H θεωρία του Schachter αφορά τη σχέση διέγερσης του φυσιολογικού συστήματος και συνειδητοποίησης των συναισθημάτων. Όταν κάποιος είναι θυμωμένος ή ερωτευμένος ή βρίσκεται σε αγχώδη κατάσταση, το ψυχολογικό αυτό συναίσθημα ακολουθείται από ποικίλες ενέργειες των οργάνων του αυτόνομου νευρικού συστήματος, π.χ. ταχυκαρδία, έκκριση αδρεναλίνης ή συμπύκνωσης του αίματος κλπ.
Οι ψυχολόγοι έχουν βρει ότι αυτή η διέγερση του φυσιολογικού συστήματος είναι γενική. Οι αντιδράσεις των οργάνων δεν αντιστοιχούν προς τα διάφορα συναισθήματα, δηλαδή οι αντιδράσεις των οργάνων σε κατάσταση θυμού δεν διαφέρουν ουσιαστικά από τις αντιδράσεις των οργάνων σε κατάσταση φόβου.
Στα πειράματά του ο Schatcher προκάλεσε διέγερση του φυσιολογικού συστήματος με αποτέλεσμα να μην μπορεί να διακρίνει κανείς αν τα άτομα ήταν θυμωμένα ή φοβισμένα. Στη συνέχεια ο Schatcher έδειξε σε μία ομάδα από αυτά τα άτομα μία κινηματογραφική ταινία με σκηνές βίας και σε μία άλλη ομάδα μια ταινία με ρομαντικές σκηνές. Η α΄ομάδα φάνηκε ότι ήταν θυμωμένη, αντιθέτως η β΄ομάδα αντέδρασε συναισθηματικά. Δηλαδή, κάτω από μία γενική κατάσταση διέγερσης, τα συναισθήματα επηρεάζονται από τα συγκεκριμένα ερεθίσματα.
Επίσης, όσο πιο έντονη είναι η διέγερση τόσο πιο εύκολα επηρεάζεται από τα εξωτερικά ερεθίσματα. Π.χ. σε έναν ποδοσφαιρικό αγώνα, οι φίλαθλοι είναι σε μία έντονη κατάσταση διέγερσης, επειδή ενθουσιάζονται από το παιχνίδι, θέλουν να κερδίσει η ομάδα τους κτλ. Αν συμβεί κάποιο λάθος του διαιτητή, με συνέπεια ορισμένοι θεατές να συμπεριφερθούν επιθετικά, τότε οι υπόλοιποι θεατές επηρεάζονται από τη θέα της επιθετικότητας. Επειδή βρίσκονται οι ίδιοι σε μία κατάσταση διέγερσης, μπορεί και αυτοί να συμπεριφερθούν επιθετικά.
Ο όχλος που ξεσπά, πράγμα που έχει συχνά καταστρεπτικές συνέπειες, είναι ένα άλλο πράγμα που εξηγείται μέσα από τη θεωρία του Schacther. Για την εξήγηση της επιθετικότητας δεν είναι αναγκαία η ύπαρξη ενός εμποδίου για την επίτευξη του στόχου του ατόμου. Ο Schacther έδειξε ότι σε κατάσταση διέγερσης, το άτομο επηρεάζεται από βίαια επιθετικά ερεθίσματα με αποτέλεσμα να εκδηλώνεται στο ίδιο η επιθετικότητα.
Πηγή: Κοινωνική Ψυχολογία, Τόμος Α', Δημήτριου Γεώργα, Αθήνα 1995
Δείτε ακόμη στις Θεωρίες της Βίας:
To πείραμα του Stanford, του Philip Zimbardo
Yπακοή στην εξουσία, του Stanley Milgram
Η μίμηση επιθετικών προτύπων, του Albert Bandura
Η θεωρία της ρεαλιστικής σύγκρουσης, του Muzafar Sherif
Η ψυχαναλυτική θεωρία της επιθετικότητας, του Sigmund Freud
Nόμος και Υγεία, Βία και Επιθετικότητα, Βιολογική και Ψυχολογική Βία, του Γιώργου Νικολαΐδη
Αποστέρηση και βία, των Dollard, Doob, Miller και Sears
H ψυχολογία του "κακού", του Philip Zimbardo
