Στη ζωή της σύγχρονης οικογένειας έχει μπει ως νέο μέλος μία νέα συσκευή, ο ηλεκτρονικός υπολογιστής.
Ο ηλεκτρονικός υπολογιστής είναι ένα εργαλείο απαραίτητο από τα μαθήματα στο σχολείο έως και τις πιο περίπλοκες συναλλαγές. Το κυριότερο, όμως, αποτελεί ένα μέσο επικοινωνίας, το πιο καθοριστικό ίσως, μέσω του οποίου ο χρήστης αποκτά μια ταυτότητα. Μια ταυτότητα η οποία πολλές φορές για τον ίδιο έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία από την πραγματική του.
Οι γονείς συχνά αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν την επανάσταση που έχει φέρει ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Η πρώτη μεγάλη αλλαγή συνδέεται με το γεγονός πως οι ίδιοι οι γονείς υποβαθμίζονται ως φορείς κοινωνικοποίησης. Πριν μερικές δεκαετίες, οι γονείς αποτελούσαν μια αδιαμφισβήτητη πηγή γνώσης για το παιδί. Σήμερα, βρισκόμαστε μπροστά στο εξής παράδοξο: το παιδί αποτελεί τον δάσκαλο των γονιών του!
Οι κίνδυνοι, όμως, από την άσκοπη ή υπέρμετρη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή είναι πολλοί: αίσθηση απώλειας του χρόνου, κόπωση, μονοτονία ως προς τις γνωστικές και συναισθηματικές παραστάσεις, τάσεις επιθετικότητας, σταδιακός εθισμός κ.α.
Εθισμός στο διαδίκτυο είναι η υπερβολική χρήση του διαδικτύου που παρεμβαίνει στην προσωπική ζωή. Αν και ο όρος αυτός παραμένει αμφιλεγόμενος από την επιστημονική κοινότητα, εν τούτοις έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις παιδιών και εφήβων που δαπανούν υπερβολικά πολλές ώρες μπροστά στην οθόνη του υπολογιστή παίζοντας διαδικτυακά παιχνίδια, μιλώντας διαδικτυακά σε δωμάτια συνομιλιών ή σε σελίδες κοινωνικής δικτύωσης, ενώ ξεχνούν ή παραμελούν άλλες σημαντικές δραστηριότητες.
Είδη εθισμού στο διαδίκτυο:
1) Το πρώτο είδος αφορά στην υπερβολική χρήση ιστοσελίδων που απευθύνονται σε ενηλίκους για διαδικτυακό σεξ (cybersex) και διαδικτυακό πορνογραφικό υλικό (cyber porn).
2)Το δεύτερο είδος αφορά στις διαδικτυακές σχέσεις. Υπερβολική, δηλαδή, ενασχόληση σε διαδικτυακές διαπροσωπικές σχέσεις στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και τα δωμάτια συνομιλίας ή άλλων υπηρεσιών άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων.
3)Το τρίτο είδος αφορά στην υπερβολική ενασχόληση με τον τζόγο και τις διαδικτυακές αγορές.
4)Το τέταρτο είδος περιλαμβάνει την υπερβολική περιήγηση στο διαδίκτυο και τις αναζητήσεις σε βάσεις δεδομένων. Τέλος, το πέμπτο είδος αφορά στην υπερβολική ενασχόληση με τα ηλεκτρονικά παιχνίδια.
Σημάδια – συμπτώματα:
1. Αδυναμία του ατόμου να σταματήσει τη δραστηριότητα ή ανεπιτυχείς προσπάθειες να μειώσει το χρόνο ενασχόλησης με το διαδίκτυο.
2. Επιθυμία να περνά ολοένα και περισσότερο χρόνο στο διαδίκτυο.
3. Σκέψεις για προηγούμενες online δραστηριότητες ή αναμονή της επόμενης δραστηριότητας online.
4. Απομόνωση από την οικογένεια και τους φίλους και μείωση των σχολικών επιδόσεων.
5. Συναισθηματικό κενό, ανία, ανησυχία, άσχημη διάθεση, επιθετικότητα, όταν δεν είναι online ή όταν προσπαθεί να περιορίσει τη χρήση.
6. Αδιαφορία σχετικά με τις δραστηριότητες και τις ευθύνες που του αναλογούν.
7. Αίσθηση ευεξίας όταν βρίσκεσαι στον υπολογιστή.
8. Αισθήματα ενοχής ή αμυντική συμπεριφορά σχετικά με τη χρήση του διαδικτύου που μπορούν να εκδηλωθούν και με ψέματα, προκειμένου να αποκρύψει το χρόνο παραμονής στο διαδίκτυο.
9. Χρήση του διαδικτύου σαν ένα τρόπο για να ξεφύγει από τα προβλήματα.
10. Σωματικά συμπτώματα όπως σύνδρομο καρπιαίου σωλήνα, ξηροφθαλμία, ημικρανίες και σοβαροί πονοκέφαλοι, προβλήματα και πόνοι στη μέση, διατροφικές ατασθαλίες, παραμέληση της προσωπικής υγιεινής, διαταραχές του ύπνου κ.α.
Συμβουλές για γονείς:
1. Οριοθετούμε από την αρχή τις ώρες που τα παιδιά μπορούν να είναι στο διαδίκτυο, εξηγώντας πάντα τους λόγους που γίνεται αυτό και ορίζουμε από την αρχή τις συνέπειες που θα υπάρξουν αν τα παιδιά παραβούν τους κανόνες αυτούς.
2. Ο χρόνος που μένουν τα παιδιά στον υπολογιστή και το διαδίκτυο δεν πρέπει να τους στερεί ούτε ένα λεπτό από την οικογένειά, το παιχνίδι, τα χόμπι, τους φίλους, το διάβασμα και τον ύπνο.
3. Είναι σημαντικό να μη χρησιμοποιούμε την πρόσβαση στο διαδίκτυο σαν ανταμοιβή ή σαν τιμωρία.
4. Ας εξερευνήσουμε τις δικές μας διαδικτυακές συνήθειες, καθώς αποτελούμε από τα πιο σημαντικά πρότυπα προς μίμηση.
5. Καλό είναι να έχουμε τους υπολογιστές σε κοινόχρηστους χώρους, ώστε να μπορούμε να επιβλέπουμε τις ώρες που δαπανούν. Ας θυμόμαστε ότι ο προτεινόμενος καθημερινό χρόνος μπροστά στην οθόνη δε θα πρέπει να ξεπερνάει τις 2 ώρες.
6. Ας αφιερώσουμε χρόνο στα παιδιά.
7. Καλό είναι να εγκαταστήσουμε φίλτρα γονικού ελέγχου σε όλες τις συσκευές που συνδέονται στο διαδίκτυο.
8. Ας ενθαρρύνουμε τα παιδιά να ασχολούνται με νέες δραστηριότητες που δεν περιλαμβάνουν τον υπολογιστή και ενθαρρύνουν τις κοινωνικές αλληλεπιδράσεις. Παρόλα αυτά, αν τα συμπτώματα επιμένουν, θα ήταν καλό να ζητήσουμε άμεσα βοήθεια από κάποιον ειδικό.
Safer internet– Για ένα ασφαλές διαδίκτυο
- Για ενημέρωση, συμβουλές και γενικές πληροφορίες σε σχέση με την προστασία των ανηλίκων από online παράνομο ή επιβλαβές περιεχόμενο ή από παράνομη ή επιβλαβή συμπεριφορά, μπορείτε να στείλετε e-mail στο info@saferinternet.gr.
- Για αναφορά ή καταγγελία παράνομου περιεχομένου ή παράνομης συμπεριφοράς καθώς και για αναφορά ψεύτικου προφίλ ή κλοπής κωδικών στο Facebook μπορείτε να στείλετε e-mail στο report@safeline.gr, ή SMS από το κινητό σας τηλέφωνο γράφοντας Safeline, αφήνοντας κενό, εισάγοντας τη καταγγελία σας, και αποστέλλοντας στο 54260, ή να τηλεφωνήσετε στο 2811391615, εργάσιμες ημέρες και ώρες 09.00 – 16.00.
- Για τη Γραμμή Βοηθείας προς παιδιά, εφήβους και τις οικογένειές τους, μπορείτε να στείλετε e-mail στο help@saferinternet.gr ή να τηλεφωνήσετε στο 800 11 800 15, εργάσιμες ημέρες και ώρες. 09.00 – 15.00.
