Είναι πιθανό ο Τολστόι, ο Νεύτωνας, ο Δαρβίνος και άλλες διάσημες ιστορικές φυσιογνωμίες να έπασχαν από ψυχικές διαταραχές;
Διάφορες έρευνες έχουν δείξει ότι υπάρχουν αυξημένες περιπτώσεις ψυχικής διαταραχής σε πολιτικούς ηγέτες και δημιουργικές ιδιοφυΐες απ’ ό,τι στο γενικό πληθυσμό. Και ενώ είναι αδύνατο να είμαστε απόλυτα σίγουροι για μια σωστή διάγνωση ενός ιστορικού χαρακτήρα, αυτό δεν έχει σταματήσει τους ψυχολόγους να προβαίνουν σε εμπεριστατωμένες εικασίες.
Εδώ ακολουθεί μια υποθετική ματιά στην ψυχική υγεία 11 μεγάλων στοχαστών της ιστορίας.
1. Αβραάμ Λίνκολν / Κατάθλιψη
Ο «Μεγάλος Ηγέτης» κατάφερε να καθοδηγήσει τις ΗΠΑ σε μια από τις πιο δύσκολες φάσεις της ιστορίας της, παρόλο που υπέφερε από σοβαρή κατάθλιψη στο μεγαλύτερο μέρος της ζωής του. Σύμφωνα με το βιογράφο του Lincoln, στα γράμματα που άφησαν οι φίλοι του προέδρου,αναφέρονταν σε αυτόν ως το πιο καταθλιπτικό άτομο που έχουν δει ποτέ.
Μια φορά, ήταν τόσο πολύ κατακλυσμένος από “μελαγχολία” που κατέρρευσε. Τόσο η μητέρα του όσο και τα πολυάριθμα μέλη της οικογένειας του πατέρα του, εμφάνιζαν παρόμοια συμπτώματα μείζονος κατάθλιψης, υποδεικνύοντας ότι ήταν πιθανώς βιολογικά ευαίσθητος στη διαταραχή. Ο Λίνκολν θεωρείται μάλιστα ότι είναι ο συντάκτης του ποιήματος Ο Μονόλογος της Αυτοκτονίας που δημοσιεύτηκε το 1838, το οποίο περιέχει τους στίχους:
Κόλαση! Τι είναι κόλαση για κάποιον σαν κι εμένα
Που δεν γνώρισε ποτέ απόλαυση˙
Με φίλους που ξαποστέλνονται στη δυστυχία,
Εγκαταλελειμένος και από την ελπίδα;
2. Λούντβιχ βαν Μπετόβεν / Διπολική Διαταραχή
Όταν ο μεγάλος συνθέτης πέθανε από ηπατική ανεπάρκεια το 1827, βρέθηκε ότι έπαιρνε φάρμακα για τα πολλά προβλήματα υγείας που είχε για δεκαετίες από το αλκοόλ. Δυστυχώς, πολλά από τα προβλήματα από τα οποία υπέφερε, πιθανότατα θα μπορούσαν να αντιμετωπιστούν με τα σημερινά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένης μιας σοβαρής περίπτωσης διπολικής διαταραχής. Τα μανιακά επεισόδια του Μπετόβεν ήταν γνωστά στον κύκλο των φίλων του και, όταν βρισκόταν υπό μανία, μπορούσε να συνθέσει πολλά έργα ταυτόχρονα. Επίσης κατά τη διάρκεια των περιόδων κατάθλιψης, γράφηκαν πολλά από τα πιο διάσημα έργα του. Δυστυχώς, εκείνες τις στιγμές σκεφτόταν και την αυτοκτονία, όπως έγραφε στα γράμματα στους αδελφούς του καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του. Στις αρχές του 1813 πέρασε μια τόσο μεγάλη καταθλιπτική περίοδο που σταμάτησε να νοιάζεται για την εμφάνισή του και ξεσπούσε κατά τη διάρκεια κοινωνικών δείπνων. Επίσης εκείνη την εποχή σταμάτησε εντελώς να συνθέτει.
3. Έντβαρτ Μουνκ/ Κρίσεις Πανικού
Η πιο διάσημη κρίση πανικού στον κόσμο συνέβη στο Όσλο κατά τη διάρκεια του Ιανουαρίου του 1892. Ο Μουνκ κατέγραψε το επεισόδιο στο ημερολόγιό του:
Ένα βράδυ περπατούσα σε ένα μονοπάτι, η πόλη ήταν στη μία πλευρά και τα φιόρδ κάτω, ένιωσα κουρασμένος και άρρωστος, σταμάτησα και κοίταξα έξω προς τα φιόρδ – ο ήλιος έδυε και τα σύννεφα έπαιρναν το κόκκινο χρώμα του αίματος. Διαισθάνθηκα μια κραυγή να διαπερνά τη φύση.
