Μία βασική θεωρία στην ψυχολογία των κινήτρων που διακρίνει τα κίνητρα που διαμορφώνουν τη συμπεριφορά των ατόμων σε εσωτερικά και εξωτερικά.
Μια δραστηριότητα γίνεται με εσωτερικό κίνητρο όταν ένα άτομο την επιδιώκει για τη δική του ευχαρίστηση, επειδή τη βρίσκει ενδιαφέρουσα, το κάνει να αισθάνεται καλά με τον εαυτό του.
Όταν ένα άτομο δρα με εξωτερικό κίνητρο, αντίθετα, δεν εκτελεί κάποια δραστηριότητα για αυτήν την ίδια αλλά για την ανταμοιβή, τον βαθμό, την εκτίμηση που αναμένει να λάβει από κάποιο άλλο άτομο επειδή τα κατάφερε: βλέπει τη δραστηριότητα ως μέσο για να κερδίσει κάτι άλλο.
Οι έρευνες καταδεικνύουν μια καθολική ανάγκη των ανθρώπων να δουν αυτόνομα, να καταπιάνονται με έργα επειδή έχουν σημασία και αξία για τους ίδιους και όχι επειδή τους τα επιβάλλει κάποιος άλλος υπό εξωτερική πίεση. Οι πράξεις μας έχουμε ανάγκη να κατευθύνονται από την ελεύθερη, προσωπική μας πρωτοβουλία, όχι να καθορίζονται από άλλους ή από δικά μας αισθήματα ενοχής ή άγχους.
Διαβάστε σχετικά: Πώς θα αποκτήσετε κίνητρο στη ζωή σας;
Η θεωρία του αυτοπροσδιορισμού υποστηρίζει ότι, για να είναι σε θέση κάποιος να κινητοποιείται εσωτερικά, είναι απαραίτητο να πληρούνται τρεις θεμελιώδεις ψυχολογικές ανάγκες: η επάρκεια, η αυτονομία και το σχετίζεσθαι.
Η επάρκεια αναφέρεται στην αίσθηση ικανότητας, ότι κάποιος μπορεί να τα καταφέρει, ότι τα αποτελέσματα που πετυχαίνει οφείλονται στην δική του/της προσπάθεια. Είναι η ανάγκη να αξιοποιούμε το δυναμικό μας για να καταφέρουμε κάτι που έχει αξία για μας.
Η αυτονομία συνίσταται στην αίσθηση ότι είμαστε λειτουργικοί και ανεξάρτητοι μόνοι μας, χωρίς να εξαρτώμαστε από κάποιο άλλο άτομο, ότι είμαστε σε θέση να αποφασίσουμε οι ίδιοι για τον εαυτό μας, να πράττουμε αυτοβούλως και να αναλαμβάνουμε την ευθύνη για το αποτέλεσμα.
Τέλος, η ανάγκη για σχετίζεσθαι αναφέρεται στην βαθιά επιθυμία μας να δημιουργούμε στενούς συναισθηματικούς δεσμούς με άλλους ανθρώπους, να αισθανόμαστε ότι ανήκουμε σε μια ομάδα. Έχουμε ανάγκη από σχέσεις οικειότητας και αμοιβαιότητας.
Εάν αυτές οι ανάγκες ικανοποιούνται, το άτομο προβλέπεται ότι θα είναι ικανό να κινητοποιείται από εσωτερικά κίνητρα στη ζωή του, κάτι που θα το βοηθήσει να οδηγηθεί στην επιτυχία και την αυτοπραγμάτωση.
Συγγραφέας: Ακριβή Ανδρινοπούλου, Προπτυχιακή φοιτήτρια Ψυχολογίας του ΕΚΠΑ
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
