Οι έφηβοι είναι πολύ εύκολο να «κολλήσουν» με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για πολλούς λόγους. Ίσως νιώθουν καταπιεσμένοι, μοναξιά, ότι βαριούνται, καταθλιπτικοί, αγχωμένοι, ανήσυχοι, απομονωμένοι, ντροπαλοί κ.α. Ο ψηφιακός κόσμος δίνει την εντύπωση στον έφηβο ότι ξεφεύγει από τα προβλήματα του πραγματικού κόσμου.
Εθισμός είναι μια συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από εξάρτηση σε μια συγκεκριμένη δραστηριότητα ή/και σε ουσίες. Στην ουσία σήμερα ως εθισμός αντιμετωπίζεται κάθε συνήθεια που ακολουθείται εκτός μέτρου από ένα άτομο το οποίο γνωρίζει ότι δυσκολεύεται ή αδυνατεί να την κατευνάσει και να της δώσει ένα τέλος. Ο όρος μέσα κοινωνικής δικτύωσης αναφέρεται στα μέσα αλληλεπίδρασης και επικοινωνίας ομάδων ανθρώπων μέσω διαδικτυακών κοινοτήτων. Τα κοινωνικά δίκτυα σήμερα θεωρείται ότι αποτελούν κυρίαρχο κομμάτι της καθημερινότητας των σύγχρονων ανθρώπων.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, πέρα από τα θετικά χαρακτηριστικά που προσφέρουν, είναι πολύ πιθανό να αποτελέσουν αντικείμενο εθισμού για πολλούς εφήβους. O εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στους εφήβους εμφανίζεται σαν μια συνεχής ενασχόληση, ένα «κόλλημα» με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Οι έφηβοι που είναι εθισμένοι στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δυσανασχετούν με τη πραγματικότητα και τις πραγματικές φιλίες, σχέσεις και υποχρεώσεις, εξιδανικεύοντας το κόσμο του διαδικτύου.
Ο εθισμός στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχει δυο βασικά χαρακτηριστικά: τον υπερβολικό χρόνο ενασχόλησης με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και τους λόγους που υποβόσκουν και θρέφουν την δέσμευση στα μέσα αυτά. Ο έφηβος που κάνει υπερβολική χρήση έχει μια ακατανίκητη ανάγκη να υπάρχει στον ψηφιακό κόσμο. Νιώθει όλο και περισσότερο τη ανάγκη να τσεκάρει το προφίλ του συνεχώς, να το ενημερώνει και να βλέπει τις αντιδράσεις των άλλων χρηστών σε κάθε δική του ενέργεια. Ένα άλλο χαρακτηριστικό των εφήβων αυτών είναι η επιθυμία να δημιουργήσουν μια εικόνα για τον εαυτό τους πιο ελκυστική, που θα άρεσε στους άλλους.
Πολλές από τις συμπεριφορές και τις ανησυχίες των σημερινών εφήβων είναι παρόμοιες με εκείνες των προηγούμενων γενεών. Ο τρόπος όμως με τον οποίον εκφράζονται και επικοινωνούν οι σημερινοί έφηβοι όμως διαφέρει. Η νεολαία πάντα είχε την ανάγκη να δημιουργεί παρέες και κλίκες. Αυτό που γινόταν στο παρελθόν στη γειτονία, τώρα γίνεται διαδικτυακά στις πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Οι συγκρούσεις μεταξύ συνομήλικων και οι προβληματικές συμπεριφορές έχουν μετατοπισθεί στο διαδίκτυο. Το διαδίκτυο έχει επανακαθορίσει τους τρόπους και τα μέσα με τα οποία οι έφηβοι εκφράζουν τις αναπτυξιακές ανησυχίες τους.Τα κοινωνικά δίκτυα έγιναν η νέα πραγματικότητα κοινωνικής αλληλεπίδρασης και το νέο πλαίσιο για την εφηβική ανάπτυξη.
