Ο Ρόμπερτ Γουάλντινγκερ, καθηγητής στο Harvard έχει μελετήσει σε βάθος τη σωματική και ψυχική υγεία και ευεξία των ενηλίκων στη μακροβιότερη μελέτη που έχει γίνει ποτέ και αναφέρει ότι μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις που συνάντησαν ήταν ότι αυτό που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους είναι επίσης αυτό που τους βοηθά να διατηρούνται υγιείς: οι σχέσεις.
Ο Ρόμπερτ Γουάλντινγκερ, διευθυντής της μελέτης Harvard Study of Adult Development, αναφέρει ότι μία από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις που συνάντησαν ήταν ότι αυτό που κάνει τους ανθρώπους ευτυχισμένους είναι επίσης αυτό που τους βοηθά να διατηρούνται υγιείς: οι σχέσεις.
Το ερευνητικό πρόγραμμα, η μακροβιότερη σε βάθος μελέτη της σωματικής και ψυχικής ευεξίας μεταξύ ενηλίκων, ξεκίνησε το 1938 με 724 συμμετέχοντες: 268 δευτεροετείς φοιτητές του Κολεγίου Χάρβαρντ και 456 νεαρούς ενήλικες από τη Βοστώνη. Σήμερα περιλαμβάνει 1.300 απογόνους των αρχικών συμμετεχόντων. Σε αυτή τη συνέντευξη μιλά για το βιβλίο του “The Good Life” που συνοψίζει τα ευρήματα της έρευνας.
ΕΡΩΤΗΣΗ: Ένα από τα συμπεράσματα του βιβλίου σας αφορά το πόσο σημαντικές είναι οι καλές σχέσεις τόσο για τη σωματική όσο και για την ψυχική ευεξία. Περίμεναν οι ερευνητές ότι αυτό θα ήταν αληθινό;
ΓΟΥΑΛΝΤΙΝΓΚΕΡ: Στο πλαίσιο της μελέτης, παρακολουθήσαμε την πρώτη γενιά των συμμετεχόντων μας καθ’ όλη τη διάρκεια της ενήλικης ζωής τους – από την εφηβεία μέχρι τα γηρατειά. Όταν έφτασαν στην ηλικία των 80 ετών, συνειδητοποιήσαμε ότι είχαμε όλα αυτά τα δεδομένα σχετικά με τη σωματική και ψυχική τους υγεία, τα οποία είχαμε συλλέξει χρόνο με το χρόνο.
Αρχίσαμε να αναρωτιόμαστε αν θα μπορούσαμε να κοιτάξουμε πίσω στη ζωή των συμμετεχόντων μας στη μέση ηλικία και να δούμε ποιοι ήταν οι μεγαλύτεροι προγνωστικοί παράγοντες για το ποιος θα είναι ευτυχισμένος και υγιής στην ηλικία των 80 ετών. Σκεφτήκαμε ότι τα επίπεδα χοληστερόλης ή η αρτηριακή πίεση στην ηλικία των 50 ετών θα ήταν πιο σημαντικά. Δεν ήταν. Ο καλύτερος προγνωστικός παράγοντας για μια ευτυχισμένη και υγιή ζωή ήταν η ικανοποίηση στις σχέσεις τους, ιδίως στον γάμο τους.
Στην αρχή δεν το πιστεύαμε- αναρωτιόμασταν πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό. Σκεφτήκαμε: “Είναι λογικό ότι αν έχετε ευτυχισμένες σχέσεις, θα είστε πιο ευτυχισμένοι, αλλά πώς θα μπορούσε η ποιότητα των σχέσεών σας να σας καθιστά περισσότερο ή λιγότερο ευάλωτους να πάθετε στεφανιαία νόσο ή διαβήτη τύπου 2 ή αρθρίτιδα;”.
