Σε ανακοίνωσή της η Πανελλαδική συσπείρωση για την ψυχιατρική μεταρρύθμιση τονίζει ότι επικίνδυνοι δεν είναι οι ψυχικά ασθενείς, αλλά όσοι ετοιμάζουν το «δικαστικό ψυχιατρείο» και «αναβαθμίζουν» το ψυχιατρείο των φυλακών, ενώ καταγγέλλει την ανακοίνωση της ΠΟΕΔΗΝ για το περιστατικό στο Περιστέρι. Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανακοίνωση που έβγαλε η ΠΟΕΔΗΝ, με αφορμή το τραγικό συμβάν της δολοφονίας, από νοσηλευόμενο στο ΨΝΑ (βάσει του αρ. 69 ΠΚ- και διαμένοντα σε στεγαστική δομή του), της συντρόφου του, δεν είναι παρά η πιο κατάπτυστη αντίδραση που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς ότι θα ήταν δυνατό ποτέ να υπάρξει απέναντι στην τραγικότητα αυτού του συμβάντος.
Κατανοητή, βέβαια, στο βαθμό που εκφράζει την σκληρή ιδρυματική παράδοση και την σχετιζόμενη με αυτήν κατασταλτική κουλτούρα που ενσαρκώνει το προερχόμενο από το Δρομοκαίτειο προεδρείο της ΠΟΕΔΗΝ, που, ακόμα και στις κινητοποιήσεις του προσωπικού του ψυχιατρείου, δεν ήξερε να κάνει άλλο από το να χτίζει, με πέτρες, τοίχους στη είσοδο του ιδρύματος.
Τοίχους πάνω στους άλλους τοίχους, πρακτική που συμβόλιζε έμπρακτα το «μαύρο όραμα» ενός συνδικαλισμού που δεν έπαψε ποτέ να βλέπει την ύπαρξη και την αναπαραγωγή του συνυφασμένη με την διαιώνιση των ιδρυμάτων της ψυχιατρικής βαρβαρότητας (και προπαντός, εν προκειμένω, του «κληροδοτήματος»).
Αυτό που κάνει η ΠΟΕΔΗΝ είναι να ευοδώνει και να παρακινεί στην κουλτούρα και την πρακτική της απόρριψης, του ρατσισμού και της κατασταλτικής ετοιμότητας απέναντι σε όλους τους ψυχικά πάσχοντες και σε μια φυλακτικού τύπου, απανθρωποποιητική αντιμετώπισή τους, ως εν δυνάμει, και από τη φύση του, «επικίνδυνου αντικειμένου».
Γιατί, μέσα στο ασυγκράτητο παλαιοϊδρυματικό ξέσπασμα της, η ανακοίνωση μιλάει για όλους αδιακρίτως, για όσους προσέρχονται (τους «30») σε κάθε εφημερία με διαδικασίες ακούσιας νοσηλείας, «διεγερτικούς, επικίνδυνους, κακοποιούς»…«30-35 τέτοιοι επικίνδυνοι ασθενείς σε κάθε τμήμα οξέων». Και φυσικά, κατά την ΠΟΕΔΗΝ, να πάνε όλοι οι «ακαταλόγιστοι» του αρ. 69 ΠΚ σε ψυχιατρικές κλινικές εντός των φυλακών. Αλλά με αυτή τη λογική, γιατί μόνο αυτοί και όχι και οι άλλοι «επικίνδυνοι», που δεν έχουν διαπράξει «ακόμα» αδίκημα;
Η ανακοίνωση της ΠΟΕΔΗΝ είναι τόσο ακραία έτσι ώστε να γίνεται εξαιρετικά χρήσιμη ακόμα και σε επιδιώξεις που την «κριτικάρουν», αλλά με σκοπό να συγκαλύψουν, πίσω και ενάντια στις ακραίες εκφράσεις της, την δική τους συμπόρευση στην ίδια κατεύθυνση, αν και με πιο ήπιους και «επιστημονικούς» όρους.