Διαβάστε σχετικά: Η μείωση της χρήσης των μέσων κοινωνικής δικτύωσης βελτιώνει σημαντικά την εικόνα του σώματος σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σε αριθμούς:
- Το 92% των εφήβων συνδέονται στο διαδίκτυο καθημερινά
- Το 24% των εφήβων είναι συνδεδεμένοι στο διαδίκτυο «σχεδόν συνέχεια»
- Το 76% των εφήβων έχουν λογαριασμό σε κάποιο μέσο κοινωνικής δικτύωσης
- 77% των γονέων εφήβων αναφέρουν ότι τα παιδιά τους χρησιμοποιούν τα κινητά τους όταν είναι μαζί
- 59% των γονέων θεωρούν ότι τα παιδιά τους είναι εθισμένα στο κινητό τους τηλέφωνο
- 50% των εφήβων θεωρούν ότι είναι εθισμένοι στα κινητά τους τηλέφωνα
Οι έφηβοι είναι πολύ εύκολο να «κολλήσουν» με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για πολλούς λόγους. Ίσως νιώθουν καταπιεσμένοι, μοναξιά, ότι βαριούνται, καταθλιπτικοί, αγχωμένοι, ανήσυχοι, απομονωμένοι, ντροπαλοί κ.α. Ο ψηφιακός κόσμος δίνει την εντύπωση στον έφηβο ότι ξεφεύγει από τα προβλήματα του πραγματικού κόσμου.
Σημάδια ότι ένας έφηβος είναι εθισμένος:
- Θέλει να έχει μόνιμα πρόσβαση στο αγαπημένο του μέσο κοινωνικής δικτύωσης.
- Μοιράζεται υπερβολικά πολλές προσωπικές πληροφορίες.
- Περνά περισσότερες ώρες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρά στον πραγματικό κόσμο.
- Αγχώνεται ή αναστατώνεται και θυμώνει όταν οι άλλοι δεν ανταποκρίνονται όπως θα ήθελε σε αυτά που ανεβάζει.
- Παρακολουθεί τους άλλους μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
- Περνά τουλάχιστον 6 ώρες την ημέρα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποφεύγοντας ή αγνοώντας τον έξω κόσμο.
- Γίνεται εμμονικός με τη εικόνα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Δεν κατανοεί τους πιθανούς κινδύνους και επιπτώσεις που μπορεί να έχουν οι ψηφιακές του πράξεις στον πραγματικό κόσμο.
- Έχει συμπεριλάβει την ενασχόληση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης στην καθημερινή του ρουτίνα.
- Ξυπνά μέσα στη νύχτα για να τσεκάρει το προφίλ του.
- Ο έφηβος δυσκολεύεται ή δε νιώθει άνετα να κάνει κάποια συζήτηση εκτός πλατφόρμας.
- Εμφανίζει συμπτώματα στέρησης όταν δε χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
- Έχει προσπαθήσει να μειώσει τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης αλλά δε τα έχει καταφέρει.
Ο εθισμός στα social media είναι πιθανό να κρύβει από κάτω εφηβική κατάθλιψη, κάποια αγχώδη διαταραχή, εναντιωματική διαταραχή ή διαταραχή ελλειμματικής προσοχής (ΔΕΠ-Υ).
Γραμμές υποστήριξης: Ασφαλές διαδίκτυο για όλους
- Ευρωπαϊκή Γραμμή Υποστήριξης Παιδιών 116111.
- Η εφαρμογή Chat 1056 αποτελεί την επέκταση της Εθνικής Τηλεφωνικής Γραμμής για τα Παιδιά SOS 1056.
Τα κοινωνικά δίκτυα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής των σημερινών εφήβων και έχει επαναπροσδιορίσει τις κοινωνικές πρακτικές, τον τρόπο επικοινωνίας και τη δημιουργία σχέσεων. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι τα κοινωνικά δίκτυα παρέχουν πρόσφορο έδαφος για την ανάπτυξη της προσωπικής ταυτότητας των εφήβων αλλά και πεδίο εξάσκησης των κοινωνικών δεξιοτήτων. Η επικοινωνία μέσω διαδικτύου προσφέρει ευκαιρίες, ενώ συγχρόνως επιφέρει και κάποιους κινδύνους. Στόχος είναι να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους, μεγιστοποιώντας τα οφέλη.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
