Πολλοί άνθρωποι έχουν μια ιδέα για το πώς μοιάζει η παραδοσιακή ψυχοθεραπεία με τους ενήλικες και ίσως έχουν μια ιδέα για το πώς μοιάζει η θεραπεία με μικρά παιδιά. Οι έφηβοι ωστόσο είναι μια ξεχωριστή ομάδα, που δεν είναι πλέον παιδιά αλλά ούτε και ενήλικες και ως εκ τούτου έχουν μοναδικές ανάγκες.
Η εφηβική ψυχολογία αναφέρεται στις μοναδικές ανάγκες ψυχικής υγείας των εφήβων (που ορίζονται ως άτομα ηλικίας μεταξύ 10 και 19 ετών).
Πολλοί άνθρωποι έχουν μια ιδέα για το πώς μοιάζει η παραδοσιακή ψυχοθεραπεία με τους ενήλικες και ίσως έχουν μια ιδέα για το πώς μοιάζει η θεραπεία με μικρά παιδιά. Οι έφηβοι είναι μια ξεχωριστή ομάδα, που δεν είναι πλέον παιδιά αλλά ούτε και ενήλικες και ως εκ τούτου έχουν μοναδικές ανάγκες.
Η εργασία με την εφηβική ψυχολογία σημαίνει να λαμβάνεις υπόψη τις ειδικές ανάγκες κάποιου του οποίου ο εγκέφαλος έχει ξεπεράσει το στάδιο της παιδικής ηλικίας αλλά δεν έχει ωριμάσει πλήρως στην ενηλικίωση.
Η ιστορία της ψυχολογίας των εφήβων
Η έννοια της εφηβείας είναι σχετικά νέα, αφού αναγνωρίστηκε μόλις από τα τέλη του 19ου αιώνα. Παλαιότερα, οι έφηβοι θεωρούνταν ουσιαστικά “μικροσκοπικοί ενήλικες”.
Ωστόσο, σήμερα κατανοούμε ότι η ανάπτυξη συνεχίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής, πράγμα που σημαίνει ότι οι έφηβοι διαφέρουν αναπτυξιακά από τους ενήλικες.
Συγκεκριμένα, δεκαετίες ερευνών έχουν δείξει ότι οι έφηβοι υφίστανται σημαντική ανάπτυξη του εγκεφάλου, επηρεάζοντας τη συμπεριφορά και τη λειτουργία τους κατά τη φάση αυτή. Ως αποτέλεσμα, ορισμένοι βασικοί ψυχολόγοι ανέπτυξαν θεωρίες σχετικά με την ανάπτυξη των εφήβων και τις ιδιαίτερες ψυχολογικές ανάγκες αυτής της ηλικιακής ομάδας.
Jean Piaget
Ο Jean Piaget ήταν παιδοψυχολόγος που μελέτησε την ψυχολογική ανάπτυξη του παιδιού και του εφήβου και παρείχε πληροφορίες για την ψυχολογία των εφήβων.
Σύμφωνα με τον Piaget, οι έφηβοι μεταβαίνουν από το “συγκεκριμένο λειτουργικό στάδιο” στο “τυπικό λειτουργικό στάδιο”. Στο συγκεκριμένο λειτουργικό στάδιο, τα παιδιά κατανοούν τη λογική σκέψη και αντιλαμβάνονται ότι η δική τους οπτική γωνία δεν είναι απαραίτητα η μόνη οπτική γωνία.
Κατά τη διάρκεια του τυπικού λειτουργικού σταδίου, αναπτύσσεται η κατανόηση των αφηρημένων σκέψεων και το άτομο μπορεί να κατανοήσει το συμβολισμό και να αναπτύξει και να ελέγξει υποθέσεις για τον κόσμο γύρω του.
Ωστόσο, δεν μπορούν όλοι να φτάσουν σε αυτό το στάδιο: Ο Piaget προσδιόρισε ότι μόνο το ένα τρίτο περίπου των ενηλίκων βρίσκεται πλήρως στο τυπικό λειτουργικό στάδιο.
