Διαβάστε για τη γεγονός που αποχαρακτήρισε την ομοφυλοφιλία από ψυχική διαταραχή.
Το 1972, διακινδυνεύοντας την καριέρα του, ένας μασκαρεμένος άνδρας στάθηκε ενώπιον της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης και ανακοίνωσε ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Ένα χρόνο αργότερα, η ομοφυλοφιλία δεν χαρακτηριζόταν πλέον ως ψυχική διαταραχή.
«Είμαι ομοφυλόφιλος. Είμαι ψυχίατρος».
Με αυτά τα λόγια, ο Δρ. Ανώνυμος ξεκίνησε τη διάσημη ομιλία του στο συνέδριο του 1972 της Αμερικανικής Ψυχιατρικής Ένωσης. Κανείς στην αίθουσα δεν αναγνώρισε τον ομοφυλόφιλο ψυχίατρο μπροστά τους γιατί ήταν ντυμένος με ένα μεγάλο σμόκιν, μια παραμορφωμένη μάσκα του Nixon (προέδρου των ΗΠΑ) και μια περούκα. Ο σύντροφός του τον βοήθησε να φτιάξει το κουστούμι, το οποίο αποδείχθηκε δύσκολο έργο γιατί ήταν και αρκετά μεγαλόσωμος. Όμως η στολή ήταν επιτυχημένη, καθώς όπως αργότερα σημείωσε, κανείς δεν τον αναγνώρισε.
Ο άνθρωπος πίσω από τη μάσκα ήταν ο John Fryer, ψυχίατρος και καθηγητής.
Καθώς ο Fryer μιλούσε σε ένα μικρόφωνο που διαστρέβλωνε τη φωνή του, ο Δρ. Ανώνυμος είπε στο ακροατήριο να μην ανησυχούν για την πραγματική του ταυτότητα: «θα μπορούσα να είμαι ένας από περισσότερους από τους 200 ψυχιάτρους που εγγράφηκαν σε αυτό το συνέδριο» είπε και ζήτησε να τον αφήσουν να μιλήσει. Αυτό που έπρεπε να τους πει ήταν ένα θέμα ζωής ή θανάτου.
Ο Δρ. Ανώνυμος και άλλοι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι, όπως και ο ίδιος, υπέφεραν από αυτό που ονόμασε «σύνδρομο του αράπη». Αν ήθελαν να πετύχουν στον τομέα τους, έπρεπε να «ξέρουν τη θέση τους».
Όπως ο μαύρος άνθρωπος με το ανοιχτόχρωμο δέρμα, ο οποίος επιλέγει να ζήσει ως λευκός άνθρωπος, δεν μπορούν να μας δουν με τους πραγματικούς φίλους μας, την πραγματική ομοφυλοφιλική οικογένειά μας, αλλιώς το μυστικό μας θα γίνει γνωστό και είμαστε καταδικασμένοι
Ο ανώνυμος γνώριζε δυστυχώς αυτή τη μοίρα. Μέχρι τη στιγμή που έδωσε την ομιλία του το 1972, αργότερα θυμήθηκε: «Είχα πεταχτεί έξω από το σπίτι μου επειδή ήμουν ομοφυλόφιλος. Είχα χάσει τη δουλειά μου επειδή ήμουν ομοφυλόφιλος».
Το να είσαι ομοφυλόφιλος στα περισσότερα επαγγελματικά πεδία ήταν τότε επικίνδυνο, αλλά αυτό ίσχυε ιδιαίτερα στην ψυχιατρική, το ιατρικό πεδίο που είναι υπεύθυνο για τον ορισμό της ομοφυλοφιλίας ως ασθένειας. Το συμπέρασμα ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μια ψυχική διαταραχή ήταν τόσο ευρέως αποδεκτό, ώστε γράφτηκε στη Βίβλο της APA, το Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο [DSM], η πρώτη έκδοση του οποίου δημοσιεύθηκε το 1952. Σύμφωνα με το DSM-I (PDF) η ομοφυλοφιλία ήταν μια κοινωνικοπαθητική διαταραχή της προσωπικότητας. Η δεύτερη έκδοση του DSM, που κυκλοφόρησε το 1968, χαρακτήρισε την ομοφυλοφιλία ως σεξουαλική απόκλιση.
Η δημοσίευση του DSM-II συνέπεσε με το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων. Αυτή ήταν η αφορμή που ενέπνευσε την ομιλία του Δρ. Ανώνυμου. «Αφού αμφισβήτησαν επιτυχώς την αστυνομία και τις κυβερνητικές προσπάθειες να κλείσουν τους δημόσιους χώρους όπου συγκεντρώνονταν ομοφυλόφιλοι, οι ομοφυλόφιλοι ακτιβιστές σύντομα θα αμφισβητούσαν και την ψυχιατρική εξουσία», σημειώνει η Ένωση Ομοφυλοφίλων Ψυχιάτρων.
