Ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων είναι ο αντιπροσωπευτικός επαγγελματικός-επιστημονικός φορέας των Ψυχολόγων της χώρας μας, θεσμικός εταίρος της Πολιτείας για τον κλάδο των Ψυχολόγων σύμφωνα με τους νόμους 991/79-άρθρο 8, 2646/98, την Κοινοτική Οδηγία 2005/36, την γνωμάτευση του Υπουργείου Παιδείας (15404/ΙΑ/14-2-2012).
Αριθμεί πάνω από 3.500 μέλη και είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συλλόγων Ψυχολόγων –EFPA από το 1988. Η EFPA αποτελεί επίσημο συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης, συμμετέχουν 39 ευρωπαϊκές χώρες, όπου εκπροσωπούνται περισσότεροι από 400.000 Ψυχολόγοι (http://www.efpa.eu).
Αθήνα, 17 Μαΐου 2024
Αρ. Πρωτ.: 15315
Με το παρόν υπόμνημα θα θέλαμε να σας ενημερώσουμε για τα ακόλουθα:
- Ποιος είναι ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων
- Το επάγγελμα του Ψυχολόγου είναι νομοθετικά κατοχυρωμένο στη χώρα μας με τον νόμο 991/79, ο οποίος ψηφίστηκε επί Υπουργίας του αείμνηστου Σπ. Δοξιάδη της τότε κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας. Ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων ρητά αναφέρεται στο άρθρο 8 του Ν991/79. Ακολούθησε ο ν. 2646/98, η Κοινοτική Οδηγία 2005/36 και η γνωμάτευση του Υπουργείου Παιδείας (15404/ΙΑ/14-2-2012).
- Στις ανωτέρω διατάξεις ρυθμίζονται τόσο τα τυπικά προσόντα όσο και οι προϋποθέσεις που απαιτούνται για την χορήγηση της Άδειας Ασκήσεως Επαγγέλματος Ψυχολόγου- Α.Α.Ε., και την άσκηση του επαγγέλματος τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα.
- Με βάση την σχετική νομοθεσία ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων είναι ο μοναδικός εκπρόσωπος του κλάδου και μέλη του γίνονται άτομα με σπουδές τετραετούς διάρκειας σε πανεπιστημιακές σχολές Ψυχολογίας και Άδεια Ασκήσεως Επαγγέλματος.
- Ο ΣΕΨ είναι μέλος από το 1988 και συμμετέχει ενεργά εκπροσωπώντας τους επαγγελματίες Ψυχολόγους της χώρας μας στην European Federation of Psychologists Associations – EFPA, όπου συμμετέχουν 39 ευρωπαϊκές χώρες, και εκπροσωπούνται περισσότεροι από 400.000 Ψυχολόγοι. Η EFPA, αποτελεί επίσημο συμβουλευτικό όργανο του Συμβουλίου της Ευρώπης και συμμετέχει επίσης σε σημαντικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς.
- Ο ΣΕΨ από χρόνια διαθέτει αυστηρό Κώδικα Δεοντολογίας που ενσωματώνει τον Κώδικα της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συλλόγων Ψυχολόγων -EFPA. Επίσης διαθέτει Πειθαρχικό το οποίο εξετάζει καταγγελίες πολιτών και στις περιπτώσεις κακής πρακτικής επιβάλει ποινές.
- Ο ΣΕΨ, ως ο αντιπροσωπευτικός κατά νόμο φορέας των επαγγελματιών Ψυχολόγων, προσκλήθηκε από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), ως ανεξάρτητος εμπειρογνώμων, να συμμετάσχει στην Επιτροπή Εξωτερικής Αξιολόγησης και Πιστοποίησης, με σκοπό την ακαδημαϊκή πιστοποίηση του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών στην Ψυχολογία του Πανεπιστημίου Κρήτης (2019), καθώς και του νέου Τμήματος Ψυχολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης (2024).