Μην ξεχνάμε ότι λειτουργοί ψυχικοί υγείας, διευθυντές ψυχίατροι και συνδικαλιστές νοσηλευτές, έχουν χρησιμοποιήσει, στο πρόσφατο παρελθόν (υπάρχουν τα κείμενα και οι συνεντεύξεις), την ίδια επιχειρηματολογία της ΠΟΕΔΗΝ για το «επικίνδυνο» των «ακαταλόγιστων» του αρ. 69 ΠΚ, που νοσηλεύονται στα τμήματα εισαγωγών, προκειμένου να τους εξαποστείλουν σε «ειδική κλειστή δομή», το «δικαστικό ψυχιατρείο», που έχει στα σκαριά η παρούσα κυβέρνηση.
Κάποιο/ες «θυμήθηκαν», εν προκειμένω, τα υπάρχοντα ευρωπαϊκά «μοντέλα» για το «forensic μέρος της ψυχιατρικής», όλα αυτά που προβλέπουν «ειδικές δομές» για τους λεγόμενους «ακαταλόγιστους», αγνοώντας, ή ξεχνώντας, ότι όλα αυτά τα «μοντέλα» είναι σε κρίση, καθώς, αφού έγιναν «διάσημα» για τον κατασταλτικό, βάρβαρο και άκρως αντιθεραπευτικό χαρακτήρα τους, σε κάποιες χώρες, όπως τα OPG στην Ιταλία, έκλεισαν (με αρχή το 2014) – για ν΄ αντικατασταθούν, φυσικά, και ως επί το πλείστον, από δομές πιο μικρές, πιο ήπιας εξωτερικής μορφής, αλλά αντίστοιχου περιεχομένου.
Η όλη περιρρέουσα οικονομική, κοινωνική και πολιτική ατμόσφαιρα του «ρευστού φόβου», της δομικής, άνωθεν καλλιεργούμενης και δεόντως χειραγωγούμενης ανασφάλειας, είναι ακριβώς το έδαφος πάνω στο οποίο προωθείται (ως η απολύτως «αυτονόητη» λύση) η ίδρυση του «ειδικού κλειστού τμήματος» («δικαστικού ψυχιατρείου»), με σχετικό νομοσχέδιο που έχει έτοιμο για εισαγωγή προς ψήφιση στη Βουλή η κυβέρνηση Σύριζα-Ανελ.
Περιστατικά όπως στο Περιστέρι, θα χρησιμοποιηθούν, για μιαν ακόμη φορά, ως επιβεβαίωση της «ορθότητας και του αυτονόητου» μιας λύσης προς αυτή την κατεύθυνση.
- Κυρίαρχη ψυχιατρική, αυτή που βλέπει πρωτίστως «νοσολογικά συστήματα και όχι ανθρώπους», στην ιερή της συμμαχία με μια
- κατά το δοκούν «τυφλή» Δικαιοσύνη, πάνω στο κοινό τους έδαφος του ιδεολογήματος μιας «επικινδυνότητας» ως ατομικής ιδιότητας (και όχι προϊόντος κοινωνικών σχέσεων, αλληλεπιδράσεων και «καταστάσεων»),
- μέσα από τις διαχειριστικές πρακτικές μιας κυβερνητικής πολιτικής που απλώς αγωνιά για το πώς θα εκπροσωπήσει το υπάρχον, χωρίς ποτέ και επ΄ ουδενί να το αμφισβητήσει, έχουν έτοιμο το ζητούμενο για το κυρίαρχο σύστημα, ψυχο-σωφρονιστικό τμήμα, που θα ενσωματώνει όλες τις δυσβάσταχτες πτυχές τόσο του ψυχιατρικού, όσο και του σωφρονιστικού εγκλεισμού, με όλες τις στερεοτυπικές ιδεοληψίες που τους διατρέχουν, για την ευρύτερη κοινωνική του αποδοχή.
Κι΄ ας είναι γνωστό και τεκμηριωμένο ότι, παρά το συμβάν στο Περιστέρι, είναι εξαιρετικά σπάνιο φαινόμενο η επανάληψη της όποιας παραβατικής/εγκληματικής πράξης από πρώην εγκλείστους του αρ. 69 ΠΚ. Ότι, ποσοστιαία, οι πάσχοντες από σοβαρές ψυχικές διαταραχές που εγκληματούν, δεν είναι περισσότεροι από τους λεγόμενους «κανονικούς» – ίσως, μάλιστα, να είναι και αισθητά λιγότεροι. Ότι το πρόσημο της «επικινδυνότητας», προκειμένου κάποιος/α να τύχει άρσης του αρ. 69, παραμένει και στο καινούργιο νομοσχέδιο – ένα πρόσημο, για το οποίο δεν υπήρξε, δεν υπάρχει και ούτε ποτέ θα υπάρξει καμιά «επιστημονική» εκτίμηση, καθώς πρόκειται για μια «κοινωνική κατασκευή».