Σκεφτήκαμε ότι ίσως αυτό δεν είναι πραγματικό εύρημα, ίσως είναι τυχαίο. Στη συνέχεια, άλλες ερευνητικές ομάδες άρχισαν να βρίσκουν το ίδιο πράγμα. Τώρα είναι ένα πολύ ισχυρό εύρημα. Είναι πολύ καλά τεκμηριωμένο ότι οι διαπροσωπικές διασυνδέσεις και η ποιότητα αυτών των διασυνδέσεων επηρεάζουν πραγματικά την υγεία, καθώς και την ευτυχία.
Ε: Υπάρχουν αδιάσειστα ιατρικά στοιχεία που να υποστηρίζουν πώς οι καλές σχέσεις μπορεί να επηρεάζουν τη σωματική υγεία;
Γ: Κάποιοι άνθρωποι μπορεί να νομίζουν ότι αυτό το εύρημα είναι πολύ εύθραυστο, σωστά; Το ερώτημα που θέτετε είναι ακριβώς αυτό που ρωτούσαν οι ερευνητές, δηλαδή, “Πώς λειτουργεί αυτό; Ποιος είναι ο μηχανισμός με τον οποίο οι σχέσεις επηρεάζουν τη φυσιολογία;” Έχουμε περάσει τα τελευταία 10 χρόνια στο εργαστήριό μας μελετώντας αυτό το θέμα. Η καλύτερη υπόθεση για την οποία υπάρχουν καλά δεδομένα υποδηλώνει ότι πρόκειται για το στρες και τη ρύθμιση του στρες από τις σχέσεις μας.
Πρώτον, το στρες είναι ένα φυσικό μέρος της ζωής. Εμφανίζεται καθημερινά στους περισσότερους από εμάς: Κάτι θα προκύψει που θα μας στρεσάρει, και όταν συμβεί αυτό, το σώμα μπαίνει σε κατάσταση μάχης ή φυγής. Όταν συμβαίνει αυτό, μπορείτε να αισθανθείτε τον καρδιακό σας ρυθμό να αυξάνεται, την αρτηριακή σας πίεση να ανεβαίνει, μπορεί να αρχίσετε να ιδρώνετε και αυτό είναι φυσιολογικό, επειδή θέλουμε το σώμα να προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσει μια πρόκληση.
Αλλά όταν η πρόκληση φεύγει, θέλουμε το σώμα να επανέλθει στην ισορροπία. Για παράδειγμα, αν μου συμβεί κάτι που με αναστατώνει κατά τη διάρκεια της ημέρας και αναστατώνομαι ή αναπολώ γι’ αυτό, πάω σπίτι και μιλάω στη γυναίκα μου ή σε έναν φίλο, και αν αυτό το άτομο είναι καλός ακροατής, μπορώ κυριολεκτικά να νιώσω το σώμα μου να ηρεμεί.
Αλλά αν δεν έχετε κάποιον τέτοιο άνθρωπο, και πολλοί άνθρωποι δεν έχουν, αν είστε απομονωμένοι ή δεν εμπιστεύεστε κανέναν, αυτό που πιστεύουμε ότι συμβαίνει είναι ότι το σώμα παραμένει σε ένα είδος χαμηλόβαθμου επιπέδου λειτουργίας μάχης ή φυγής και αυτό σημαίνει ότι υπάρχουν υψηλότερα επίπεδα κυκλοφορούντων ορμονών του στρες και υψηλότερα επίπεδα φλεγμονής, τα οποία μπορούν σταδιακά να φθείρουν πολλά συστήματα του σώματος. Έτσι πιστεύουμε ότι το στρες μπορεί να φθείρει πολλά συστήματα του σώματος και πώς οι καλές σχέσεις μπορούν να προστατεύσουν την υγεία μας.