Αυτή η εμπειρία επηρέασε τον καλλιτέχνη τόσο βαθιά ώστε επέστρεψε νοερά σε εκείνη τη στιγμή ξανά και ξανά, ζωγραφίζοντας τελικά δύο πίνακες, δύο παστέλ και μια λιθογραφία βασισμένη στην εμπειρία του, καθώς και γράφοντας ένα ποίημα στο ημερολόγιο του που προέρχεται από την καταγραφή του επεισοδίου. Αν και δεν είναι γνωστό αν ο Munch είχε άλλες κρίσεις πανικού, η ψυχική ασθένεια ήταν κληρονομική˙ κατά την εποχή του επεισοδίου του, η αδελφή του είχε διαγνωσθεί με διπολική διαταραχή και βρισκόταν σε ψυχιατρείο.
4. Μιχαήλ Άγγελος/ Αυτισμός
Ίσως αναρωτηθήκατε στο παρελθόν πώς κάποιος μπορούσε να ζωγραφίσει κάτι τόσο μεγάλο όσο την οροφή της Καπέλας Σιστίνας. Σύμφωνα με μια έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Medical Biography το 2004, η πνευματική ρουτίνα του Μιχαήλ Άγγελου μπορεί να οφειλόταν σε ψυχική διαταραχή. Σύμφωνα με τις περιγραφές των συγχρόνων του, ο ζωγράφος ήταν απασχολημένος στη δική του πραγματικότητα.
Τα περισσότερα από τα αρσενικά μέλη της οικογένειάς του καταγράφονται να έχουν παρουσιάσει παρόμοια συμπτώματα. Ο Μιχαήλ Άγγελος φαίνεται επίσης ότι είχε δυσκολίες να συνάψει υγιείς σχέσεις με άλλους ανθρώπους˙ είχε λίγους φίλους και δεν παρευρέθηκε ούτε καν στην κηδεία του αδελφού του. Όλα αυτά, σε συνδυασμό με την προφανή ιδιοφυΐα του στα μαθηματικά και την τέχνη, οδήγησαν τους ερευνητές να πιστεύουν σήμερα ότι ο Μιχαήλ Άγγελος θα ανήκε στην κατηγορία υψηλής λειτουργικότητας στο φάσμα του αυτισμού.
5. Κάρολος Ντίκενς/ Κατάθλιψη
Στα 30 του, ο Ντίκενς ήταν ο πιο διάσημος συγγραφέας στον κόσμο. Ήταν πλούσιος και φαινόταν ότι δεν του έλειπε τίποτα. Όμως, μετά από μια απίστευτα δύσκολη παιδική ηλικία, όπου ο συγγραφέας εργαζόταν σε ένα εργοστάσιο κατασκευής μποτών και ζώντας μόνος του αφού ο πατέρας του καταδικάστηκε σε φυλάκιση, ο Ντίκενς άρχιζε να πέφτει σε κατάθλιψη με την αρχή κάθε νέου μυθιστορήματος.
Το πρώτο έργο που θα του προκαλούσε προβλήματα ήταν ένα από τα λιγότερο γνωστά του έργα, το TheChimes, το 1844. Μετά από αυτό, οι φίλοι του Ντίκενς έγραφαν ότι είχε άσχημη διάθεση κάθε φορά που ξεκινούσε ένα νέο έργο, αλλά ότι η διάθεσή του θα ανυψωνόταν μέχρι να βρεθεί τελικά σε ένα είδος μανίας ώσπου να τελειώσει το έργο του. Η κατάθλιψή του επιδεινώθηκε καθώς μεγάλωνε και τελικά πήρε διαζύγιο από τη σύζυγό του – τη μητέρα των 10 παιδιών του – για να ζήσει με μια 18χρονη ηθοποιό.
Αφού ενεπλάκη σε μία συντριβή αμαξοστοιχίας τέσσερα χρόνια πριν το θάνατό του, στην οποία δεν είχε τραυματιστεί, αλλά αναγκάστηκε να βοηθήσει τους πεθαμένους επιβάτες πριν να έρθει βοήθεια, η κατάθλιψη του φαίνεται να είχε τελικά σταματήσει τη δημιουργικότητά του και η παλαιότερη παραγωγικότητά του ουσιαστικά έπαψε να υπάρχει.