Το προωθούμενο νομοσχέδιο για τους «ακαταλόγιστους» του αρ. 69 δεν κάνει άλλο από το να «τακτοποιεί» την υπάρχουσα κατάσταση (καθώς τουλάχιστον 20 ασθενείς του αρ. 69 στο ΨΝΑ διαμένουν – και πολύ καλώς – σε εξωνοσοκομειακές στεγαστικές δομές χωρίς να έχει αρθεί το μέτρο ασφαλείας), δίνοντας, ωστόσο, υπόσταση, για πρώτη φορά με θεσμικό τρόπο, στην ίδρυση δυο δικαστικών ψυχιατρείων.
Για τον εγκλεισμό και την «εξαφάνιση» όλων αυτών που για την διαχείρισή τους το ψυχιατρικό σύστημα «στενάζει» από την αδυναμία του να τους «κάνει καλά» και ψάχνει εδώ και καιρό πού θα τους κλείσει. Κάπου πιο «κλειστά από το κλειστό» που υπάρχει.
Στον Κορυδαλλό δεν μπορεί (παρά τις προτάσεις της ΠΟΕΔΗΝ), για να τηρούνται (προς το παρόν) τα «προσχήματα». Γι΄ αυτό και προωθείται το «ειδικό τμήμα», με φρουρούς, κάγκελα, πιθανό προαυλισμό σε λίγα τετραγωνικά, ασυδοσία μηχανικών καθηλώσεων, δυνατότητα να κάνεις λοβοτομή «αν το επιλέξεις» (με “informed consent”!) κλπ.
Το ζήτημα των «ακαταλόγιστων» δεν μπορεί κατ΄ ουδένα τρόπο ν΄ αντιμετωπιστεί με την όλο και περισσότερη καταστολή, μέσα από την αέναη αναζήτηση της «απόλυτης ασφάλειας» από τον «επικίνδυνο» που «εμείς» κατασκευάζουμε.
Το πρώτο βήμα προς μιαν ουσιαστική αντιμετώπιση των λεγόμενων «ακαταλόγιστων» δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από την ίδια την ριζική αμφισβήτηση της ίδια της έννοιας του «ακαταλόγιστου», μιας έννοιας (και συνεπαγόμενης πρακτικής) που απο-υποκειμενοποιεί τον ψυχικά πάσχοντα. Είναι η αναγνώριση του όποιου ψυχικά πάσχοντος δράστη ως «υποκειμένου ευθύνης», που θα πρέπει, προφανώς, να τύχει εφαρμογής εναλλακτικής, εκτός φυλακής, ποινής.
Όχι, επ΄ ουδενί, σε «ειδικό τμήμα», ούτε σε τμήμα εισαγωγών-παρά μόνο, εδώ, για το αναγκαίο διάστημα της νοσοκομειακής θεραπείας, όπως όλοι οι ασθενείς. Και εν συνεχεία, με την επιβολή ενός «μέτρου ασφαλείας», με διαμονή σε εξωνοσοκομειακή στεγαστική δομή, ή και κατ΄ οίκον, στα πλαίσια του οποίου θα γίνεται η αναγκαία θεραπευτική φροντίδα.
Φυσικά, όλα αυτά ηχούν ουτοπικά, σε μια χώρα που δεν έχει κάνει ποτέ την όποια ουσιαστική ψυχιατρική μεταρρύθμιση και βουλιάζει μέσα σε μια χωρίς προηγούμενο οικονομική, κοινωνική και πολιτική κρίση. Αλλά και σε μιαν Ευρώπη σε αντίστοιχα βαθιά οικονομική κρίση, που λειτουργεί μέσα σε μια «κατάσταση διαρκούς εκτάκτου ανάγκης», με το φάσμα ενός διαρκώς «επικρεμάμενου κινδύνου» να κυριαρχεί στην καθημερινότητα, κινδύνου που οι κρατούντες δημιούργησαν με τις πολιτικές τους, χρησιμοποιώντας τον ίδιο το φόβο από αυτόν ως μέσο πολιτικής και κοινωνικής χειραγώγησης.