Ε: Τι γίνεται με την καριέρα και την οικονομική επιτυχία; Είναι εξίσου σημαντικές με τις καλές σχέσεις;
Γ: Σίγουρα, το να έχετε μια δουλειά που σας αρέσει ή σας ενδιαφέρει και βρίσκετε ουσιαστικό νόημα είναι σημαντικό. Το να έχετε μια δουλειά που μισείτε μειώνει σίγουρα την ευημερία σας. Αλλά αυτό που γνωρίζουμε από καλές μελέτες είναι ότι ο πλούτος δεν αυξάνει σημαντικά την ευημερία όταν έχουμε καλύψει τις βασικές μας ανάγκες. Μόλις ξεπεράσετε τη βασική οικονομική ασφάλεια, η ευτυχία σας δεν ανεβαίνει πολύ.
Ομοίως, η φήμη ή τα υψηλά επιτεύγματα – το να γίνεις καθηγητής του Χάρβαρντ ή να κερδίσεις το βραβείο Νόμπελ – δεν θα σε κάνουν πιο ευτυχισμένο. Ίσως η δουλειά που σας έδωσε το βραβείο Νόμπελ να έχει νόημα για εσάς και αυτό μπορεί να σας κάνει ευτυχισμένους. Αλλά τα παράσημα των επιτευγμάτων και του πλούτου δεν κάνουν τους ανθρώπους ευτυχισμένους.
Αυτό είναι σημαντικό να το έχουμε κατά νου, επειδή λέμε ο ένας στον άλλον πολλές ιστορίες για το τι θα μας κάνει ευτυχισμένους. Λαμβάνουμε αυτά τα μηνύματα όλη μέρα από διαφημίσεις που μεταφέρουν το μήνυμα ότι αν αγοράσετε αυτό το πράγμα, θα είστε πιο ευτυχισμένοι ή δείχνουν ανθρώπους να ζουν αυτές τις όμορφες και πλούσιες ζωές και αυτό είναι το κλειδί για μια ευτυχισμένη ζωή. Αποδεικνύεται ότι αυτό δεν είναι αλήθεια.
Δείτε σχετικά: Ποια είναι τα συστατικά της καλής ζωής; Η μεγαλύτερη μελέτη σχετικά με την ευτυχία έχει την απάντηση
Ε: Το βιβλίο σας τονίζει τη σημασία των καλών σχέσεων με τους γονείς σας, τα αδέλφια σας, τους γείτονες, τους συναδέλφους, ακόμη και τους γνωστούς σας. Μπορείτε να επεκταθείτε σε αυτό;
Γ: Δεν υπάρχει καθορισμένος αριθμός σχέσεων που πρέπει να έχετε. Αν έχετε ό,τι χρειάζεστε στην οικογένειά σας, αυτό είναι υπέροχο. Ίσως δεν χρειάζεστε έναν ευρύτερο κύκλο. Αλλά αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι τα οφέλη των σχέσεων προέρχονται από οπουδήποτε. Σίγουρα προέρχονται από την οικογένεια, αλλά μπορεί να προέρχονται από φίλους, από συναδέλφους στη δουλειά και ακόμη και από μια κουβέντα με το άτομο που μας φτιάχνει καφέ στην καφετέρια ή από μια κουβέντα με τον ταμία στο παντοπωλείο ή με τον ταχυδρόμο, παίρνουμε μικρά κομμάτια ευημερίας. Αν έχουμε ευχάριστες σχέσεις με αυτούς τους ανθρώπους, αυτές συμβάλλουν επίσης στην ευημερία μας.
Κάποιοι από εμάς είναι πιο ντροπαλοί και κάποιοι άλλοι πιο εξωστρεφείς. Οι ντροπαλοί άνθρωποι χρειάζονται λιγότερες σχέσεις, ενώ ένας εξωστρεφής χρειάζεται περισσότερες. Αυτό που βλέπουμε στην έρευνά μας είναι ότι όλοι χρειάζονται τουλάχιστον μία σταθερή σχέση, κάποιον στον οποίο νιώθουν ότι μπορούν να βασιστούν σε στιγμές ανάγκης.