Το 1970, η APA διοργάνωσε το ετήσιο συνέδριο στο Σαν Φρανσίσκο, μία πόλη τότε, όπως και τώρα, φιλική προς τους ομοφυλόφιλους. Ήταν τότε που το Μέτωπο για την Απελευθέρωση των Ομοφυλοφίλων, διέκοψε τη συνάντηση του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου.
Σε μία συνέντευξή του ο Gary Allender ένας από τους διαδηλωτές εκείνη την ημέρα, εξήγησε τους στόχους τους για τη διαμαρτυρία: «Δεν ήμασταν ευγενικοί. Δεν ήμασταν ήσυχοι. Δεν ζητούσαμε χάρες. Προσπαθούσαμε απλώς να απονομιμοποιήσουμε την εξουσία τους, αισθανόμασταν ότι μας καταπιέζουν και εκεί ήταν τελικά η ευκαιρία να τους αντιμιλήσουμε».
Οι διαδηλωτές σίγουρα δεν ήταν ευγενικοί. Μερικοί εισέβαλαν σε μια συζήτηση για τη θεραπεία μεταστροφής, άλλοι κατευθύνθηκαν σε όλο το κτήριο ψάχνοντας για τον Irving Bieber, μια από τις πιο σεβαστές αρχές για την ομοφυλοφιλία την εποχή εκείνη, λόγω της ορόσημης μελέτης του το 1962, “Homosexuality: A Psychoanalytic Study of Male Homosexuals”. Δεδομένου ότι το έργο του Bieber επιβεβαίωσε τη θεωρία ότι η ομοφυλοφιλία ήταν μια παθολογία, οι διαδηλωτές εστίασαν την οργή τους σε αυτόν.
«Άντε να *&$%#», του φώναξαν. «Αν το βιβλίο σου μιλούσε για τους μαύρους, όπως μιλούσε για τους ομοφυλόφιλους, θα σε ξεκοίλιαζαν και θα το άξιζες!».
Παρά τα οξυμένα συναισθήματα της διαδήλωσης, το μήνυμα των διαδηλωτών προς την APA ήταν απλό, δήλωσε η Barbara Gittings, εξέχουσα ομοφυλόφιλη ακτιβίστρια: «Σταματήστε να μιλάτε για μας και αρχίστε να μιλάτε μαζί μας».
Ο Fryer είπε στον Spiegel ότι θυμόταν να αισθάνεται άβολα με τις διαμαρτυρίες. «Εγώ, ειλικρινά, στην αρχή, θυμάμαι ότι ήμουν ανήσυχος από αυτό και ότι ευχόμουν να μην μιλούσαν».
Η ομοφυλοφιλία ήταν μια διαταραχή. Αυτή ήταν η ιατρική συναίνεση. Οι περισσότεροι ψυχίατροι στην APA, είπε ο Fryer στον Spiegel, συμφώνησαν με την αξιολόγηση. «95, 98, 99 [τοις εκατό συμφωνούσαν]. Ακόμα και αυτοί από εμάς που είμασταν ομοφυλόφιλοι».
Η δυσφορία του Fryer έφτασε στο αποκορύφωμα τον Νοέμβριο του 1971 όταν η Gittings επικοινώνησε μαζί του στο σπίτι του συντρόφου του. Οι ακτιβιστές των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων είχαν κάνει σπουδαία βήματα. Νωρίτερα την άνοιξη, ορισμένοι εξ αυτών είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν σε διάσκεψη της APA που πραγματοποιήθηκε στην Ουάσινγκτον. Ο Franklin Kameny, ένας από τους πρωτοπόρους των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων και αστρονόμος που είχε εκπαιδευτεί στο Χάρβαρντ, κλήθηκε να συντονίσει μια ομάδα που ονομαζόταν «Lifestyles of Non-Patient Homosexuals». Όταν η ομιλία διακόπηκε από μια προγραμματισμένη διαμαρτυρία, ο Kameny φώναξε στο ακροατήριό του: «Η ψυχιατρική είναι ο εχθρός προσωποποιημένος. Η ψυχιατρική διεξήγαγε έναν αμείλικτο πόλεμο εναντίον μας. Μπορείτε να το λάβετε αυτό ως κήρυξη πολέμου εναντίον σας!».