6. Κάρολος Δαρβίνος/ Αγοραφοβία
Οι ψυχολόγοι εξακολουθούν να αναρωτιούνται για το ποια ακριβώς ήταν τα προβλήματα από τα οποία υπέφερε ο Δαρβίνος, αλλά όποια κι αν ήταν, ήταν σοβαρά. Παρά το φημισμένο πενταετές ταξίδι του στο Beagle (και τη δημοσίευση του από αυτό) που τον ανέδειξε, ο Δαρβίνος ήταν ουσιαστικά ανήμπορος σε οτιδήποτε. Ενώ επικεντρωνόταν στα σωματικά του συμπτώματα ως αιτία όλων των ταλαιπωριών του, το συνεχές τρέμουλο, η ναυτία, το υστερικό κλάμα και οι οπτικές ψευδαισθήσεις (μεταξύ άλλων) φαίνεται ότι προκλήθηκαν κυρίως από μια σοβαρή περίπτωση αγοραφοβίας που τον κράτησε ουσιαστικά κλινήρη από την ηλικία των 30 ετών.
Ο φόβος του Δαρβίνου για τους ανθρώπους τον ανάγκαζε να αποφεύγει ακόμη και τις συνομιλίες με τα δικά του παιδιά γράφοντας: Αναγκάζομαι να ζήσω… πολύ ήσυχα και δεν είμαι σε θέση να δω σχεδόν κανέναν και δεν μπορώ να μιλήσω πολύ με κανέναν κοντινό μου άνθρωπο.
Σε τουλάχιστον ένα γράμμα αναφέρει ότι θέλει να αυτοκτονήσει λόγω της δημοσίευσης του “On the Origin of Species”, η οποία προκάλεσε μία διαμάχη που του εμφάνισε μεγάλο άγχος. Μπορεί επίσης να υπέφερε από Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή και Υποχονδρία, καθώς διατηρούσε σχολαστικά στοιχεία για κάθε νέο ή επαναλαμβανόμενο σύμπτωμα.
7. Ουίνστον Τσώρτσιλ/ Διπολική Διαταραχή
Όπως και ο Λίνκολν, ο Τσόρτσιλ ήταν ένας μεγάλος ηγέτης που ασχολείτο όχι μόνο με τη διεθνή διαμάχη αλλά και ταυτόχρονα με τα ψυχικά του προβλήματα. Στα 30 του, παραπονέθηκε στους φίλους του ότι ήταν κυνηγημένος από το μαύρο σκυλί της κατάθλιψης. Καθόταν στα Ανάκτορα του Ουεστμίνστερ και σκεπτόταν να αυτοκτονήσει. Ο Τσόρτσιλ είπε στον γιατρό του ότι έπρεπε να προσέχει όταν βρισκόταν σε ένα σιδηροδρομικό σταθμό:
Δεν μου αρέσει να στέκομαι κοντά στην άκρη μιας πλατφόρμας όταν περνάει ένα τρένο, ανέφερε στον γιατρό του. Μου αρέσει να στέκομαι πίσω και να υπάρχει, αν είναι δυνατόν, μια κολώνα μεταξύ εμένα και του τρένου. Δεν μου αρέσει να στέκομαι στην άκρη σε ένα πλοίο και να κοιτάζω κάτω στο νερό. Σε ένα δευτερόλεπτο μπορεί να τελειώσουν όλα. Λίγες σταγόνες απελπισίας.
Το μαύρο σκυλί θα τον ακολουθούσε στο υπόλοιπο της ζωής του. Στις ήπιες μανιακές του φάσεις είχε ευχάριστη διάθεση, αλλά οι διαθέσεις του μπορούσαν να αλλάξουν γρήγορα. Κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής μανίας έγραφε όλη τη νύχτα και τελικά έγραψε 43 βιβλία σε συνδυασμό με την παρακολούθηση των πολιτικών του καθηκόντων.
8. Βασλάβ Νιζίνσκι/ Σχιζοφρένεια
Θεωρούμενος ως ο μεγαλύτερος άνδρας χορευτής της εποχής του, φημίζεται για τις επικές επιδόσεις του, τα γιγαντιαία άλματα και την ικανότητά του να χορεύει στα δάχτυλα των ποδιών (en pointe), κάτι ασυνήθιστο μεταξύ των ανδρών χορευτών εκείνη την εποχή. Όταν ασχολήθηκε με την χορογράφηση μπαλέτου, η σύγχρονη οπτική του για το χορό, τον οδήγησε στην εμφάνιση ψυχικών διαταραχών. Μέχρι ο Νιζίνσκι να γίνει 26 ετών, τα συμπτώματα της διαταραχής του επηρέαζαν τη δουλειά του. Πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του μπαινοβγαίνοντας στα ψυχιατρικά νοσοκομεία για εβδομάδες κάθε φορά χωρίς να αναφέρει τίποτα σε κανέναν.