Σε ένα από τα ερωτηματολόγιά μας, ρωτήσαμε τους συμμετέχοντες: “Ποιον θα μπορούσατε να καλέσετε στη μέση της νύχτας, αν ήσασταν άρρωστοι ή φοβισμένοι; Καταγράψτε τους όλους”. Οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούσαν να απαριθμήσουν αρκετούς ανθρώπους, αλλά κάποιοι, ακόμη και κάποιοι που ήταν παντρεμένοι, δεν μπορούσαν να απαριθμήσουν κανέναν. Πιστεύουμε ότι ο καθένας χρειάζεται τουλάχιστον ένα άτομο που ξέρει ότι θα ήταν δίπλα του.
Ε: Ποιες είναι οι επιπτώσεις της μοναξιάς στη σωματική μας υγεία; Στο βιβλίο σας γράφετε ότι η μοναξιά μπορεί να είναι τόσο επικίνδυνη για την υγεία σας όσο το κάπνισμα ή η παχυσαρκία.
Γ: Πιστεύουμε ότι αυτό λειτουργεί μέσω αυτού του μηχανισμού του χρόνιου στρες – ότι η μοναξιά είναι ένας στρεσογόνος παράγοντας. Εξελιχθήκαμε να είμαστε κοινωνικά πλάσματα επειδή ήταν ασφαλέστερο να είμαστε σε μια ομάδα. Αν σκεφτείτε όταν προσπαθούσαμε να επιβιώσουμε στην άγρια φύση, θα συνειδητοποιήσετε ότι οι άνθρωποι που ήταν ενωμένοι μαζί επιβίωναν περισσότερο.
Υποθέτουμε ότι υπήρξε γενετική επιλογή για να είμαστε πιο κοινωνικοί. Η μοναξιά είναι στρεσογόνος παράγοντας και η απομόνωση είναι στρεσογόνος παράγοντας. Πολλοί άνθρωποι αισθάνονται χρόνια ανασφαλείς όταν είναι μόνοι. Αν είσαι μόνος και είσαι ικανοποιημένος, αυτό είναι διαφορετικό. Αλλά αν είσαι μόνος και νιώθεις στρεσαρισμένος και μόνος, τότε αυτό καταστρέφει την υγεία σου. Γι’ αυτό πιστεύουμε ότι η μοναξιά είναι τόσο επικίνδυνη για την υγεία σας όσο το κάπνισμα μισού πακέτου τσιγάρων την ημέρα ή η παχυσαρκία. Η μοναξιά έχει παρόμοιο φυσιολογικό αποτύπωμα με αυτά τα άλλα δύο προβλήματα.
Ε: Τι γίνεται αν οι άνθρωποι αισθάνονται ότι είναι πολύ αργά στη ζωή τους για να έχουν καλές σχέσεις;
Γ: Αυτό που διαπιστώνουμε παρακολουθώντας χιλιάδες ανθρώπους είναι ότι πολλοί άνθρωποι που νόμιζαν ότι ήταν πολύ αργά γι’ αυτούς, που πίστευαν ότι “δεν είμαι καλός στις σχέσεις”, βρήκαν σχέσεις σε μια στιγμή που δεν το περίμεναν.
Έχουμε μια ιστορία στο βιβλίο για έναν άνδρα που συνταξιοδοτήθηκε. Δεν είχε έναν καλό γάμο και δεν είχε ποτέ φίλους. Μπήκε σε ένα γυμναστήριο και βρήκε μια ομάδα φίλων που έγιναν η ομάδα του και άρχισαν να συναναστρέφονται. Και μας έγραψε ότι ήταν ευτυχισμένος με έναν τρόπο που δεν είχε υπάρξει ποτέ, επειδή είχε αυτούς τους ανθρώπους στη ζωή του.
Συναντάμε ανθρώπους που βρίσκουν τον έρωτα στα 70 και στα 80 τους, οι οποίοι δεν το περίμεναν ποτέ. Με βάση την επιστήμη μας, μπορούμε να πούμε ότι ποτέ δεν είναι πολύ αργά. Και αν νομίζετε ότι δεν πρόκειται ποτέ να έχετε καλές σχέσεις, δεν το ξέρετε σίγουρα. Αξίζει τον κόπο. Οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν μια προσπάθεια.
