυτός μας και ότι μέσα από τη συνεπή και λογική αφήγηση της ζωής μας μπορούμε να βρούμε το νόημα. Στο σύνολό της, η ταινία Memento είναι μία από τις καλύτερες των τελευταίων 10 ετών.
7. The Truman Show, του Πίτερ Γουίαρ (1998)
Η ταινία “The Truman Show” κάνει μια οδυνηρή διαφοροποίηση μεταξύ της ψευδαίσθησης καιτης πραγματικότητας. Τίποτα δεν μπορεί να είναι πιο επικίνδυνο για έναν άνθρωπο ο οποίος έχει αρχίσει να πιστεύει στη δική του άγνοια και στα λάθη του. Ο πρωταγωνιστής, Truman Burbank (Jim Carrey) μας μεταφέρει στο ταξίδι του σκεπτικισμού, αναγκάζοντας μας να σκεφτούμε και να αμφισβητήσουμε τις δικές μας πεποιθήσεις που έχουν διαμορφωθεί από την κοινωνία μέσα στην οποία ζούμε. Μέχρι το τέλος της ταινίας, οι θεατές κάνουν σταδιακά μία ενδοσκόπηση του εαυτού τους από μια διαφορετική προοπτική.
6. The Passenger, του Michelangelo Antonioni (1975)
Η ταινία The Passenger του Michelangelo Antonioni είναι ένα αριστούργημα που προκαλεί τη σκέψη και που εμβαθύνει τη θεωρία του παρελθόντος και του παρόντος, στο πλαίσιο της ταυτότητας και της φυγής. Η πλοκή αγκαλιάζει την ειρωνεία της ζωής γύρω από ένα θετικό φως. Κρατώντας αυτό στο επίκεντρο, η ταινία περιστρέφεται γύρω από την αλληγορία της «ειρωνείας».
Πρόκειται για το ταξίδι ενός άνδρα που ονομάζεται David Locke, ο οποίος διψά για ελευθερία κάτω από ειρωνικές περιστάσεις. Βρίσκει τον εαυτό του να στέκεται σε διάφορα κατώφλια της ζωής και τις αποκαλύψεις της. Η ταινία ρίχνει άπλετο φως στην υπαρξιακή αγωνία.
5. Stalker, του Andrei Tarkovsky (1979)
Υποδεχόμενη ως ένα αριστούργημα, η ταινία Stalker του Andrei Tarkovsky προσφέρει στον θεατή αρκετό χρόνο και χώρο για να εξετάσει τα θέματα που παρουσιάζονται, η οποία και μπορεί εύκολα να περιγραφεί ως ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Η κεντρική ιστορία περιστρέφεται γύρω από κάποιο είδος εξωγήινου γεγονότος που έχει δημιουργήσει μια περιοχή γνωστή ως Ζώνη, ένα μέρος το οποίο είναι αποκλεισμένο από την αστυνομία. Δύο άτομα που το έχουν μάθει επιθυμούν να επισκεφθούν την Αίθουσα, ένα μέρος όπου οι επιθυμίες καρποφορούν. Ο Stalker είναι ο φύλακας που θα συνοδεύσει τους δύο άνδρες στο ταξίδι τους, βοηθώντας τους να αποφύγουν τις παγίδες καθ’ οδόν.
Αν και στην ταινία πολύ λίγα πράγματα συμβαίνουν, ο υπαρξισμός παρουσιάζεται στην πιο αγνή του μορφή. Οι δύο άνδρες που προσπαθούν να φτάσουν την Αίθουσα, ξεκινούν μια αναζήτηση για το τι πραγματικά ψάχνουν και ανακαλύπτουν τελικά τι πραγματικά επιθυμεί η καρδιά τους.
Με βασανιστική κινηματογραφία και έξυπνα γυρισμένα πλάνα, ο θεατής δεν μπορεί παρά να εξετάσει το δικό του προσωπικό ταξίδι μέσα στη ζωή του, ως αποτέλεσμα της ταινίας.