- Η παρούσα κατάσταση
Τα τελευταία χρόνια επιχειρείται από μια μικρή ομάδα ακαδημαϊκών να επιβάλουν την ίδρυση ΝΠΔΔ στους επαγγελματίες Ψυχολόγους. Πολλοί από τους καθηγητές αυτούς δεν τυγχάνουν να υπηρετούν την επιστήμη μας, αλλά άλλες ειδικότητες. Συγκεκριμένα πρόκειται για την Ελληνική Ψυχολογική Εταιρεία (ΕΛΨΕ) η οποία είναι μία επιστημονική εταιρεία (σωματείο), που σκοπός της, σύμφωνα με το καταστατικό της (άρθρο 3), είναι η προαγωγή της έρευνας και της διδασκαλίας της Ψυχολογίας. Σήμερα παραβιάζοντας τους καταστατικούς σκοπούς της επιχειρεί να ορίσει τις επαγγελματικές δομές οργάνωσης και εκπροσώπησης των επαγγελματιών Ψυχολόγων, που ασκούν στην πράξη την επιστήμη. Μάλιστα, όταν πολλά από τα μέλη της ΕΛΨΕ δεν ασκούν το επάγγελμα του Ψυχολόγου ούτε εργάζονται σε Τμήματα Ψυχολογίας, αλλά σε Παιδαγωγικά Τμήματα, σε Τμήματα Εκπαίδευσης και Αγωγής στην προσχολική ηλικία κ.ά. Είναι πασίδηλο, ότι είναι διακριτοί οι καταστατικοί μας σκοποί.
Ο ΣΕΨ, ως η κατά νόμο αντιπροσωπευτική οργάνωση, εκπροσωπεί τους επαγγελματίες Ψυχολόγους, που ασκούν στην πράξη την επιστήμη. Η ΕΛΨΕ έχει ως βασικό σκοπό την έρευνα και τη διδασκαλία. Οι διακριτοί αυτοί ρόλοι πρέπει να γίνουν σεβαστοί από την πολιτική εξουσία. Φαίνεται όμως ότι ο διακριτός αυτός ρόλος δεν γίνεται σεβαστός από τη Διοίκηση. Σε συνάντηση της ΕΛΨΕ με τον κ. Υφυπουργό Ψυχικής Υγείας Δ. Βαρτζόπουλο, ακολούθησε δελτίο τύπου (09/04/24) όπου αναφέρεται ότι: «Ο πρόεδρος και η ταμίας της ΕΛΨΕ παρουσίασαν τις προτάσεις της εταιρείας, οι οποίες εστιάζονται στην ίδρυση ενός ΝΠΔΔ».
Οι πρακτικές αυτές πιστεύουμε βάσιμα ότι δεν συνάδουν με τους διακριτούς ρόλους του ΣΕΨ και της ΕΛΨΕ και βρίσκουν καθολικά αντίθετη την οργάνωσή μας, που εκπροσωπεί επί 61 χρόνια τον κλάδο των επαγγελματιών Ψυχολόγων.
- Οι προσπάθειες επιβολής του ΝΠΔΔ
Όλα τα ΝΠΔΔ, στις επιστημονικές – επαγγελματικές οργανώσεις, δημιουργήθηκαν κατόπιν αιτήσεως των υπαρχουσών επαγγελματικών συνδικαλιστικών οργανώσεων και όχι από μία ομάδα, επιστημόνων – καθηγητών ΑΕΙ, που πρωταρχικό μέλημα πρέπει να έχουν την έρευνα και την προώθηση της επιστήμης μας. Φανταστείτε καθηγητές της Νομικής, της Ιατρικής ή των Οικονομικών Επιστημών να επιχειρούσαν στο ΔΣΑ, στο ΠΣΙ, στο ΤΕΕ να δημιουργήσουν ΝΠΔΔ, χωρίς σεβασμό στην αντιπροσωπευτικότητα των υπαρχουσών συνδικαλιστικών δομών.
Σήμερα η παρούσα διοίκηση της ΕΛΨΕ αυθαίρετα, δίχως να εκπροσωπεί τους επαγγελματίες Ψυχολόγους, επιχειρεί να επιβάλει «εκ των άνω» (Υφυπουργός Ψυχικής Υγείας, κ. Δ. Βαρτζόπουλος) το ΝΠΔΔ. Χρησιμοποιεί ουσιαστικά το ΝΠΔΔ ως δούρειο ίππο για να περάσει πραξικοπηματικά, τον από ετών, καημό της, δηλαδή να επιβάλει όσα δεν κατάφερε το 2019 με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ για τις ειδικότητες. Για παράδειγμα, σε κανένα άλλο επάγγελμα δεν υπάρχει απαίτηση ανανέωσης της άδειας άσκησης επαγγέλματος μετά από κάποιο χρονικό διάστημα ή «διπλή» άδεια άσκησης επαγγέλματος.
Συγκεκριμένα, οι σημερινοί εκπρόσωποι της ΕΛΨΕ βιάστηκαν χωρίς ουσιαστική διαβούλευση και αξιοποίηση της ευρωπαϊκής και διεθνούς εμπειρίας, των δομών εκπροσώπησης των επαγγελματιών Ψυχολόγων να προτείνουν και τις ακόλουθες αρμοδιότητες του ΝΠΔΔ στον κ. Υφυπουργό Υγείας.