Ε: Ποια βήματα πρέπει να κάνουν οι άνθρωποι για να αρχίσουν να εργάζονται για την οικοδόμηση καλών σχέσεων;
Γ Μιλάμε στο βιβλίο για αυτό που ονομάζουμε “κοινωνική καταλληλότητα”. Ο λόγος που το αποκαλούμε έτσι είναι για να το παρουσιάσουμε ως ανάλογο με τη φυσική κατάσταση. Σκεφτόμαστε τη φυσική κατάσταση ως μία πράξη, ως κάτι που κάνουμε για να διατηρήσουμε το σώμα μας. Η κοινωνική μας ζωή είναι ένα ζωντανό σύστημα και χρειάζεται επίσης συντήρηση.
Ένας από τους τρόπους με τους οποίους μπορείτε να το κάνετε αυτό είναι μέσω μικρών ενεργειών. Θα μπορούσατε να σκεφτείτε αυτή τη στιγμή: “Ποιος μου λείπει; Ποιον θα ήθελα να δω περισσότερο; Με ποιον δεν έχω έρθει σε επαφή;” και να τους στείλετε ένα μήνυμα, ένα email ή να τους καλέσετε στο τηλέφωνο. Θα εκπλαγείτε από τις θετικές απαντήσεις που θα λάβετε γι’ αυτή τη μικρή ενέργεια.
Η συμβουλή που θα ήθελα να δώσω είναι ότι υπάρχουν κάποιες ελάχιστες ενέργειες που μπορούμε να κάνουμε για να ζωντανέψουμε τον κοινωνικό μας κόσμο. Το άλλο είναι να σκεφτείτε πώς θα μπορούσατε να κάνετε νέες γνωριμίες και ίσως ένας από τους ευκολότερους τρόπους για να το κάνετε αυτό είναι να κάνετε κάτι που σας ενδιαφέρει ή σας ευχαριστεί και να το κάνετε μαζί με άλλους ανθρώπους.
Θα μπορούσε να είναι ένα πρωτάθλημα μπόουλινγκ, μια λέσχη κηπουρικής, μια ομάδα πλεξίματος, μια πολιτική εκστρατεία ή η εθελοντική εργασία για την πρόληψη της κλιματικής αλλαγής. Απλά να θυμάστε ότι όταν κάνετε κάτι που σας ενδιαφέρει σε μια ομάδα, έχετε ήδη κάτι κοινό με τους ανθρώπους που είστε μαζί. Είναι ένα φυσικό μέρος για να ξεκινήσετε συζητήσεις και αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι όταν οι άνθρωποι έχουν επανειλημμένα περιστασιακή επαφή με τους ίδιους ανθρώπους, αυτό είναι το πιο εύκολο μέρος για να αρχίσουν να εμβαθύνουν τις σχέσεις τους.
Ένα τελευταίο σημείο που θέλω να επισημάνω είναι ότι κανείς δεν είναι πάντα ευτυχισμένος. Αυτό είναι σημαντικό να το ξέρουμε γιατί μπορεί να καταλήξουμε να πιστεύουμε ότι αν δεν είμαστε ευτυχισμένοι όλη την ώρα, κάνουμε κάτι λάθος. Καμία ζωή δεν είναι ευτυχισμένη όλη την ώρα. Κάθε ζωή είναι γεμάτη προκλήσεις και δύσκολες στιγμές. Αυτή η ιδέα για την ενίσχυση των σχέσεων είναι ένας τρόπος να αυξήσουμε την ευτυχία μας, αλλά και να δημιουργήσουμε ένα δίχτυ ασφαλείας που θα μας βοηθήσει να αντέξουμε αυτές τις δύσκολες στιγμές που όλοι μας έχουμε στη ζωή μας.
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
