Ο βιωματικός οδηγός ψυχοθεραπείας κινείται σε δύο δρόμους, αφενός εισαγάγει μια προσέγγιση (την εξελικτική συστημική προσέγγιση) για την κατανόηση και την εφαρμογή της ψυχοθεραπείας στην πράξη και αφετέρου προτείνει ένα σύνολο αυτοαναφορικών ασκήσεων, μέσα από τις οποίες καλείται ο αναγνώστης να εκκινήσει το δικό του ψυχοθεραπευτικό ταξίδι.
Βεβαίως όπως αναφέρεται και στο οπισθόφυλλο του βιβλίου, ο οδηγός δεν αντικαθιστά την ψυχοθεραπευτική πράξη, δύναται όμως να λειτουργεί είτε υποστηρικτικά σε όσους έχουν συναντηθεί, είτε ως έναυσμα σε κάποιους άλλους για να συναντηθούν μαζί της.
Οι ασκήσεις έχουν σφυρηλατηθεί στο αμόνι της ψυχοθεραπευτικής πράξης κι εδώ ακριβώς έγκειται η χρησιμότητά τους. Εξάλλου μια σημαντική πρωτοτυπία του βιβλίου, εκτός της εκφωνήσης των ασκήσεων, είναι πως παρουσιάζονται οι γραπτές αφηγήσεις/απαντήσεις σε αυτές ανθρώπων που είναι οι ίδιοι θεραπευόμενοι ή εκπαιδευόμενοι ψυχοθεραπευτές.
Μέσα από τις εκφωνήσεις των ασκήσεων και τις προσωπικές μαρτυρίες των θεραπευομένων πολλές φορές ο αναγνώστης θα νιώσει πως συμμετέχει σε μια (θεραπευτική) ομάδα ανθρώπων, οι οποίοι μέσα από το μοίρασμα και την ανταλλαγή προσπαθούν να αλλάξουν τη ρότα της ζωής τους. Καλείται ο αναγνώστης να συμμετάσχει σε έναν φαντασιακό διάλογο με όλους αυτούς που έχουν τις ίδιες ανησυχίες και τους ίδιους προβληματισμούς και συνάμα τον ίδιο πόθο για την προσωπική αλλαγή.
Ως προς την νέα θεώρηση της ψυχοθεραπείας το βιβλίο εισάγει την εξελικτική συστημική προσέγγιση, η οποία πατώντας στην συστημική οικογενειακή θεραπεία, επίκεντρο της οποίας είναι οι σχέσεις κι όχι το άτομο, για να επεκτείνει ακόμη παραπέρα το βλέμμα στην οργάνωση της κοινωνίας, τις δομικές αιτιάσεις της δυσφορίας και του αυξημένου στρες, οι οποίες οδηγούν σε ποικίλα ψυχοσωματικά προβλήματα (κρίσεις πανικού, άγχους, φοβίες, κατάθλιψη, κ.λ.π) και σαφώς σε διάρρηξη του κοινωνικού ιστού με τις συνεπακόλουθες ρήξεις στο πεδίο των διαπροσωπικών, οικογενειακών, κοινωνικών και άλλων σχέσεων.
Ο εστιασμός στις δομικές αιτιάσεις δεν απορρίπτει τη βασική ευθύνη του κάθε ανθρώπου να φροντίζει την ψυχοσυναισθηματική του υγεία, δεν μπορεί όμως να κλείνει τα μάτια στην επιρροή της τρέχουσας πραγματικότητας στην ποιότητα αυτής. Εξ’ αυτού είναι πολύ σημαντικό να βοηθήσουμε τον άνθρωπο να μπορεί να κατανοεί τα σημάδια της πραγματικότητας και μέσω της ανάγνωσης αυτών που συμβαίνουν γύρω του να αναζητά και να αναγνωρίζει σε βάθος τον εαυτό του.
Γιατί τον εαυτό μας τον μαθαίνουμε κυρίως μέσα από το καθρέφτισμά του στους άλλους και στον κόσμο που μας περιβάλλει. Η παραπάνω αντίληψη συνοψίζεται σε μια φράση που διατρέχει τον βιωματικό οδηγό ψυχοθεραπείας: …Όσο ο άνθρωπος προσεγγίζει την πραγματικότητα τόσο περισσότερο ανακαλύπτει τον εαυτό του…
Ως προς την εκφώνηση των ασκήσεων και τις αφηγήσεις/απαντήσεις των θεραπευομένων και υποψήφιων ψυχοθεραπευτών το βασικό ζητούμενο είναι πως ο οδηγός προτείνει ένα σύνολο ασκήσεων μέσα από τις οποίες μπορεί να πραγματοποιηθεί η συνάντηση των αναγνωστών τόσο με τον εαυτό τους (αυτογνωσία) όσο και με τον κόσμο (πραγματικότητα).
Κάπου εκεί θα καταφέρουν να αντιληφθούν τόσο τις πηγές όσο και τις εκβολές των ψυχοσωματικών τους προβλημάτων ή των δυσλειτουργιών στις σχέσεις τους και να οδηγηθούν σε ένα μετασχηματισμό του εαυτού. Στόχος είναι οι αναγνώστες να μπορούν να αποκωδικοποιούν το μήνυμα της ασθένειας ή της δυσλειτουργίας και να αξιοποιήσουν την ανάγνωσή του προκειμένου να βελτιώσουν τη ζωή τους, κυρίως μέσα από τις προσωπικές διαφοροποιήσεις σε επίπεδο συμπεριφοράς, ρόλων, αξιών και νοηματοδοτήσεων της ύπαρξής τους.
Αναγνωρίζοντας κανείς το προσωπικό του στίγμα στον χάρτη των κοινωνικών και συναισθηματικών του οριοθετήσεων μπορεί ενδεχομένως να ορίσει το ταξίδι του ξανά. Κανείς δεν μπορεί να χαράξει διαδρομές αν αφενός δεν γνωρίζει που βρίσκεται και αφετέρου δεν έχει μια όσο το δυνατόν καλύτερη απεικόνιση του κόσμου.
Η εκφώνηση των εργασιών δεν αποτελεί μια απλή διατύπωση, αλλά στηρίζεται στην ανάπτυξη ενός κειμένου κατανόησης της άσκησης, μέσα από θεωρητικές σκέψεις και παραδείγματα από την κλινική εμπειρία και φυσικά επιπροσθέτως, όπως προανέφερα, από την καταγραφή των σκέψεων των θεραπευόμενων και των υποψήφιων θεραπευτών.
Ο βιωματικός οδηγός ψυχοθεραπείας, εκτός από την εισαγωγή μιας νέας επιστημολογικής πρότασης, της εξελικτικής συστημικής προσέγγισης, δίνει τη δυνατότητα στους αναγνώστες να αναστοχαστούν τις προσωπικές τους εμπειρίες και να εκκινήσουν ένα ταξίδι αυτογνωσίας, δίχως όμως να αντικαθιστά την ψυχοθεραπευτική πράξη.
Οι ασκήσεις έχουν ένα πρωτότυπο χαρακτήρα, δημιουργηθείσες στο αμόνι της ψυχοθεραπευτικής πράξης. Έχουν, επίσης, ένα αυτοαναφορικό χαρακτήρα, στοχεύοντας στον μετασχηματισμό της αναδιηγούμενης εμπειρίας σε νέα γνώση για τον εαυτό και τον κόσμο.
Ο βιωματικός οδηγός ψυχοθεραπείας ευελπιστεί να γίνει ένα χρήσιμο εργαλείο στα χέρια όλων των αναγνωστών.