Σύμφωνα με τα πρακτικά της Τριμερούς Εθνικής Επιτροπής Ψυχολογίας, αποτελούμενης από εκπροσώπους του ΣΕΨ, της ΕΛΨΕ και της Συνόδου των Προέδρων Τμημάτων Ψυχολογίας, το χρονικό διάστημα 2021 – 2022:
Οι τρεις φορείς συμφώνησαν ομόφωνα ότι η άδεια άσκησης επαγγέλματος ψυχολόγου στο μέλλον να χορηγείται στους νέους ψυχολόγους εφόσον έχουν συμπληρώσει:
- 5 έτη ακαδημαϊκών σπουδών στην ψυχολογία (300ECTS), και
- 1 έτος εποπτευόμενης πρακτικής άσκησης (1500 ώρες, 60ECTS)
Όμως στις 6-9-2022, που συνεδρίασε για τελευταία φορά η εν λόγω Επιτροπή, σε αυτήν τη συνεδρίαση υπήρξε πλήρης διαφωνία, διότι ο ΣΕΨ δεν συμφώνησε με τις περαιτέρω προτάσεις της ΕΛΨΕ. Συγκεκριμένα, οι εκπρόσωποι της ΕΛΨΕ πρότειναν την ίδρυση ΝΠΔΔ με τις ακόλουθες αρμοδιότητες:
- Το ΝΠΔΔ να χορηγεί τις άδειες μέσω επιτροπών και όχι με ό,τι ισχύει σήμερα, σύμφωνα με τον νόμο 991/79, που χορηγούνται από τις Περιφέρειες.
- Το ΝΠΔΔ να χορηγεί μία ΓΕΝΙΚΗ άδεια Ψυχολόγου, χωρίς ουσιαστικό πεδίο άσκησης του επαγγέλματος, με περιορισμένα επαγγελματικά δικαιώματα, με ό,τι αυτό σημαίνει για δεκάδες χιλιάδες ήδη αδειοδοτημένους επαγγελματίες Ψυχολόγους, καθότι αυτά μεταφέρονται στα πεδία άσκησης στην ειδικότητα.
- Το ΝΠΔΔ να χορηγεί μία ΔΕΥΤΕΡΗ άδεια με εξειδίκευση, δηλαδή άδειες ειδικότητας βάσει των μεταπτυχιακών προγραμμάτων των δημοσίων πανεπιστημίων. Κατά συνέπεια, θα οδηγηθούν στην ανεργία χιλιάδες ενεργοί σήμερα ψυχολόγοι, οι οποίοι έχουν επενδύσει πολλά χρήματα σε διαφορετικές εκπαιδεύσεις/εξειδικεύσεις όλα αυτά τα χρόνια. Το πρότυπο για την άδεια της ειδικότητας, υπενθυμίζουμε, ότι είναι ουσιαστικά η πρόταση Πλουμπίδη για την «ειδικότητα» Κλινικής Ψυχολογίας, η οποία κατατέθηκε το 2019 επί ΣΥΡΙΖΑ και, κατόπιν, γενικής κατακραυγής από τον κλάδο μας – και όχι μόνο – αποσύρθηκε.
- Το ΝΠΔΔ θα ανανεώνει την άδεια των Ψυχολόγων κάθε 7 χρόνια με την προϋπόθεση ότι ανά διετία θα πρέπει να αποδεικνύουν ότι διαθέτουν τουλάχιστον 20ECTS/credits, από επιπλέον «εκπαιδεύσεις» επί πληρωμή. Εάν δεν έχουν τα προαπαιτούμενα 20ECTS/credits θα χάνουν την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος.
Το προτεινόμενο αυτό πρότυπο οργάνωσης του κλάδου (ΝΠΔΔ) και των αρμοδιοτήτων του (πρώτη άδεια «ΓΕΝΙΚΗ» και δεύτερη «ΕΙΔΙΚΟΤΗΤΑΣ» με ανανέωσή της κάθε 7 χρόνια) είναι ουσιαστικά ένα κακέκτυπο του ιατρικού μοντέλου. Λέμε κακέκτυπο, διότι η ιατρική άδεια δεν ανανεώνεται!