4. Ikiru, του Ακίρα Κουροσάβα (1952)
Είναι μια ταινία που ασχολείται με τον αγώνα ενός γραφειοκράτη να συμφιλιωθεί με τον επικείμενο θάνατό του. Έχοντας λιγότερο από ένα χρόνο για να ζήσει καθώς και για ενδοσκόπηση, συνειδητοποιεί την εγκόσμια ύπαρξη του, όπου ποτέ δεν είχε μπει στον κόπο να ζήσει με τον τρόπο που θα ήθελε. Ποτέ δεν έκανε ένα βήμα για να αποκαλύψει τον εαυτό του και αποφασίζει να κάνει κάτι που αξίζει πριν τελειώσει η ζωή του. Η ταινία είναι ένα ταξίδι μέσα στα φιλοσοφικά ενάντια στα πρακτικά ζητήματα, που συχνά αντιμετωπίζουμε.
3. Η μέρα της μαρμότας, του Χάρολντ Ράμις (1993)
Ο Bill Murray πρωταγωνιστεί σε αυτή την έξυπνη ερμηνεία της προμνησίας, παίρνοντας το ρόλο ενός εξαντλημένου δημοσιογράφου που απρόθυμα στέλνεται να καλύψει κάτι που θεωρεί ως μη θέμα.
Η ειρωνεία είναι ότι παγιδεύεται στην ιστορία, με προορισμό να επαναλαμβάνει ξανά και ξανά την ίδια απεχθή ημέρα. Ενώ στην αρχή χρησιμοποιεί αυτή τη γνώση προς όφελός του, η καινοτομία ξεθωριάζει γρήγορα καθώς αντιμετωπίζει την πιθανότητα ότι θα είναι καταδικασμένος να περάσει την αιωνιότητα του κάνοντας το ίδιο πράγμα και βλέποντας τα ίδια τα γεγονότα να ξεδιπλώνονται σε ένα φαινομενικά ατελείωτο σημείο στο χρόνο.
Η ταινία απεικονίζει τέλεια την ιδέα του υπαρξισμού για το τι είναι ο χρόνος πραγματικά, και πώς ορίζουμε το νόημα στη ζωή μας. Μια εύκολη εισαγωγή στις αρχές του υπαρξισμού και στο πώς να αρχίζουμε να εξετάζουμε τον πυρήνα για αυτά που έχουν σημασία, η ταινία Η μέρα της μαρμότας είναι κάτι πολύ περισσότερο από απλώς ένα απόσπασμα κωμικής ψυχαγωγίας.
2. Ένα Περιστέρι Έκατσε σε Ένα Κλαδί Συλλογιζόμενο την Ύπαρξή του, του Ρόι Άντερσον (2014)
Ο Σαμ και ο Τζόναθαν, ένα ζευγάρι δύσμοιρων πωλητών μικροαντικειμένων, μας μεταφέρουν σε μια καλειδοσκοπική περιοδεία της ανθρώπινης κατάστασης στην πραγματικότητα και τη φαντασία, που εκτυλίσσεται σε παράλογα επεισόδια: άνθρωποι να τραγουδούν σε μια μπυραρία του 1940, ένας ξαναμμένος δάσκαλος φλαμένκο, ο διψασμένος King Charles ΧΙΙ της Σουηδίας καθ’ οδόν προς τη μάχη και μια διαβολική αλληγορία για τις φρίκες που προκλήθηκαν από την ευρωπαϊκή αποικιοκρατία. Είναι ένα ταξίδι που αποκαλύπτει την ομορφιά των απλών στιγμών, την μικρότητα των άλλων, το μεγαλείο της ζωής, το χιούμορ και το δράμα που κρύβονται μέσα σε όλους μας.
1. Η Έβδομη Σφραγίδα, του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν (1957)
Η ταινία « Η Έβδομη Σφραγίδα» μιλά για τον ιδεαλισμό, την ανθρώπινη πίστη και την κατανόηση πίσω από την πνευματική φώτιση. Φιλοσοφική, μια λαμπρή ταινία με δύο αλληλένδετες ιστορίες που προβάλλουν τις αβεβαιότητες της ζωής χρησιμοποιώντας ισχυρές αναλογίες. Σπάει την έννοια των θρησκευτικών συναισθημάτων και προσπαθεί να μας κάνει να καταλάβουμε ότι, σε τελική ανάλυση, ο εαυτός μας είναι αυτός που μπορεί να μας προσφέρει το νόημα της ζωής.
«Θέλω τη γνώση! Όχι πίστη, όχι υποθέσεις, αλλά τη γνώση. Θέλω ο Θεός να απλώσει το χέρι Του, να αποκαλύψει το πρόσωπό Του και να μου μιλήσει».
Πηγές: existentialisminfo.com, sentientdevelopments.com, fractalenlightenment.com, metacritic.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
