Η Δρ. Καλλιόπη Μέγαρη στη συνέντευξη της στο PsychologyNow.gr μας δίνει κατευθύνσεις για την υπεράσπιση της ψυχικής υγείας στην καθημερινότητα και για τη διαχείριση των προκλήσεων των χρόνιων νοσημάτων.
– Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το χώρο της ψυχικής υγείας;
Στα φοιτητικά μου χρόνια ήρθα αντιμέτωπη με το χώρο της ψυχικής υγείας εν συνόλω, αλλά και με τη χρόνια ασθένεια συγκεκριμένα. Η απόφασή μου λοιπόν, να ασχοληθώ με το χώρο αυτόν ήρθε μέσω της παρατήρησης και της συνειδητοποίησης ότι οι ψυχικές δυσκολίες είναι παρούσες σε πολλές σωματικές ασθένειες και κυρίως στα χρόνια νοσήματα.
Τα προβλήματα ψυχικής φύσης φαίνεται να παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην πορεία και στην έκβαση των ασθενών αυτών, κάτι που γίνεται πιο σαφές όταν κανείς παρατηρήσει ότι με τη διευθέτηση των δυσκολιών αυτών, οι άνθρωποι έρχονται ένα βήμα πιο κοντά στην ευζωία, την ευτυχία και αυτό σημαίνει καλύτερη ποιότητα στη ζωής τους.
– Ποιο ήταν τα ταξίδι που διανύσατε ακαδημαϊκά και επαγγελματικά μέχρι και σήμερα;
Έχω πτυχίο, μεταπτυχιακό και διδακτορικό στην Ψυχολογία από το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Επίσης, έχω πτυχίο στη Νοσηλευτική και έχω λάβει εξειδίκευση από το ΠΑΜΑΚ στην ειδική αγωγή, στις σύγχρονες προσεγγίσεις ενηλίκων και ανηλίκων με αναπηρία. Είμαι Γενική Γραμματέας του ΔΣ της Ελληνικής Νευροψυχολογικής Εταιρείας, πρόεδρος της Επιτροπής Ερευνητικής Δεοντολογίας, και Μέλος της Επιτροπής Έρευνας στην ίδια Εταιρεία.
Επίσης, είμαι μέλος σε επιτροπές κορυφαίων επιστημονικών εταιρειών του εξωτερικού, όπως η Διεθνής Νευροψυχολογική Εταιρεία και η Αμερικανική Ένωση Ψυχολόγων.
Επαγγελματικά, τα τελευταία χρόνια εργάζομαι σε δημόσιες δομές με ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, όπως κρατούμενους και ΑΜΕΑ, αλλά και με ασθενείς με χρόνιες ασθένειες, όπως τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ο καρκίνος και οι νευρολογικές νόσοι.
Ασχολούμαι με συναισθηματικές διαταραχές και διαταραχές του εγκεφάλου σε νευροψυχολογικό και συμβουλευτικό επίπεδο. Επιπλέον, διδάσκω Ψυχολογία σε διάφορα Πανεπιστήμια της χώρας, ως έκτακτο διδακτικό προσωπικό.
– Πώς μπορεί κάποιος να εξειδικευθεί στη νευροψυχολογία και πώς ο κλάδος αυτός συμβάλλει θετικά στη ζωή ενός ανθρώπου;
Η Νευροψυχολογία είναι εξειδικευμένος κλάδος της ψυχολογίας, ο οποίος εστιάζει στη σχέση μεταξύ γνωστικών και συναισθηματικών λειτουργιών, στην προσωπικότητα και στις συμπεριφορές του ανθρώπου, αλλά και στην λειτουργικότητα του εγκεφάλου. Οι γνωστικές λειτουργίες είναι η προσοχή, η μνήμη, η μάθηση, η γλώσσα και ο συλλογισμός.
Ενώ ο όρος συναισθηματικές λειτουργίες παραπέμπει στα συναισθήματα και τη διάθεση του ατόμου.