Οι εμπνευστές του σχεδίου αυτού συγχέουν την Ψυχολογία με την Ιατρική. Φαίνεται ότι έχουν άγνοια των ευρωπαϊκών ορισμών για την Ψυχολογία ως επιστήμη, την εφαρμογή της ως επάγγελμα και τον λειτουργό της ως επαγγελματία (βλ. EuroPsy-T και Κανονισμό EuroPsy Basic). Ο Ψυχολόγος δεν ασκεί την επιστήμη του μόνο στον κλινικό τομέα, αλλά κυρίως σε υγιείς πληθυσμούς, όπως στα σχολεία, τις επιχειρήσεις, τον Αθλητισμό, την παρέμβαση μετά από τραυματικά γεγονότα κ.ά. για να αναφέρουμε μερικά. Συνεπώς ο Ψυχολόγος δεν έχει «ασθενείς», αλλά πελάτες. Οι εμπνευστές του σχεδίου αυτού συγχέουν τα μεταπτυχιακά με την ιατρική ειδικότητα. Τα μεταπτυχιακά προγράμματα Ψυχολογίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο είναι πολυάριθμα, όσα και τα επιστημονικά αντικείμενα. Στη χώρα μας εργάζονται πολλοί Ψυχολόγοι με μεταπτυχιακούς τίτλους από πανεπιστήμια εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Ο ΣΕΨ θεωρεί ότι αυτοί που προτείνουν αυτό το μοντέλο επιχειρούν να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι δήθεν κόπτονται για τα επαγγελματικά συμφέροντα των Ψυχολόγων. Στην πραγματικότητα οι ρυθμίσεις αυτές συνεπάγονται σοβαρές επαγγελματικές και κοινωνικές συνέπειες για τους επαγγελματίες Ψυχολόγους. Το ΝΠΔΔ είναι για την ΕΛΨΕ το κατάλληλο μέσον με το οποίο θα ελέγξει και θα διασπάσει το επάγγελμα του Ψυχολόγου, καθώς, μεταξύ άλλων, θα περιορίσει και θα καταργήσει επαγγελματικά δικαιώματα των ήδη εργαζόμενων Ψυχολόγων, θα δημιουργήσει επαγγελματικές ανισότητες, αλλά επιπλέον δυστυχώς θα δώσει επαγγελματικά δικαιώματα σε μη Ψυχολόγους.
Συγκεκριμένα ένας μεγάλος αριθμός των μελών της ΕΛΨΕ, η συντριπτική πλειοψηφία των μελών της, δεν έχουν πτυχίο Ψυχολογίας, ούτε άδεια άσκησης επαγγέλματος Ψυχολόγου παρά μόνον ένα διδακτορικό τίτλο σπουδών σε σχέση με την επιστήμη της Ψυχολογίας. Σύμφωνα με τον υφιστάμενο νόμο Ν991/79 στην χώρα μας, επειδή στερούνται πτυχίου Ψυχολογίας, είναι αδύνατον να πάρουν άδεια άσκησης επαγγέλματος. Η ΕΛΨΕ μέσα από το ΝΠΔΔ και συγκεκριμένα με ρύθμιση στην ιδρυματική νομοθετική πράξη του ΝΠΔΔ θα επιχειρήσει ώστε όλα αυτά τα μέλη της να αποκτήσουν άδεια άσκησης επαγγέλματος Ψυχολόγου και ειδικότητα!!
Με αυτόν τον τρόπο υποβαθμίζεται το επάγγελμα μας διότι ένας μεγάλος αριθμός κυρίως φιλολόγων, παιδαγωγών, δασκάλων, οικονομολόγων, πληροφορικών, κ.α., θα αποκτήσουν επαγγελματικά δικαιώματα Ψυχολόγου μέσα από το ΝΠΔΔ. Δηλαδή παραπλανούν την κοινή γνώμη ευαγγελιζόμενοι την «κάθαρση» και την «ρύθμιση» του επαγγέλματός μας και από την άλλη εκχωρούν επαγγελματικά δικαιώματα Ψυχολόγου σε εκπαιδευτικούς, νηπιαγωγούς, οικονομολόγους κ.α.
Το ΝΠΔΔ της ΕΛΨΕ είναι μια προκρούστεια κλίνη όπου κατά το δοκούν θα προσαρμόσουν το επάγγελμα του Ψυχολόγου σ΄ ένα αυθαίρετο σχήμα, με τέτοιο τρόπο ώστε να εξυπηρετήσουν τα συμφέροντά τους.
Ο ΣΕΨ έχει ανοιχτούς ορίζοντες και διάθεση συνεργασίας με την επιστημονική κοινότητα. Δεν δέχεται όμως επιβολές «εκ των άνω» στις δομές οργάνωσης και εκπροσώπησης του κλάδου και των επαγγελματικών μας δικαιωμάτων.