Για το ζήτημα των «ακαταλόγιστων» και την προετοιμαζόμενη αντιμετώπισή τους ως προπομπό της περαιτέρω κατασταλτικής μετάλλαξης του ψυχιατρικού συστήματος, θα πρέπει να υπάρξει ιδιαίτερη επαγρύπνηση. Αν κυριαρχήσουν τα στερεότυπα της «επικινδυνότητας» στην δόμηση/διάρθρωση του ψυχιατρικού θεσμού, αυτό θα έχει επιπτώσεις παντού.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Γ. Γραμματέας Αντεγκληματικής Πολιτικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης, σε πρόσφατη συνέντευξή του, δήλωσε καθαρά ότι «δεν χρειαζόμαστε στο δικό μας σωφρονιστικό σύστημα ένα νοσοκομείο επιπέδου νοσοκομείου του ΕΣΥ» και επομένως, οι κρατούμενοι, όταν προκύπτει σχετική ανάγκη για κανονική νοσοκομειακή νοσηλεία, θα πρέπει να νοσηλεύονται, όταν αρρωσταίνουν, στα κανονικά νοσοκομεία.
Αλλά όχι οι ψυχικά ασθενείς κρατούμενοι : το «ψυχιατρείο» Κορυδαλλού επέμεινε ότι πρέπει να παραμείνει και να μπει ως τέτοιο στο ΕΣΥ (όπως έχει προβλεφθεί σε σχετικό νομοσχέδιο), υπό την διεύθυνση της Πανεπιστημιακής Ψυχιατροδικαστικής Κλινικής του Αττικού Νοσοκομείου. Προφανώς, «παιδιά ενός κατώτερου θεού» οι ψυχικά ασθενείς. Μια κανονική φυλακή περίπου 200 κρατουμένων (ανδρών), με όρους πολύ χειρότερους από τα υπόλοιπα κελιά και με εξαιρετικά αδιαφανείς διαδικασίες διαχείρισης, σύμφωνα με πολλές καταγγελίες. Κρατούμενοι με «μερικό καταλογισμό», κρατούμενοι με ψυχιατρικό πρόβλημα, κρατούμενοι εν αναμονή πραγματογνωμοσύνης – αυτής της νέας «βιομηχανίας πραγματογνωμοσύνης», που πιθανό να προκύψει ως «παρενέργεια» της ένταξης στο ΕΣΥ.
Όπως πάνε τα πράγματα, είναι πιθανόν ότι, μια απρόβλεπτη στροφή στη συγκυρία μπορεί και να επιβεβαιώσει τις προτροπές της ΠΟΕΔΗΝ για εγκλεισμό των «ακαταλόγιστων» στην ψυχιατρική κλινική του Κορυδαλλού. Την κρατούν ανοικτή, τη αναβαθμίζουν, την βάζουν στο ΕΣΥ, θα την διευθύνουν πανεπιστημιακοί, «τι το καλλίτερο;» θα πουν οι κυβερνώντες, που διακρίνονται για το «βαθύτατα ρηχό» μεταρρυθμιστικό τους πνεύμα.
Κρατώντας, ως πρώτη προτεραιότητα, ανοιχτή την κινηματική διεκδίκηση στην κατεύθυνση ενός ριζικά εναλλακτικού προτάγματος στην αντιμετώπιση των «ακαταλόγιστων» και στην ασκούμενη κυρίαρχη ψυχιατρική γενικά, δεν θα παραλείψουμε να επιστήσουμε την προσοχή στην πιθανότητα να ασκηθούν, με αφορμή το τραγικό συμβάν στο Περιστέρι, πιέσεις για επανεγκλεισμό των ασθενών βάσει του αρ. 69 ΠΚ, που τώρα διαμένουν σε εξωνοσκομειακές στεγαστικές δομές.
Εν προκειμένω, η ευθύνη θα αφορά όλους, και αυτούς (πρωτίστως) που, πιθανόν, θ΄ αποφασίσουν σχετικά, αλλά και αυτούς που δεν θα προβάλλουν αντίσταση.
Πηγή: www.efsyn.gr