9. Κουρτ Γκέντελ/ Καταδιωκτικές Ψευδαισθήσεις
Ο Γκέντελ ήταν ένας σπουδαίος λογοτέχνης και μαθηματικός, καθώς και ένας σύγχρονος και μεγάλος φίλος του Albert Einstein. Η υπερεφυϊα του Einstein ίσως να τον έκανε να φαίνεται λίγο περίεργος για τον μέσο άνθρωπο, αλλά δεν φαίνεται να υπέφερε από πραγματική ψυχική ασθένεια. Ο Γκέντελ, από την άλλη πλευρά, πίστευε ότι κάποιος προσπαθούσε να τον δηλητηριάσει. Ήταν τόσο σίγουρος για αυτή την ψευδαίσθηση, ειδικά αργότερα στη ζωή του, που έτρωγε μόνο τα φαγητά που είχε μαγειρέψει η γυναίκα του και συνήθως την έβαζε να τα δοκιμάσει πρώτα, για να είναι σίγουρος. Όταν η γυναίκα του νοσηλεύθηκε για έξι μήνες, ο Γκέντελ σταμάτησε να τρώει και πέθανε από ασιτία.
10. Λέων Τολστόι/ Κατάθλιψη
Ο Τολστόι δεν υπέφερε από εμφανή σημάδια κατάθλιψης μέχρι τη μέση ηλικία, αλλά όταν η κατάθλιψη τον χτύπησε, τον χτύπησε σκληρά. Υπέφερε από σοβαρές αλλαγές προσωπικότητας, αμφισβητώντας ουσιαστικά τα πάντα στη ζωή του. Συχνά συζητούσε την παραχώρηση όλων των περιουσιακών του στοιχείων, την απόσυρσή του ως μοναχού και τη φύση των θρησκευτικών πεποιθήσεών του (ή της έλλειψής των).
Σε μία περίοδο, ήταν αποφασισμένος να παραιτηθεί από τη συγγραφή εξ ολοκλήρου, λέγοντας, η τέχνη δεν είναι μόνο άχρηστη αλλά και επιβλαβής. Ο Τολστόι είναι το παράδειγμα ενός ατόμου που φαινομενικά όλα υποβαθμίζονται από αυτή την ασθένεια: παρόλο που προερχόταν από μια πλούσια οικογένεια και ήταν διάσημος ως συγγραφέας και πατέρας 13 παιδιών, τελικά οι δαίμονες τον οδήγησαν να σκεφθεί σοβαρά την αυτοκτονία. Έγραψε σε μια επιστολή: Η πιθανότητα να αυτοκτονήσουμε έχει δοθεί στους ανθρώπους και επομένως μπορεί οποιοσδήποτε να αυτοκτονήσει. Τελικά ο Τολστόι απομακρύνθηκε από τη δίνη της κατάθλιψης, όταν ήρθε πιο κοντά στον Χριστιανισμό.
11. Ισαάκ Νεύτων/ Διπολική διαταραχή, Αυτισμός, Σχιζοφρένεια
Ένας από τους μεγαλύτερους επιστήμονες όλων των εποχών είναι επίσης και μία από τις δυσκολότερες ιδιοφυΐες προς διάγνωση. Όμως οι ιστορικοί συμφωνούν ότι είχε αρκετές διαταραχές. Ο Νεύτων υπέφερε από τεράστια αστάθεια στις διαθέσεις του, εμφανίζοντας διπολική διαταραχή, σε συνδυασμό με ψυχωσικές τάσεις. Η αδυναμία του να συνδεθεί με ανθρώπους, μπορούσε να τον τοποθετήσει στο φάσμα του αυτισμού. Είχε επίσης την τάση να γράφει γράμματα γεμάτα με τρελές παραληρητικές ιδέες, που ορισμένοι ιατρικοί ιστορικοί πιστεύουν έντονα ότι υποδηλώνουν σχιζοφρένεια. Είτε υπέφερε από μία ή ένα συνδυασμό αυτών των σοβαρών ψυχικών διαταραχών, αυτές δεν τον εμπόδισαν να εφεύρει τον Λογισμό, να εξηγήσει τη βαρύτητα και να δημιουργήσει τηλεσκόπια, ανάμεσα στα άλλα σπουδαία επιστημονικά του επιτεύγματα.
Πηγή: mentalfloss.com
Απόδοση – Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