- Οι «εναλλακτικοί θεραπευτές».
Σύγχυση προκαλεί ο ισχυρισμός, που προωθείται, ότι δήθεν «η ρύθμιση» του επαγγέλματος του Ψυχολόγου θα ξεκαθαρίσει το τοπίο από την «άναρχη αγορά υπηρεσιών ψυχικής υγείας, μαζί με συμβούλους, life coaches, εναλλακτικούς θεραπευτές και διάφορους γκουρού που υπόσχονται ευτυχία». Είναι σαν να κατηγορείται ο Σύλλογος Ελλήνων Ψυχολόγων και οι ίδιοι οι Ψυχολόγοι για την ύπαρξη τους.
Παραβλέπεται το γεγονός ότι αυτοί δεν έχουν καμία σχέση με τους Ψυχολόγους. Οι δραστηριότητες αυτές δεν απαιτούν άδεια για την άσκηση τους. Καμία νομοθετική «ρύθμιση» που αφορά τους Ψυχολόγους δεν θα μπορέσει να θίξει την κατηγορία αυτή, εφ’ όσον το κράτος τους χορηγεί Κωδικό Αριθμό Δραστηριότητας-ΚΑΔ και τους επιτρέπει το άνοιγμα φορολογικών βιβλίων χωρίς να ορίζει απαιτούμενα επαγγελματικά προσόντα. Είναι ευθύνη και υποχρέωση της Πολιτείας να μεριμνήσει για τους συγκεκριμένους ΚΑΔ και την προστασία της δημόσιας υγείας.
Συμπερασματικά επισημαίνουμε ότι, για τους ανωτέρω λόγους και σύμφωνα με την εμπειρία των 61 ετών οργάνωσης του κλάδου μας, προτείνουμε:
- Να γίνει σεβαστός ο διακριτός ρόλος και οι Καταστατικοί σκοποί τόσο του ΣΕΨ που αφορά τις δομές εκπροσώπησης του επαγγελματικού μας κλάδου και τυγχάνουν αναγνώρισης από την Πολιτεία, όσο και της ΕΛΨΕ που είναι ένα απλό σωματείο με σκοπό την έρευνα και προαγωγή της επιστήμης της Ψυχολογίας.
- Το επάγγελμα του Ψυχολόγου είναι ρυθμισμένο και δεν έχει καμία σχέση με τους Συμβούλους, Life Coaches, Ψυχοθεραπευτές κ.ά., οι οποίοι ασκούν αρρύθμιστες δραστηριότητες.
- Να σταματήσει οποιαδήποτε διεργασία σύστασης ΝΠΔΔ στον κλάδο των Ψυχολόγων, το οποίο βρίσκει αντίθετη την πλειοψηφία των εργαζομένων επαγγελματιών Ψυχολόγων.
Με το παρόν υπόμνημα – δήλωση – πρόσκληση:
- Δηλώνουμε ότι για τις θέσεις μας θα επιδιώξουμε να ενημερώσουμε όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα. Αναγνωρίζοντας τις ευαισθησίες σας για την ψυχική υγεία αιτούμεθα μία συνάντηση μαζί σας για να σας εκθέσουμε διεξοδικότερα τις ανάγκες του κλάδου μας, τις απόψεις και τις προτάσεις μας που αφορούν στην αναβάθμιση του επαγγέλματός μας σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά και Διεθνή πρότυπα.
- Δηλώνουμε ότι ο ΣΕΨ, τα μέλη του και ο επαγγελματικός μας κλάδος, διαφωνεί καθολικά στην ίδρυση ΝΠΔΔ και δεν δέχεται πραξικοπηματικού τύπου επιβολές «εκ των άνω» στις δομές οργάνωσης και εκπροσώπησης του κλάδου και των επαγγελματικών μας δικαιωμάτων.
Με τιμή,
Για το Διοικητικό Συμβούλιο,
H Πρόεδρος Η Γεν. Γραμματέας
Βασιλική Δ. Μπουκουβάλα Βασιλική Δ. Καραγιάννη
Κλινικός Ψυχολόγος Κλινικός Ψυχολόγος
Κοινοποίηση:
Α. Στο Γραφείο του Πρωθυπουργού κ. Κυριάκου Μητσοτάκη
Β. Στον Υφυπουργό Υγείας κ. Δημήτρη Βαρτζόπουλο
Γ. Σε όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα.
