Ο μαθητής με ελλιπή κίνητρα μάθησης αναγνωρίζεται συχνά με την πρώτη ματιά. Είναι εκείνος που ολόκληρη η στάση του φωνάζει: «Δεν με ενδιαφέρει το μάθημά σου!». Πώς μπορούν οι εκπαιδευτικοί να διαχειριστούν μία τέτοια κατάσταση;
Τις τελευταίες δεκαετίες το αίτημα για συμπεριληπτική εκπαίδευση έχει οδηγήσει σε πλήθος μεταρρυθμίσεων που επιτρέπουν την εξειδικευμένη υποστήριξη των παιδιών με δυσκολίες μάθησης, ώστε να έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση.
Αποτέλεσμα αυτών των αλλαγών είναι η παροχή καλύτερης εκπαίδευσης και η ενίσχυση της σχολικής ένταξης των μαθητών με δυσκολίες. Ωστόσο, οι γνώσεις και οι τεχνικές μας φαίνεται να είναι πιο περιορισμένες για τους μαθητές εκείνους που, αν και δεν αντιμετωπίζουν αναπτυξιακές διαταραχές που εμποδίζουν τη μάθηση, δεν κατορθώνουν να ενταχθούν αποτελεσματικά στη σχολική τάξη.
Πράγματι, ορισμένοι μαθητές μας, μολονότι έχουν επαρκείς ικανότητες μάθησης, επιλέγουν συνειδητά ή ασυνείδητα να απέχουν από τη μαθησιακή διαδικασία, αδιαφορώντας ή κάνοντας φασαρία στη διάρκεια του μαθήματος. Έτσι, ακόμη και παιδιά με υψηλό νοητικό δυναμικό είναι πιθανό να παρουσιάζουν χαμηλή σχολική επίδοση και μειωμένη εμπλοκή στη μάθηση φθάνοντας συχνά ακόμη και να εγκαταλείψουν το σχολείο πριν την αποφοίτησή τους. Πρόκειται για μαθητές που φαίνεται να πάσχουν από έλλειψη κινήτρων μάθησης.
Ο μαθητής με ελλιπή κίνητρα μάθησης αναγνωρίζεται συχνά με την πρώτη ματιά. Είναι εκείνος που ολόκληρη η στάση του φωνάζει: «Δεν με ενδιαφέρει το μάθημά σου!».
Τα κίνητρα περιλαμβάνουν μια σειρά από εσωτερικούς κι εξωτερικούς παράγοντες που «ενεργοποιούν» το ενδιαφέρον ενός ατόμου και τον ενθαρρύνουν να υιοθετήσει συγκεκριμένες συμπεριφορές για την επίτευξη ενός στόχου. Στην εκπαίδευση μεταφράζονται πιο απλά στο ενδιαφέρον που δείχνει ένας μαθητής για τη μάθηση. Τα κίνητρα αντανακλώνται στην ενεργό εμπλοκή, αλλά και στον κόπο που αφιερώνει ένας μαθητής για την επίτευξη ενός σκοπού.
Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, όλοι οι άνθρωποι έχουμε κίνητρα και, παρόλο που τα κίνητρά μας μπορεί να διαφέρουν ή να στρέφονται γύρω από διαφορετικούς στόχους, μας οδηγούν σε συμπεριφορές επιδίωξης ή αποφυγής. Υπό αυτό το πρίσμα, ένας μαθητής που ζωγραφίζει το βιβλίο του την ώρα της παράδοσης δεν πάσχει από έλλειψη κινήτρων γενικά, αλλά έχει περισσότερα κίνητρα να ζωγραφίσει από το να παρακολουθήσει το μάθημα ή, εναλλακτικά, έχει ισχυρά κίνητρα να αποφύγει το μάθημα.
Μερικοί λόγοι για την εμφάνιση ελλιπών κινήτρων μάθησης από μαθητές τυπικής ανάπτυξης, αλλά και ενδεικτικές λύσεις μπορεί να είναι οι εξής:
1. Ο μαθητής δυσκολεύεται να παρακολουθήσει το μάθημα επειδή δεν έχει κατακτήσει επαρκώς την προαπαιτούμενη γνώση
Ενδεικτική λύση: Η μαθησιακή αξιολόγηση του παιδιού και η παροχή εκπαιδευτικής υποστήριξης για την κάλυψη των κενών μπορεί να βοηθήσει σημαντικά.
2. Η διδακτική προσέγγιση της νέας γνώσης γίνεται με τρόπο που δεν είναι κατανοητός στο παιδί
Ενδεικτική λύση: Η παρουσίαση της διδακτέας ύλης μπορεί να γίνει με πολλούς διαφορετικούς τρόπους. Η διαφοροποίηση της διδασκαλίας ανάλογα με τα ενδιαφέροντα και τις ικανότητες των μαθητών, καθώς και η παροχή πολυαισθητηριακών μαθησιακών εμπειριών μπορούν να ενισχύσουν το ενδιαφέρον τους.
