Όλα στην παράσταση ξεκινούν κάπως έτσι:
Oνομάζομαι Mάρθα. Tον Aπρίλιο του 1882 γνώρισα έναν νεαρό γιατρό. Tον ερωτεύτηκα. Ήμουν 21 χρόνων. H Mάρθα, σύζυγος του Φρόυντ, επιστρέφει στη σκηνή και σπάει τη σιωπή της με σκοπό να αφηγηθεί την ιστορία της στο πλάι του σημαντικού αυτού άνδρα.
Πρόκειται για σκοτεινή βουτιά στον ψυχικό κόσμο μιας γυναίκας για την οποία ελάχιστα πράγματα γνωρίζουμε. Πώς είναι η ζωή κοντά σε έναν άνθρωπο που με το έργο του ανέτρεψε όλα τα δεδομένα της ψυχικής μας ύπαρξης; H Mάρθα Φρόυντ δεν υπήρξε μόνο αφοσιωμένη σύζυγος και μητέρα έξι παιδιών, η ζωή της είχε και μια άλλη πλεύρα συναρπαστική και μυστηριώδη.
Σε αυτή μοιράζεται τα όνειρά της και τα σκοτεινά βάθη της επιθυμίας της. «O έρωτας θα είναι ακραίος ή δεν θα υπάρξει», δηλώνει. Σκέψεις απαγορευμένες, ανατρεπτικές επιθυμίες, απροκάλυπτες πράξεις, όλα επιτρέπονται. Eίναι η ιστορία μιας παράφορα ερωτευμένης γυναίκας. Το εν λόγω έργο, βασισμένο στο βιβλίο της Φωτεινής Τσαλίκογλου, σκηνοθετήθηκε από τη Γιούλη Ζήκου, που κρατά και τον πρωταγωνιστικό ρόλο - αυτόν της Μάρθας. Καθ΄όλη τη διάρκεια του έργου, ο έρωτας, η ψυχανάλυση, η γυναικεία σεξουαλικότητα, η τρέλα και ο θάνατος χορεύουν πάνω στη σκηνή.
Η ζωή του ζευγαριού εκτυλίσσεται στη σκηνή, ενώ η «αφηγηματική φωνή» της Μάρθας Φρόυντ επιχειρεί να αποτυπώσει την εξέλιξη της γεννήσης της ψυχανάλυσης καθώς και την ιστορία μέσα από τα δικά της μάτια - εκείνα της συντρόφου του πιο διάσημου ψυχαναλυτή. Τι είναι υστερία; Πού βρίσκεται η αιτία των νευρώσεων μας; Ποιά είναι η θεραπευτική αξία του λόγου; Πού βρίσκεται η απαρχή της σεξουαλικότητάς μας και ποιές εν τέλει είναι οι απαγορευμένες μας σκέψεις και φαντασιώσεις; Υπάρχει το απαγορευμένο και πόσο επικίνδυνη γίνεται η “απαγορευμένη” σκέψη όταν δεν μοιράζεται;
Ολα αυτα τα ερώτηματα γεννιούνται, καθώς παρακολουθούμε μία σχέση εξήντα χρόνων να εξελίσεται μπροστά στα μάτια μας - η οπτική των γεγονότων μέσα από τη ματιά μιας γυναίκας, τόσο αντιφατικά και συναρπαστικά δοσμένη.
Από τη μια πλευρά, ένας γιατρός που αφιερώθηκε στην προσπάθεια να φτάσει στα βάθη του ψυχισμού των γυναίκων και, από την άλλη, ο βαθμός στον οποίο η επιθυμία του αυτή στάθηκε εμπόδιο ως προς το χρόνο και τη διάθεσή του να γνώρισει τις πτύχες τις ίδιας του της γυναίκας και των παιδιών του. Στην αφήγηση, σκηνικά στατικά δοσμένα παλεύουν συνεχώς με την ορμητική ροή των λόγων, των ιδεών και των "προαιώνιων" συναισθημάτων που γεννιούνται σε μια συζυγική σχέση. Οι συζυγικές/θηλυκές φαντασιώσεις της ηρωίδας, που γεμίζουν το θέατρο εικόνες και σκέψεις μοναδικές για τον κάθε θεατή.
Όλη η ζώη τους, οι σχέσεις μεταξύ τους και με τους αλλούς «γεννούν» ότι προσδιόρισε τις βαθυστοχαστες πρώτες αναλύσεις των εννοιών της ‘’απώθησης΄΄, του ΄΄ασυνείδητου΄΄ και της΄΄ψυχικής σύγκρουσης΄΄. Εξάλλου ο βαθύτερος στόχος όλων ήταν η νοηματοδότηση του ζητήματος της ανθρώπινης σεξουαλικότητας, και σίγουρα το «γυναικείο άγνωστο μυστήριο».
Τελικά τι θέλει η γυναίκα….
Όπως παραδέχεται ο Φρόυντ, αυτό είναι «το μοναδικό μεγάλο ερώτημα που έχει αφήσει αναπάντητο» η ψυχανάλυση...