Erik Erikson
Ο Erik Erikson μελέτησε επίσης την ανάπτυξη κατά τη διάρκεια της ζωής, αν και το έργο του έδινε έμφαση στη συνεχιζόμενη ανάπτυξη μέχρι την εφηβεία και την ενηλικίωση που λαμβάνει χώρα σε οκτώ φάσεις. Κάθε φάση επιδιώκει μια υγιή ισορροπία (ή “επάρκεια”) στο χειρισμό συγκεκριμένων καθηκόντων σε κάθε φάση.
Η εφηβεία συμπίπτει με τρεις από τις φάσεις του Erikson:
Εργατικότητα εναντίον κατωτερότητας: Μέχρι την ηλικία των 12 ετών περίπου, τα άτομα αναπτύσσουν την ικανότητά τους να ξεπερνούν τις προκλήσεις και να μαθαίνουν νέες δεξιότητες.
Ταυτότητα έναντι σύγχυσης ρόλων: Αυτό συμβαίνει περίπου μεταξύ των ηλικιών 12 και 18 ετών. Αυτή η φάση περιλαμβάνει σημαντική ανάπτυξη ταυτότητας και κατανόηση της αίσθησης του εαυτού του ατόμου, συμπεριλαμβανομένης της ταυτότητας φύλου, του σεξουαλικού προσανατολισμού, των πολιτικών τάσεων και των θρησκευτικών πεποιθήσεων. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, πολλοί έφηβοι αρχίζουν να αμφισβητούν όσα διδάχθηκαν από τους γονείς τους, οδηγώντας σε προκλήσεις στη σχέση γονέα-παιδιού, καθώς ο έφηβος αναπτύσσει την αίσθηση της αυτονομίας.
Οικειότητα έναντι απομόνωσης: Ξεκινώντας περίπου στην ηλικία των 18 ετών και διαρκώντας μέχρι την ενηλικίωση, τα άτομα σε αυτή τη φάση αναπτύσσουν στενές σχέσεις για να αποφύγουν το αίσθημα της απομόνωσης.
Διαβάστε σχετικά: Πώς να στηρίξω το έφηβο παιδί μου;
Ποια είναι η τυπική συμπεριφορά των εφήβων;
Μια συνηθισμένη ερώτηση για τους γονείς είναι: Πώς μπορώ να ξέρω ποια είναι η τυπική συμπεριφορά των εφήβων;. Παρόλο που είναι αναμενόμενο οι έφηβοι να αμφισβητούν τους γονείς τους, να πιέζουν τα όρια και να βιώνουν κάποιους “αναπτυξιακούς πόνους” καθώς αναπτύσσουν την αίσθηση του εαυτού τους, μπορεί να είναι πρόκληση για τους γονείς να προσδιορίσουν τι ξεφεύγει από αυτό το εύρος της τυπικής ανάπτυξης.
Οι γονείς μπορεί να δυσκολεύονται να ισορροπήσουν μεταξύ της επιβολής υγιών ορίων και της προώθησης μιας θετικής σχέσης με τους εφήβους τους.
Δεν υπάρχει ελάχιστο όριο για να αναζητήσετε κάποια επιπλέον υποστήριξη. Η “επαναστατική συμπεριφορά” μπορεί να είναι ένα σημάδι ότι ο έφηβος αναζητά βοήθεια, αλλά δεν έχει απαραίτητα τις επικοινωνιακές δεξιότητες για να το ζητήσει. Μπορείτε να απευθυνθείτε σε έναν ψυχολόγο με ειδίκευση στους εφήβους για να διερευνήσετε περισσότερο το θέμα.
Αν ένας γονέας αναρωτιέται αν η θεραπεία θα μπορούσε να είναι χρήσιμη ή αν ένας έφηβος έχει ζητήσει να δει έναν ψυχολόγο, μπορεί να είναι ωφέλιμο να επιδιώξετε τουλάχιστον μια αρχική συνεδρία με έναν ψυχολόγο για να αντιμετωπιστούν αυτές οι ανησυχίες. Δεν υπάρχει ελάχιστο όριο για να αναζητήσετε κάποια επιπλέον υποστήριξη.
Θεραπεία με εφήβους
Επειδή ο εγκέφαλος των εφήβων είναι διαφορετικός από τον εγκέφαλο των ενηλίκων, η θεραπεία με τους εφήβους δεν μοιάζει με τη θεραπεία των ενηλίκων.