Η κλινική νευροψυχολογία, είναι η εφαρμοσμένη επιστήμη, που έχει ως αντικείμενο μελέτης της, την συμπεριφορική έκφραση της εγκεφαλικής λειτουργίας, αλλά και δυσλειτουργίας. Για να εξειδικευθεί κάποια /ος στη νευροψυχολογία πρέπει να κάνει μεταπτυχιακό σε κάποιο πιστοποιημένο πρόγραμμα Νευροψυχολογίας. Επιπλέον εξειδίκευση προσφέρει και ο διδακτορικός τίτλος πάνω στο αντικείμενο.
– Ποιες είναι οι προκλήσεις με τις οποίες έρχεστε αντιμέτωπη ως ειδικός με τους ασθενείς με χρόνια νοσήματα;
Τα χρόνια νοσήματα παρεμβαίνουν και επηρεάζουν ποικιλοτρόπως όλους τους τομείς της ζωής και την ψυχολογία των ασθενών. Η διάγνωση και η πορεία των χρόνιων νοσημάτων φέρουν σημαντικές αλλαγές στην εργασία, στις διαπροσωπικές σχέσεις και στην ανεξαρτησία των ατόμων, παρεμβαίνουν στην «κανονικότητα» τους και κατ’ επέκταση μειώνουν την ποιότητα της ζωής τους.
Σε ορισμένες περιπτώσεις δεν μπορεί να συνεχιστεί η ζωή των ασθενών με τον τρόπο που λειτουργούσε πριν νοσήσουν. Έτσι, έρχονται αντιμέτωποι με μια γκάμα αρνητικών συναισθημάτων, όπως, άγχος, θυμό, φόβο, αβεβαιότητα, απώλεια ελέγχου, ανηδονία. Αυτά όλα οδηγούν σε χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση και αρνητική αυτό-εικόνα και επιδεινώνουν τη σωματική τους κατάσταση. Όλες αυτές τις προκλήσεις μπορούν να τις διαχειριστούν οι κατάλληλα καταρτισμένοι ψυχολόγοι με επιτυχία.
– Το χρόνιο νόσημα πολλές φορές φέρει το στερεότυπο της ισόβιας καταδίκης. Πώς πιστεύετε ότι επιδρά αυτό στη ψυχική υγεία των ασθενών και των οικείων τους και πως μπορεί να συμβάλλει ένας ψυχολόγος στη αλλαγή αυτής της εικόνας;
Η ποιότητα ζωής είναι μια έννοια που απασχολεί ιδιαίτερα τους ειδικούς ψυχικής υγείας τόσο σε ψυχολογικό και κοινωνικό τομέα, όσο και σε επαγγελματικό και σωματικό. Επικρατούν αισθήματα εξάρτησης, κοινωνικό στίγμα καθώς και οι αλλαγές στον τρόπο ζωής, τα οποία έχουν αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής του ατόμου.
Ένας ψυχολόγος μπορεί να συμβάλλει καταρχάς, ως προς την διευκόλυνση της αποδοχής της νέας κατάστασης στη ζωή του ασθενή, και ως προς την επίτευξη μιας ικανοποιητικής συναισθηματικής ισορροπίας. Επιπρόσθετα υποστηρίζει συναισθηματικά με σκοπό την αναδόμηση της αυτοεκτίμησης, την ομαλή λειτουργία των συναισθημάτων και την ενίσχυση των διαπροσωπικών σχέσεων σε προσωπικό και κοινωνικό πλαίσιο.
Τέλος, ο ψυχολόγος έχει σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της διαχείρισης της ζωής των ασθενών αυτών, οι οποίο έρχονται αντιμέτωποι με ένα αβέβαιο μέλλον.
– Τι νομίζετε ότι χρειάζονται περισσότερο οι άνθρωποι στη ζωή τους για να είναι σε θέση να διαχειρίζονται την καθημερινότητα και τις δυσκολίες που αυτή φέρει;
Το γεγονός να μπορεί να κάνει κάποιος πράγματα τα οποία τον ευχαριστούν, οδηγεί σε ψυχολογική αλλά και σωματική τόνωση. Επίσης το να μπορεί κάποιος να περνά χρόνο με τον εαυτό του, οδηγεί στο να μπορεί να διαχειριστεί πολύ καλύτερα τα διάφορα καθημερινά προβλήματα.
