Όσοι αιώνες και αν περάσουν, όσο κι αν ο βίαιος θάνατος του διέκοψε απότομα τη φωτεινή καλλιτεχνική πορεία, ο Ολλανδός ζωγράφος Βίνσεντ Βαν Γκογκ εξακολουθεί να μας γοητεύει και να μας ταξιδεύει στην μαγεία των δημιουργημάτων του.
Ο ζωγράφος έπασχε από ψυχική νόσο και και στην κλινική όπου νοσηλευόταν ζωγράφισε την «Έναστρη Νύχτα» και πολλές αυτοπροσωπογραφίες του. Ο ίδιος, αυτοβούλως, ζήτησε τον εγκλεισμό του στο νοσοκομείο του Σεν Πωλ ντε Μοζόλ στις 8 Μαΐου 1889. Το Σεν Πωλ ντε Μοζόλ στεγαζόταν σε ένα παλιό μοναστήρι και την άνοιξη εκείνη ο αριθμός των νοσηλευομένων ήταν μικρός. Έτσι στον Βαν Γκογκ δόθηκαν δύο επιπλέον δωμάτια και τα χρησιμοποίησε σαν ένα άτυπο εργαστήρι ζωγραφικής.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, δημιούργησε μερικά από τα πιο γνωστά έργα της καριέρας του. Η Έναστρη Νύχτα ζωγραφίστηκε στις 18 Ιουνίου του 1889 και είναι το μόνο νυχτερινό έργο στη σειρά πινάκων με τη θέα από το παράθυρο του υπνοδωματίου του στο νοσοκομείο.
Στις αρχές Ιουνίου, ο Βίνσεντ έγραψε στον αδερφό του Τεό ότι Σήμερα το πρωί είδα το τοπίο από το παράθυρό μου για μεγάλο χρονικό διάστημα πριν από την ανατολή και ένα πρωινό αστέρι, το οποίο φάνταζε πολύ μεγάλο. Το πιο λαμπρό «αστέρι» στον πίνακα, στην δεξιά πλευρά του θεατή, είναι η Αφροδίτη.
Διαβάστε σχετικά: Δημιουργικότητα: μας επιλέγει εκείνη ή την επιλέγουμε εμείς;
Υποθέτω ότι η νοσηλεια, η αγωγή και η ψυχιατρική υποστήριξη που προσφέρθηκαν στον Βαν Γκογκ στα τέλη του 19ου αιώνα δύσκολα συγκρίνονται με τις επιλογές του 21ου αιώνα. Δεν μπορώ να τοποθετηθώ για τον μηχανισμό τους και το θεραπευτικό τους αποτέλεσμα. Επίσης, ελάχιστα με ενδιαφέρει η ακριβής διάγνωση της νόσου από την οποια υπέφερε ο διάσημος, μετά θάνατον, ζωγράφος.
Θαυμάζω το ταλέντο του, την αφοσίωσή του στην τέχνη, την ισχυρή άμυνά της μετουσίωσης που διέθετε – όπως αυτή ορίστηκε από τον Φρόυντ ως μια ραφιναρισμένη έκφραση παρορμήσεων και συναισθημάτων με δημιουργικούς και κοινωνικά αποδεκτούς τρόπους. Από τη μια ενθαρρύνει μια συμπεριφορά που ευεργετεί και από την άλλη εκτονώνει την συναισθηματική ενέργεια.
Ίσως τελικά αυτή η άμυνα του αγαπημένου ζωγράφου να υπήρξε περισσότερο ανακουφιστική και αποτελεσματική από τη νοσηλεια. Ίσως, εν μέρει να συντέλεσε, στο ότι ο Βαν Γκογκ αποτυπώθηκε στη συλλογική μας συνείδηση όχι σαν ένας ψυχιατρικός ασθενής αλά σαν ένας μεγάλος καλλιτέχνης.
Βιβλιογραφία
- Boime, Albert (December 1984). Van Gogh’s Starry Night: A History of Matter and a Matter of History»
- De La Faille, Jacob Baart (1970). The works of Vincent van Gogh
- Soth, Lauren (June 1986). Van Gogh’s Agony. Art Bulletin 6
- Ionescu S. Les méchanismes de défense
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