Τα πράγματα που μπορούν να έχουν κατά νου οι γονείς εάν ο έφηβος τους βρίσκεται σε ψυχοθεραπεία περιλαμβάνουν:
- Η σχέση είναι το κλειδί. Το πιο σημαντικό μέρος κάθε θεραπευτικής σχέσης είναι η εμπιστοσύνη και η σχέση με τον ψυχολόγο και αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τους εφήβους. Αυτό σημαίνει ότι ο έφηβος πρέπει να έχει έναν ψυχολόγο που να μπορεί να εμπιστευτεί και με τον οποίο να τα πηγαίνει καλά.
- Το απόρρητο και η εμπιστευτικότητα είναι απαραίτητα. Πολλοί γονείς θέλουν να γνωρίζουν τι συμβαίνει στις θεραπευτικές συνεδρίες του εφήβου τους. Η περιέργεια είναι κατανοητή- ωστόσο, η απαίτηση να αποκαλύψει ο έφηβος ή ο ψυχολόγος πληροφορίες από τις συνεδρίες συχνά κάνει περισσότερο κακό παρά καλό. Η ενημέρωση του έφηβου ότι ο γονέας του θα σεβαστεί την ιδιωτική του ζωή, μπορεί να του επιτρέψει να συμμετάσχει και να επωφεληθεί από τις συνεδρίες του.
- Ο ψυχολόγος θα αντιμετωπίσει τις ανησυχίες για την ασφάλεια. Οι ψυχολόγοι είναι υποχρεωτικοί αναφέροντες, που σημαίνει ότι είναι υποχρεωμένοι να αναφέρουν την κακοποίηση παιδιών. Οι ψυχολόγοι αποκαλύπτουν επίσης εάν ένας πελάτης έχει ενεργή αυτοκτονική διάθεση ή σχεδιάζει να βλάψει κάποιον άλλον. Μπορεί να είναι χρήσιμο να γίνει μια κοινή συνεδρία στην αρχή της θεραπείας για να αντιμετωπιστούν τα όρια της εμπιστευτικότητας και να καθοριστεί ακριβώς ποιες πληροφορίες θα κοινοποιηθούν ή όχι στους γονείς.
- Η θεραπεία με τους εφήβους είναι διαφορετική από τη θεραπεία με ενήλικες. Οι γονείς μπορεί να ανησυχούν ότι ο έφηβός τους “απλώς κουβεντιάζει” με τον ψυχολόγο. Επειδή η θεραπευτική σχέση είναι το κλειδί, κάθε θέμα που είναι σημαντικό για τον έφηβο είναι σημαντικό στη συνεδρία του. Ως εκ τούτου, δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως “απλώς κουβεντιάζουμε”. Δίνοντας στους εφήβους την ελευθερία να επιλέγουν τα θέματα που θα συζητηθούν συχνά θέτει τις βάσεις για να “εμβαθύνουν” αργότερα, επειδή αισθάνονται ασφαλείς με τον ψυχολόγο τους. Ομοίως, ανάλογα με το αναπτυξιακό επίπεδο του εφήβου, μπορεί να χτίσει σχέσεις παίζοντας παιχνίδια στις συνεδρίες του. Όλα αυτά είναι κατάλληλα και θεραπευτικά.
Εάν ο έφηβός σας χρειάζεται θεραπεία, δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα. Ένας γονιός δεν μπορεί να ελέγξει τα πάντα που συμβαίνουν στο παιδί του και κανένας γονιός δεν είναι τέλειος. Η αναγνώριση ότι ο έφηβος χρειάζεται θεραπεία και υποστήριξη από ενήλικες εκτός των γονέων είναι μέρος της καλής γονικής μέριμνας και δεν σημαίνει ότι ο γονέας έχει κατά κάποιο τρόπο “αποτύχει” στο παιδί του.
Οι έφηβοι έχουν ανάγκες που διαφέρουν τόσο από τα μικρότερα παιδιά όσο και από τους ενήλικες. Κατά τον προσδιορισμό των ψυχολογικών τους αναγκών και την παροχή κατάλληλης φροντίδας, είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τη μοναδική φάση της ζωής τους και να τους συναντήσουμε εκεί που βρίσκονται.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