3. Ο μαθητής αποφεύγει να εμπλακεί στο μάθημα, επειδή ο κόπος που απαιτείται του φαίνεται υπερβολικός
Ενδεικτική λύση: Η διάσπαση των δραστηριοτήτων σε μικρότερους στόχους, η επίκληση της προηγούμενης γνώσης και η διάκριση της κεντρικής ιδέας από τις λεπτομέρειες μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να διαχειριστούν καλύτερα τον όγκο της διδακτέας ύλης.
Διαβάστε σχετικά: Ψηφιακή διδασκαλία: Eυκαιρία ή πρόκληση;
4. Ο μαθητής φοβάται ότι δεν θα καταφέρει να ολοκληρώσει σωστά τη δραστηριότητα
Ενδεικτική λύση: Ενημερώστε το παιδί για τον προσδοκώμενο στόχο μιας δραστηριότητας και δώστε του επαρκείς οδηγίες για την επίτευξή του. Προτιμήστε οδηγίες απλές και λιτές, διασπασμένες σε επιμέρους βήματα.
5. Ο μαθητής δυσκολεύεται να αντιληφθεί το όφελος της εμπλοκής του στη μάθηση
Ενδεικτική λύση: Είναι σημαντικό τα παιδιά να κατανοούν τη χρησιμότητα της σχολικής γνώσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο να γίνεται αντιληπτό από τους ίδιους. Προσπαθήστε να συνδέσετε τη νέα γνώση με τα ενδιαφέροντα των μαθητών ή δώστε παραδείγματα χρήσης της στην καθημερινή ζωή
6. Ο μαθητής έχει χαμηλή αυτεπάρκεια και πιστεύει ότι δεν μπορεί να τα καταφέρει σε ένα ή περισσότερα μαθήματα
Ενδεικτική λύση: Δώστε στον μαθητή την ευκαιρία να αποκτήσει το βίωμα της επιτυχίας στη μάθηση εμπλέκοντάς τον σε δραστηριότητες απαιτητικές αλλά επιτεύξιμες. Προσφέρετε ακόμη την ευκαιρία στο παιδί να παρουσιάσει το έργο του με διαφορετικούς τρόπους (π.χ. βίντεο, κολάζ, μουσική). Μην ξεχνάτε να δίνετε συχνή και επαρκή ανατροφοδότηση στα παιδιά αναφορικά με τις επιδόσεις τους στα μαθησιακά έργα στη διάρκεια της χρονιάς (π.χ. τι πηγαίνει καλά ή τι χρειάζεται να αλλάξουν;)
7. Ο τρόπος διδασκαλίας δεν απαιτεί την ενεργό συμμετοχή του μαθητή
Ενδεικτική λύση: Αποφύγετε την υπερβολικά κατευθυντική μάθηση και τη μετωπική διδασκαλία. Προτιμήστε μεθόδους και τεχνικές που ενθαρρύνουν την εμπλοκή των μαθητών, όπως είναι η ομαδοσυνεργατική μάθηση, οι δημιουργικές δραστηριότητες, τα παιχνίδια ρόλων κ.α.
8. Η παιδαγωγική σχέση του παιδιού με τον διδάσκοντα δεν είναι θετική ή αποτελεσματική
Ενδεικτική λύση: Δώστε μεγαλύτερη έμφαση στη διαμόρφωση ενός θετικού κλίματος εμπιστοσύνης και αμοιβαιότητας στην τάξη σας. Δείξτε προσωπικό ενδιαφέρον για τις κλίσεις και τις ανησυχίες του μαθητή όντας υποστηρικτικός και ανοιχτός στην επικοινωνία.
9. Το παιδί αντιμετωπίζει ψυχοσυναισθηματικές δυσκολίες ή αλλαγές στην καθημερινότητά του, που του αποσπούν την προσοχή και εμποδίζουν την εμπλοκή του στη μάθηση.
Ενδεικτική λύση: Δώστε χρόνο στον μαθητή και τον πιέζετε να εμπλακεί στο μάθημα. Συνεργαστείτε με τους παιδαγωγούς και την οικογένεια του παιδιού προκειμένου να δομήσετε ένα ασφαλές περιβάλλον για τον μαθητή. Ζητήστε βοήθεια από τον σχολικό διευθυντή ή τον σχολικό σύμβουλο σε περίπτωση που η κατάσταση επιμένει ή επιδεινώνεται.
Βιβλιογραφία
- Hidi, S. &Harackiewicz, J.M. (2000). Motivating the Academically Unmotivated: A Critical Issue for the 21st Century. Review of Educational Research, 70(2), 151-179.
- Linnenbrink, E. A.&Pintrich, P. R. (2002). Motivation as an enabler for academic success. School Psychology Review, 31, 313-327.
- Marx-Talarczyk, J. (2012). Five Ways to Motivate Unmotivated Students. Madison-WI: Magna Publications.
- Skinner, C. H., Pappas, D. N., & Davis, K. A. (2005). Enhancing academic engagement: Providing opportunities for responding and influencing students to choose to respond. Psychology in the Schools, 42, 389-403.
- Wright, J. (2012). Six Reasons Why Students Are Unmotivated (and What Teachers Can Do). Lake Placid-NY.
*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*