Ίσως ο πόλεμος να μην ήταν απαραίτητος. Ίσως αυτό που χρειαζόταν ήταν ένας διαμεσολαβητής, κάποιος που θα μπορούσε να σταθεί στο κενό μεταξύ των ομοφυλοφίλων και της APA.
«Τζον, χρειάζεται να έρθεις σε ένα πάνελ», είπε η Gittings στον Fryer μέσω τηλεφώνου. «Θα είναι ένα πάνελ για την ομοφυλοφιλία και χρειαζόμαστε έναν ομοφυλόφιλο ψυχίατρο».
«Και…;», ήταν η απάντηση του Fryer.
Δεν αισθανόταν επαγγελματικά «πολύ ασφαλής». Η τότε εργασία του ήταν μερικής απασχόλησης και δεν είχε προϋπηρεσία, για να μην αναφέρουμε ότι είχε ήδη απολυθεί επειδή ήταν ομοφυλόφιλος.
«Αλλά το σκέφτηκα και συνειδητοποίησα ότι ήταν κάτι που έπρεπε να γίνει», είπε. Και γι’ αυτό αποδέχτηκε διστακτικά το αίτημα της Gittings, με την προϋπόθεση να μεταμφιεστεί και να διαστρεβλωθεί η φωνή του.
Η ομιλία του Fryer ήταν σύντομη. Ξεκίνησε αναγνωρίζοντας την ύπαρξη πολλών ομοφυλόφιλων ψυχιάτρων, οι GAY-PA όπως προκλητικά ονομάζονταν, και υποστήριζαν ότι η στάση της Ακαδημίας για την ομοφυλοφιλία τους επηρέασε σοβαρά. «Ως ψυχίατροι που είμαστε ομοφυλόφιλοι», είπε, «πρέπει να εξετάσουμε προσεκτικά τη δύναμη που βρίσκεται στα χέρια μας για να καθορίσουμε την υγεία των άλλων γύρω μας». Επειδή ο κόσμος βλέπει ως δυσλειτουργικούς, τους ομοφυλόφιλους υποστήριξε, ήταν σημαντικό οι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι να «έχουμε ξεκάθαρο το μυαλό μας τη δική μας ιδιαίτερη κατανόηση του τι σημαίνει να είσαι υγιής ομοφυλόφιλος».
Οι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι, σημείωσε ο Δρ. Ανώνυμος, βρίσκονταν σε δίλημμα: η επαγγελματική τους κοινότητα δυσφημούσε τους ομοφυλόφιλους και οι ομοφυλόφιλοι φίλοι τους τους αντιμετώπιζαν παρόμοια. «Υπάρχει έντονο αρνητικό συναίσθημα στην ομοφυλοφιλική κοινότητα έναντι των ψυχιάτρων. Και όσοι από εμάς είναι ορατοί, είναι οι ευκολότεροι στόχοι στους οποίους μπορούν να εξαπολύσουν τον θυμό τους».
Οι ομοφυλόφιλοι ψυχίατροι, όπως και ο μασκοφόρος άντρας πριν από αυτούς, είχαν τη μοναδική ευκαιρία να επηρεάσουν θετικά και τις δύο πλευρές της μάχης. Συγκεκριμένα, πρότεινε, το ακροατήριο να δείξει μία «δημιουργική ενδυνάμωση» σε συζητήσεις με συναδέλφους που υποτιμούν την ομοφυλοφιλία. «Βεβαιωθείτε ότι κάνετε γνωστό στους συνεργάτες σας ότι έχουν μερικά θέματα που πρέπει να ξανασκεφτούν». Και όταν οι ομοφυλόφιλοι έρχονται σε σας για θεραπεία, προειδοποίησε: «Μην αφήνετε τα προβλήματά σας να μπουν εμπόδιο στο δρόμο σας, αλλά αναπτύξτε δημιουργικούς τρόπους για να επιτρέψετε στους ασθενείς να γνωρίζουν ότι είναι εντάξει».
Εν κατακλείδι, ο Fryer παρακαλούσε τους συναδέλφους του να βρουν τρόπους ώστε να εμπλακούν σε κινήματα που επιδιώκουν να αλλάξουν το μυαλό ομοφυλοφίλων και ετεροφυλόφιλων όσον αφορά την ομοφυλοφιλία. Όλοι πρέπει να συνεργαστούμε, είπε, γιατί όλοι έχουμε κάτι να χάσουμε- κάτι πολύ πιο κρίσιμο από ό,τι μια προαγωγή στη δουλειά ή ένα διορισμό ως καθηγητές. Κάτι που περνά μέσα από την καρδιά του καθενός από μας: την πλήρη ανθρωπιά μας, με όλα τα διδάγματα που πρέπει να διδάξει σε όλους τους άλλους ανθρώπους γύρω μας.