Η πρωταγωνίστρια της παράστασης μίλησε στο psychologynow.gr
Η Γιούλη Ζήκου, πρωταγωνίστρια της παράστασης «Εγώ η Μάρθα Φρόυντ» και υπεύθυνη για τη διασκευή του βιβλίου μίλησε στο psychologynow.gr και συγκεκριμένα στη Μιρέλλα Κορομπίλια.
Καταρχάς ήθελα να σας πω οτι η θεατρική διασκευή του βιβλίου απο μεριά σας ηταν εξαιρετική. Πώς επιλέξατε το βιβλίο για να το ανεβάσετε στη σκηνή;
Διάβασα πριν χρόνια το μυθιστόρημα της Φωτεινής Τσαλίκογλου «Εγώ η Μάρθα Φρόυντ» και βρήκα πολύ θεατρικό και σύνθετο το ρόλο της Μάρθας Φρόυντ, ένας ρόλος δύσκολος, πρόκληση για όλες τις γυναίκες ηθοποιούς που θα επιχειρούσαν να την υποδυθούν. Επίσης οι γνώσεις που θα αποκτούσαν οι θεατές σχετικά με το σημαντικό κεφάλαιο της ψυχανάλυσης που αποτελεί ο Φρόυντ ταυτιζόταν άρρηκτα με τον στόχο τον οποίο έχω θέσει εγώ απέναντι στο κοινό.
Να θωρακιζόμαστε και εγώ και οι θεατές , να εξελισσόμαστε και να ωριμάζουμε παρέα, προχωρώντας μαζί χέρι με χέρι μέσα από την γνώση και τους κραδασμούς των συναισθημάτων που προσφέρει η θεατρική μαγεία.
Ανέθεσα τη συγγραφή του θεατρικού κειμένου σε αξιόλογους θεατρικούς συγγραφείς όμως αντιμετώπισαν δυσκολίες με τα διαλογικά μέρη και κατέληγαν στη συγγραφή ενός θεατρικού μονόλογου, οπότε και αποφάσισα να αναλάβω η ίδια το κομμάτι της συγγραφής το οποίο μου πήρε τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Βέβαια η Μάρθα της Τσαλίκογλου είναι μια γυναίκα η οποία σπάει τη σιωπή της αλλά μιλάει μόνο στους αναγνώστες του βιβλίου και ποτέ στον ίδιο τον Φρόυντ.
Πώς συνδέεστε με τη πρωταγωνίστρια;
Η δική μου Μάρθα πεθαίνει δώδεκα χρόνια μετά τον Φρόυντ, επιστρέφει στη ζωή καλεί και τον Φρόυντ και διευθετεί όλα τα θέματα που έχουν μείνει ανοιχτά και αποφασίζει να του μιλήσει για όσα δεν τόλμησε στη διάρκεια της συζυγικής τους ζωής. Την ψυχαναλύει επί σκηνής για πρώτη φορά, η ίδια ψυχαναλύει τον Φρόυντ και έτσι δίνεται η ευκαιρία να ψυχαναλυθεί και ο θεατής. Ενώ έγραφα το έργο έχτιζα τις σκηνές, τις εικόνες.
Πώς είναι να ερμηνεύεις σε καθε παράσταση μια γυναίκα γεμάτη πάθη και τόσα καταπιεσμένα μυστικά;
Σημαντικό ρόλο έπαιξαν στη σκηνοθεσία μου και οι επιρροές που έχω από τον κινηματογράφο, την όπερα και τα εικαστικά. Την έχω αγαπήσει πολύ τη Μάρθα τόσο βαθιά έτσι όπως αγαπώ όλες τις γυναίκες που έχουν υποφέρει που έχουν καταπιεστεί που δεν τόλμησαν ποτέ στη ζωή τους να μιλήσουν γιατί δεν τους το ζήτησε κανείς γιατί δεν υπήρχε κάποιος να τις ακούσει. Οι θεατές όπως κι εγώ συναντούμε και αναγνωρίζουμε δικά μας κομμάτια μέσα από τη ζωή της Μάρθας τόσο στα διαλογικά μέρη όσο και στις σκηνές των ονείρων.
Επίσης είμαι σίγουρη ότι το κοινό σας παντα αποχωρεί γεμάτο (συναισθήματα) όπου προσφέρετε απλόχερα με την ερμηνεία σας.
Είναι μαγεία για μένα κάθε βράδυ μέσα από την Μάρθα να επικοινωνώ με τον ίδιο μου τον εαυτό αλλά και με τους θεατές. Νοιώθω μια πληρότητα μια ικανοποίηση όταν οι θεατές βλέπουν την παράσταση δύο τρεις και τέσσερις φορές και αποκτούν μια οικεία σχέση με την ψυχανάλυση.
Επιμέλεια συνέντευξης: Μιρέλα Κορομπίλια, Ψυχολόγος
