Η ανακάλυψη της κλασικής εξαρτημένης μάθησης από τον Ivan Pavlov

ΨNowTeam

Η Ψυχολογία είναι ο Κόσμος μας!

Ένας από τους σημαντικότερους σταθμούς στην επιστήμη της ψυχολογίας υπήρξε η ανακάλυψη της θεωρίας της κλασικής εξαρτημένης μάθησης. Εισηγητής της ήταν ο Ivan Pavlov, ο οποίος μέσω αυτής συνέβαλλε στην βαθύτερη κατανόηση του νου και της συμπεριφοράς.

Πιο συγκεκριμένα, ο Pavlov ήταν φυσικός με κυριότερα ενδιαφέροντα τη μελέτη των φυσικών λειτουργιών αλλά και του νευρικού συστήματος του ανθρώπινου οργανισμού. Το 1890 μάλιστα ανέλαβε και τη θέση του διευθυντή στο νεοσύστατο τότε Ινστιτούτο της Πειραματικής Ιατρικής. Εκεί διεξήγαγε το ιδιαίτερα καινοτόμο για την εποχή και ευρέως γνωστό «παβλοφιανό πείραμα».

Αναλυτικότερα, το πείραμα είχε ως υποκείμενα σκύλους και εξέταζε αρχικά τη σύνδεση μεταξύ της διαδικασίας ταΐσματος και της έκκρισης σάλιου. Παρατηρήθηκε λοιπόν η άμεση έκκριση σάλιου των σκύλων στην προοπτική του φαγητού.

Ωστόσο το γεγονός πως στη θέα ενός ατόμου με ποδιά εργαστηρίου προκαλούνταν στους σκύλους εξίσου έκκριση σάλιου, προέκυψε το συμπέρασμα πως οι σκύλοι είχαν μάθει ότι η ποδιά εργαστηρίου σήμαινε φαγητό και γι’ αυτό προκαλούνταν αυτόματα η αντίδραση αυτή. Με λίγα λόγια είχε εξαρτηθεί η ποδιά του εργαστηρίου με την έκκριση σάλιου. Από το σημείο αυτό ο Pavlov συνέχισε να εξετάζει περαιτέρω το φαινόμενο αυτό με διάφορα νευρικά ερεθίσματα.

Όμως ανάμεσα σε άλλα πειράματα αυτό που έμεινε στη ιστορία είναι η χρήση ενός κουδουνιού ακριβώς πριν σερβιριστεί το φαγητό στους σκύλους. Μετά από πολλές δοκιμές το αποτέλεσμα ήταν πως όχι μόνο είχε προκληθεί μία εξαρτημένη αντίδραση (ήχος κουδουνιού-έκκριση σάλιου), αλλά πως μπορούσε επίσης να προκληθεί η αντίδραση αυτή ακόμα και χωρίς να δοθεί φαγητό στους σκύλους, μόνο με το άκουσμα του ήχου του κουδουνιού.

Διαβάστε σχετικά: Ivan Pavlov: Ο ιδρυτής της κλασικής εξαρτημένης μάθησης

Έτσι, με βάση το συμπέρασμά αυτό έγινε η πρώτη αναφορά στην θεωρία της κλασικής εξαρτημένης μάθησης, κατά την οποία μία εξαρτημένη αντίδραση θεωρείται αποτέλεσμα μάθησης, που προκύπτει μέσω της συνεχούς έκθεσης σε ένα συγκεκριμένο ερέθισμα.

Αξίζει να αναφερθεί πως τα ευρήματα του παραπάνω πειράματος θεωρήθηκαν γενικεύσιμα και στους ανθρώπους. Υποστηρίχθηκε πως μια εξαρτημένη αντίδραση μπορεί να προκαλεί συγκεκριμένες συμπεριφορές στους ανθρώπους με ψυχικά προβλήματα. Έτσι για παράδειγμα άτομα με ψύχωση θεωρήθηκε πως αποφεύγουν την επαφή με τους άλλους ανθρώπους λόγω της συσχέτισης των εξωτερικών ερεθισμάτων με ένα τραυματικό γεγονός.

Η ανακάλυψη αυτή λοιπόν υπήρξε σπουδαίας σημασίας τόσο για την περαιτέρω μελέτη των ψυχικών λειτουργιών των ανθρώπων αυτών, όσο και για την εύρεση πιθανών τρόπων αντιμετώπισης των ψυχικών τους προβλημάτων.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, είναι φανερό πως ο Ivan Pavlov με το έργο του πρωτοστάτησε στον τομέα της ψυχολογίας. Μέσω της ανακάλυψης της κλασικής εξαρτημένης μάθησης όχι μόνο έθεσε τα θεμέλια για την ανάπτυξη της σχολής του Συμπεριφορισμού, αλλά επηρέασε και σπουδαίους μεταγενέστερους σπουδαίους ψυχολόγους όπως ο B. Watson, οι οποίοι επέκτειναν τις θεωρίες του και ανέπτυξαν με τη σειρά τους νέες συμπεριφορικές θεωρίες.

Βιβλιογραφία: