Ερευνητικά τεκμηριωμένες απαντήσεις σε κάποιες από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με την προσοχή και την απόσπασή της στην εικονική σχολική τάξη.
Φέτος, καθώς ο COVID-19 διέκοψε την παραδοσιακή εκπαίδευση, ακόμη και οι πιο έμπειροι εκπαιδευτικοί ένιωσαν σαν να επιστρέφουν στην πρώτη μέρα ή στα πρώτα χρόνια διδασκαλίας τους. Μέσω των εικονικών αιθουσών διδασκαλίας, βρέθηκαν να κοιτάζουν μια σειρά από τετράγωνα σε μια οθόνη, όπου κάποιοι μαθητές κοίταζαν πίσω τους, άλλοι είχαν μόνο ένα άδειο γραφείο και μια καρέκλα, ενώ άλλοι απουσίαζαν εντελώς.
Για πολλούς δασκάλους, αυτό το νέο περιβάλλον φάνηκε ξένο καθώς οι στρατηγικές που χρησιμοποιούνταν στην τάξη δεν φάνηκε να «μεταφράζονται» εύκολα στο διαδίκτυο. Ως αποτέλεσμα, οι εκπαιδευτικοί έμειναν με πολλές ερωτήσεις και λίγες σαφείς απαντήσεις.
Αν και η υπάρχουσα βιβλιογραφία, ειδικά για τα εικονικά περιβάλλοντα μάθησης είναι περιορισμένη, υπάρχει μια ισχυρή ερευνητική βάση αναφορικά με την προσοχή, τη συμμετοχή, την απόσπαση της προσοχής και τη μάθηση γενικότερα, μεγάλο μέρος της οποίας μπορεί να προσαρμοστεί και να εφαρμοστεί σε εικονικά περιβάλλοντα.
Παρακάτω, ακολουθούν ερευνητικά τεκμηριωμένες απαντήσεις σε κάποιες από τις πιο συχνές ερωτήσεις σχετικά με την προσοχή και την απόσπασή της στην εικονική σχολική τάξη.
Πώς αποτυπώνεται η προσοχή και η συμμετοχή σε ένα διαδικτυακό περιβάλλον;
Στα διαπροσωπικά πλαίσια, οι εκπαιδευτικοί, συνήθως, βασίζονται στις εμφανείς αντιληπτικές και ανταποκριτικές συμπεριφορές των μαθητών ως απόδειξη της προσοχής τους. Σε ένα διαδικτυακό πλαίσιο, οι εκπαιδευτικοί ενδέχεται να μπορούν να βλέπουν μόνο το κεφάλι και τους ώμους ενός μαθητή, γεγονός που περιορίζει τις διαθέσιμες πληροφορίες. Υπό αυτές τις συνθήκες, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να στραφούν και σε άλλες πηγές πληροφοριών.
Η συμπεριφορική συμμετοχή είναι μια συμπεριφορά προσήλωσης. Σε ένα εικονικό περιβάλλον, η συμπεριφορά προσήλωσης μπορεί να περιλαμβάνει το σχολιασμό των μαθητών κατά τη διαδικασία συνομιλίας, της δημιουργίας ερωτήσεων και των απαντήσεων στις ερωτήσεις του δασκάλου, της παροχής βοήθειας στους συμμαθητές τους και της συμμετοχής σε ομαδικές συζητήσεις.
Η γνωστική συμμετοχή αναφέρεται στην προσπάθεια που στοχεύει στην κατανόηση σύνθετου υλικού ή στην εκμάθηση δύσκολων δεξιοτήτων. Σε ένα εικονικό περιβάλλον, η γνωστική συμμετοχή μπορεί να περιλαμβάνει μαθητές που δείχνουν ότι είναι πρόθυμοι και ικανοί να αναλάβουν μια εργασία ακόμη και αν αυτή είναι δύσκολη (Corno & Mandinach, 1983), ο βαθμός στον οποίο επιμένουν σε μια εργασία ανεξάρτητα από τη δυσκολία της και οι στρατηγικές που χρησιμοποιούν για να βοηθηθούν ενώ μαθαίνουν (Richardson & Newby, 2006).
Η συναισθηματική συμμετοχή αναφέρεται στις συναισθηματικές αντιδράσεις των μαθητών, συμπεριλαμβανομένης της επίδειξης ενδιαφέροντος, της περιέργειας ή της απόλαυσης μιας εργασίας, της επικοινωνίας μιας θετικής συμπεριφοράς και της έκφρασης της αξίας, της σπουδαιότητας ή της προσωπικής σημασίας μιας εργασίας (Boykin & Noguera, 2011). Όταν οι μαθητές δεν εμπλέκονται συναισθηματικά, είναι πιθανό να επιδείξουν πλήξη, άγχος ή εκνευρισμό.
Πώς μπορώ να ξέρω ότι οι μαθητές μου επιδεικνύουν προσοχή και συμμετοχή στη διαδικτυακή μου διδασκαλία;
Ο τρόπος που γνωρίζουν οι εκπαιδευτικοί εάν οι μαθητές τους επιδεικνύουν προσοχή και συμμετοχή είναι θέμα αξιολόγησης. Η διαδικασία αξιολόγησης στην τάξη ξεκινά με το να αναρωτηθείτε Τι θέλω να μάθω σχετικά με τη συμμετοχή των μαθητών μου;
Για να διασφαλιστεί η αντιπροσωπευτικότητα, οι εκπαιδευτικοί μπορούν να συμπεριλάβουν ερωτήσεις για κάθε έναν από τους τύπους αφοσίωσης που συζητήθηκαν προηγουμένως. Για παράδειγμα, μπορούν να αναρωτηθούν Οι μαθητές μου επιμένουν ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν μία δύσκολη εργασία
Διαβάστε σχετικά: Πως να αντιμετωπίσετε τον διαδικτυακό εκφοβισμό
Έχοντας καθορίσει οι εκπαιδευτικοί αυτό που θέλουν να γνωρίζουν, το επόμενο βήμα είναι να προσδιορίσουν τι μπορεί να μετρήσει ως απόδειξη για να απαντηθεί η συγκεκριμένη ερώτηση.
Για παράδειγμα, μπορούν να αναζητήσουν αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με την επιμονή των μαθητών, παρατηρώντας τι κάνουν οι μαθητές όταν συναντούν εμπόδια ή δυσκολίες. Εάν οι μαθητές συνεχίσουν να εργάζονται σταθερά και να προσαρμόζουν τα σχέδιά τους ανάλογα με τις δεδομένες ανάγκες, αυτό μπορεί να χρησιμεύσει ως απόδειξη επιμονής.
Ωστόσο, γνωρίζοντας τι είδους αποδεικτικά στοιχεία να συλλέξουν, αυτό είναι μόνο η μισή δουλειά. Ως εκπαιδευτικοί, είναι επίσης σημαντικό να διαθέτουμε μια σειρά από στρατηγικές και τεχνικές για τη συλλογή τέτοιων στοιχείων. Η αξιολόγηση στην τάξη δεν επηρεάζει τη μάθηση των μαθητών, εκτός εάν οι εκπαιδευτικοί χρησιμοποιούν τις πληροφορίες από τα συμβάντα αξιολόγησης για να ενημερώσουν τα επόμενα βήματα διδασκαλίας τους ή για να δημιουργήσουν ανατροφοδότηση για την εξέλιξη της μάθησης.
Γι’ αυτό είναι επιτακτική ανάγκη, οι εκπαιδευτικοί να αξιοποιήσουν τη γνώση τους από το πρόγραμμα μαθημάτων και από τις τυπικές μαθησιακές μεθόδους για να διατηρήσουν τη διδασκαλία και τη μάθηση επίκαιρη.
Πώς μπορώ να διαμορφώσω τη διαδικτυακή μου διδασκαλία για καταφέρω μεγαλύτερη συμμετοχή των μαθητών μου και ποιες στρατηγικές μπορώ να χρησιμοποιήσω για την επαναδραστηριοποίηση εκείνων που αποσπώνται εύκολα;
Πολλές από τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι εκπαιδευτικοί για να αυξήσουν τη συμμετοχή των μαθητών στη διαπροσωπική διδασκαλία στην τάξη, μπορούν επίσης να προσαρμοστούν στη διαμόρφωση της διαδικτυακής διδασκαλίας. Για παράδειγμα, είναι σημαντική η αναγνώριση των τύπων μάθησης, για τους οποίους οι σύγχρονες (ενεργές διαδικτυακά) και οι ασύγχρονες (εκτός σύνδεσης) μέθοδοι είναι ωφέλιμες, καθώς και να χρησιμοποιούν κάθε τύπο μάθησης με στρατηγικό τρόπο.
Η σύγχρονη μορφή είναι χρήσιμη για την εισαγωγή νέων θεμάτων, τη συζήτηση περίπλοκων ιδεών και δύσκολων εργασιών και την προώθηση της συνεργατικής μάθησης και των αλληλεπιδράσεων μεταξύ μαθητών-εκπαιδευτικών.
Ένα από τα μειονεκτήματα της σύγχρονης μορφής είναι ότι οι μαθητές ενδέχεται να δυσκολεύονται να παραμείνουν δεσμευμένοι για μεγάλες χρονικές περιόδους, και οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να αναμένουν ότι η διάρκεια της δέσμευσης μειώνεται όσο μειώνεται και η ηλικία, καθώς οι μεγαλύτεροι σε ηλικία μαθητές μπορούν να επιδείξουν συμμετοχή για περισσότερη ώρα από ό, τι οι μικρότεροι σε ηλικία μαθητές.
Η ασύγχρονη μάθηση θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να ενισχύσει ό, τι έχει διδαχθεί και συζητηθεί κατά τη διάρκεια των σύγχρονων μαθημάτων, καθώς και για εργασίες και δραστηριότητες που μπορούν να αξιολογήσουν από μόνοι τους οι μαθητές και που μπορεί να απαιτούν περισσότερο χρόνο για να ολοκληρωθούν, όπως οι μακροπρόθεσμες εργασίες.
Επειδή οι μαθητές εργάζονται ανεξάρτητα κατά τη διάρκεια της ασύγχρονης μάθησης, είναι σημαντικό να χωριστούν οι δραστηριότητες σε μικρότερα κομμάτια, καθώς και να διαφοροποιηθούν οι τύποι δραστηριοτήτων, όπως η απάντηση ερωτήσεων μετά την παρακολούθηση ενός σύντομου βίντεο ή η σύνταξη μιας σύντομης έκθεσης μετά την ανάγνωση ανατεθημένων σελίδων ενός βιβλίου.
Η ασύγχρονη μάθηση έχει επίσης το πλεονέκτημα της προώθησης της αυτορρύθμισης των μαθητών και της αίσθησης ελέγχου της μαθησιακής διαδικασίας, παράγοντες που είναι γνωστό ότι αυξάνουν τη συμμετοχή των μαθητών (Fredricks et al., 2004).
Τέλος, οι μαθητές είναι πιο πιθανό να συμμετέχουν ενεργά εάν αισθάνονται σεβαστοί και εκτιμώμενοι από τους δασκάλους και τους συμμαθητές τους, και εάν νιώθουν ότι ανήκουν στην τάξη και τη σχολική κοινότητα. Οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ενισχύσουν τη συμμετοχή των μαθητών μέσω επιβραβεύσεων ή επιτρέποντας τους να ασχοληθούν με μια διασκεδαστική δραστηριότητα.
Επιπλέον, ο καθορισμός συγκεκριμένων ωρών κατά τη διάρκεια της εβδομάδας, όπου οι μαθητές θα μπορούν να συνεργαστούν σε μια δημιουργική δραστηριότητα, να παρακολουθήσουν μαζί ένα σύντομο και ευχάριστο βίντεο ή απλώς να κάνουν μια συζήτηση, θα μπορούσε να συμβάλει σημαντικά στη δημιουργία θετικών δεσμών και στην ύπαρξη μιας αφοσιωμένης κοινότητας σε ένα εικονικό περιβάλλον.
Απόδοση: Αλκμήνη Καισαρίδου-Ψυχολόγος
Επιμέλεια: PsychologyNow.gr
Πηγή