Η καθημερινότητα είναι γεμάτη άγχος και υποχρεώσεις και είναι σημαντικό να υπάρχει ψυχική αποφόρτιση στη ζωή μας, ενίοτε και με τη βοήθεια κάποιου ψυχολόγου. Η θετική διαχείριση του άγχους και των αρνητικών συναισθημάτων θα επιφέρει και βελτίωση της ποιότητα ζωής των ανθρώπων.
– Ποια πιστεύετε ότι είναι η «συνταγή» για τη διατήρηση της ψυχικής υγείας μας;
Ως προς τη διατήρηση της ψυχικής υγείας μας, παίζει μεγάλο ρόλο η θετική ψυχολογία και τα θετικά συναισθήματα. Τα θετικά συναισθήματα θεωρούνται ΑΝΤΙΔΟΤΟ των επιπτώσεων των αρνητικών συναισθημάτων. Συντελούν στη διεύρυνση του ρεπερτορίου σκέψης – δράσης, ενώ η Fredrickson αναφέρει ότι βοηθούν στο να βρίσκουμε εναλλακτικούς τρόπους ως προς την αντιμετώπιση των δυσκολιών.
Επιπλέον, ενισχύουν τη διεύρυνση της μάθησης, μειώνουν το άγχος και αναπτύσσουν την απόκτηση μεγαλύτερης ψυχικής ανθεκτικότητας. Η ψυχολογική ανθεκτικότητα αναφέρεται σε μια δυναμική διαδικασία η οποία ενέχει τη θετική προσαρμογή στο πλαίσιο σημαντικών αντιξοοτήτων. Τέτοια αντιξοότητα είναι αυτή την οποία βιώσαμε τον τελευταίο καιρό, η ραγδαία εμφάνιση κι εξάπλωση του ιού SARS-CoV-2.
Οι άνθρωποι που βιώνουν θετικά συναισθήματα εμφανίζουν μεγαλύτερη ψυχολογική ανθεκτικότητα και μπορούν να τα αναγνωρίζουν εύκολα στο περιβάλλον τους, ακόμη κι αν οι ίδιοι βιώνουν αρνητικά γεγονότα στη ζωή τους. Γίνονται ανθεκτικοί απέναντι στα αρνητικά γεγονότα της ζωής, και στην περίπτωση που αυτά τους καταβάλλουν ψυχολογικά.
– Πώς βλέπετε τη διαχείριση της ψυχικής υγείας στη χώρα μας;
Η πανδημία COVID-19 κατέδειξε ως σημαντική την ανάγκη της διαχείρισης των ψυχολογικών καταστάσεων. Όπως όλες και όλοι ξέρουμε, ο εχθρός του καλού είναι το καλύτερο. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα για τη στελέχωση των δομών υγείας και παιδείας με ψυχολόγους στη χώρα μας, αλλά μένει να γίνουν κι άλλα. Η ψυχική υγεία είναι πολύ σημαντική και δεν πρέπει να υπολείπεται της σωματικής. Θα έπρεπε σε όλες τις δομές υγείας να υπάρχει θέση ψυχολόγου και θεωρώ στο ότι αυτό θα γίνει στο μέλλον.
– Πώς μπορεί κανείς να σας αναζητήσει και να έρθει σε επαφή μαζί σας;
Μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μου για να ορίσουμε κάποια συνάντηση με τους εξής τρόπους:
– Τηλεφωνικά: 6943075845 (viber)
– Μέσω email στο megaripopi@outlook.com
– Διαδικτυακά μέσω skype ή zoom: Dr. Kalliopi Megari
Όλες τις πληροφορίες για εμένα και την επαγγελματική μου πορεία μπορεί να της βρει στο προσωπικό μου ιστοσελίδα www.megari.gr
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