Αυτή είναι η μεγαλύτερη απώλεια, η ειλικρινής μας ανθρωπιά και αυτή η απώλεια οδηγεί όλους εκείνους γύρω μας να χάσουν το μικρό κομμάτι της ανθρωπιάς τους. Γιατί, αν ήταν πραγματικά άνετοι με τη δική τους ομοφυλοφιλία, τότε θα μπορούσαν να είναι άνετοι με τη δική μας. Πρέπει λοιπόν να χρησιμοποιήσουμε τις ικανότητες και τη σοφία μας για να τους βοηθήσουμε αλλά και εμάς να μεγαλώσουμε ώστε να είμαστε άνετοι με το μικρό κομμάτι της ανθρωπιάς που ονομάζεται ομοφυλοφυλία.
Ο Fryer λέει ότι το κοινό σηκώθηκε όρθιο και χειροκροτούσε.
Ένα χρόνο αργότερα, η ομοφυλοφιλία αποχαρακτηρίστηκε από ψυχική διαταραχή. Υπήρξαν πολλοί άνθρωποι που διαφώνησαν για το κατόρθωμα εκείνης της στιγμής, αλλά οι περισσότεροι ισχυρίζονται ότι τα πράγματα άρχισαν σχεδόν αμέσως να αλλάζουν μετά την ομιλία του Δρ.Ανώνυμου.
Ο Fryer κρατούσε μυστικό τον ρόλο του Δρ. Ανώνουμου για δύο δεκαετίες, μέχρι το συνέδριο της APA του 1994 στη Φιλαδέλφεια. Αναγνωρίζοντας τη σημασία της ομιλίας του, η AGLP τιμήσε τον Fryer με το Βραβείο Διακεκριμένης Υπηρεσίας το 2002. Ο σύλλογος έχει επίσης δώσει το όνομα του Fryer σε ένα ετήσιο βραβείο, το οποίο δίνεται σε άτομα «των οποίων το έργο συνέβαλε στην ψυχική υγεία των σεξουαλικών μειονοτήτων».
Ο Gordon λέει ότι επηρρεάστηκε από τη γενναιότητα του γιατρού και εντυπωσιάστηκε που ο Fryer δεν ζήτησε ποτέ δημοσίως να λάβει τα εύσημα για την ομιλία του, ακόμα και αργότερα όταν ήταν ανοιχτά ομοφυλόφιλος στο πλαίσιο εργασίας του. Για τον Gordon, υπάρχει κάτι αξιοσημείωτο στη διχοτόμηση της ηρωικής στιγμής που ο μασκοφόρος Fryer μπήκε στο προσκήνιο και της στιγμής του συνηθισμένου ανθρώπου- «ακριβώς σαν εμάς τους υπόλοιπους» – που ήταν ο Fryer στην καθημερινή του ζωή.
Υπάρχει μια ερώτηση που ο Gordon πιστεύει ότι ο Δρ. Ανώνυμος θέτει: «Αν φτάναμε στο χείλος του γκρεμού και μας ζητείτο να σηκωθούμε, θα είχαμε το θάρρος;»
Αλίμονο, το θάρρος έρχεται με κόστος. Ένα χρόνο μετά τη μυστική του δήλωση του Fryer στην APA, ενώ ήταν στο προσωπικό του Friends Hospital, αντιλήφθηκε το πρόβλημα που είχε δημιουργηθεί. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Fryer, ένας φοιτητής «αντιλήφθηκε» ότι ο Fryer ερχόταν πολύ κοντά του και παραπονέθηκε στη διοίκηση. Ο Fryer στη συνέχεια απολύθηκε.
«Αν ήσασταν ομοφυλόφιλος αλλά όχι επιδεικτικά ομοφυλόφιλος, θα σας κρατούσαμε», του είπε ένας διοικητικός υπάλληλος. «Αν ήσασταν επιδεικτικός χαρακτήρας και όχι ομοφυλόφιλος θα σας κρατούσαμε. Αλλά επειδή είστε τόσο ομοφυλόφιλος όσο και επιδεικτικός, δεν μπορούμε να σας κρατήσουμε».
Αυτός ο διοικητικός, σημειώνει ο Fryer, καθότανστις πρώτες θέσεις πριν από ένα χρόνο, καθώς ο Δρ. Ανώνυμος παρουσίαζε τη διάσημη ομιλία του.
«Δεν έμαθε ποτέ ότι εγώ ήμουν ο ομιλητής».
Πηγή: thedailybeast.com
