Δεν θα ήταν προτιμότερο να διδάσκονται τα παιδιά όχι μόνο τι πρέπει να μελετήσουν, αλλά και ποιος είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος μελέτης;
Έχετε μείνει ποτέ ξύπνιοι όλη τη νύχτα, διαβάζοντας για μία εξεταστική και κατ’ επέκταση ακολουθώντας δύο από τους, ακόλουθους, χειρότερους τρόπους μελέτης: να απορροφάτε ένα μεγάλο αριθμό πληροφοριών μέσα σε ένα μικρό χρονικό διάστημα και να θυσιάζετε τον ύπνο σας; Noμίζω το έχουμε κάνει όλοι μας. Δεν θα ήταν προτιμότερο να διδασκόμαστε όχι μόνο τι πρέπει να μελετήσουμε, αλλά και πώς να το μελετήσουμε με αποτελεσματικό τρόπο;
Μια εταιρεία με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο που ονομάζεται InnerDrive, πήρε την πρωτοβουλία και δημιούργησε ένα πρόγραμμα με την ονομασία «ό,τι χρειάζεται να ξέρει κάθε δάσκαλος σχετικά με τη μελέτη», το οποίο μπορεί να προσφέρει πρακτικές συμβουλές και εργαλεία για τους δασκάλους για να τους βοηθήσει να βελτιώσουν τη μνήμη των μαθητών, τη νοοτροπία και τη συμπεριφορά τους, συμπεριλαμβάνοντας στοιχεία από τις πιο σχετικές έρευνες που έχουν διεξαχθεί.
Η πρώτη μελέτη που επισημαίνει η εταιρεία InnerDrive, επικεντρώνεται στη μνήμη. Πρόκειται για μία εμπεριστατωμένη μελέτη που διεξήχθη το 2013, κατά την οποία οι ερευνητές εξέτασαν αναλυτικά τη βιβλιογραφία της γνωστικής και της εκπαιδευτικής ψυχολογίας και ανακάλυψαν τις καλύτερες και τις χειρότερες προσεγγίσεις που χρησιμοποιούνται για τη μάθηση και την απομνημόνευση πληροφοριών. Οι ερευνητές αξιολόγησαν δέκα τεχνικές μάθησης που μπορούν εύκολα να υιοθετηθούν από τους σπουδαστές, τους εκπαιδευτικούς και τους δια βίου εκπαιδευόμενους.
Υπάρχουν δύο τεχνικές που καθίστανται περισσότερο αποτελεσματικές για τη μακροπρόθεσμη διατήρηση πληροφοριών, η πρακτική εξάσκηση και η κατανεμημένη εξάσκηση.
Πρακτική εξάσκηση
Οι αρνητικοί συσχετισμοί που κάνουμεγια την εξάσκηση, προερχόμενοι από την ύπαρξη τυποποιημένων εξετάσεων σε διαγωνίσματα, επισκιάζουν το γεγονός ότι η εξάσκηση είναι μία από τις καλύτερες τεχνικές για την εδραίωση της γνώσης. Όταν ακολουθείται ως μία πρακτική χωρίς την έννοια του διαγωνίσματος, η εξάσκηση βελτιώνει σημαντικά την ανάκληση των πληροφοριών σε μεταγενέστερο χρόνο.
Απαιτεί από τους μαθητές να ανατρέξουν στη μακροπρόθεσμη μνήμη τους, να ενεργοποιήσουν σχετικές πληροφορίες, να ανακτήσουν και να οργανώσουν πληροφορίες, δημιουργώντας έτσι πολλαπλές οδούς στον εγκέφαλο που διευκολύνουν την μεταγενέστερη πρόσβαση στις πληροφορίες αυτές. Μπορείτε να κάνετε πρακτική εξάσκηση χρησιμοποιώντας κάρτες για την εξάσκηση μνήμης, ανακλήσεις μνήμης, σύντομες ερωτήσεις-απαντήσεις και ερωτήσεις που θα πρέπει να συμπληρώσετε τα κενά. Η δομή της πρακτικής εξάσκησης δεν χρειάζεται να είναι η ίδια με αυτή της πραγματικής εξέτασης που καλείστε να δώσετε.
Κατανεμημένη εξάσκηση
Αν πρόκειται να αφιερώσετε 8 συνεχόμενες ώρες μελετώντας κάτι συγκεκριμένο, είναι πολύ καλύτερα να κατανείμετε το χρόνο μελέτης σε κάποιες ημέρες. Είναι επίσης καλύτερο, να υπάρχουν ενδιάμεσα διαλείμματα. Σε μια μελέτη, τα αποτελέσματα περιέργως έδειξαν, ότι ακόμα και οι μαθητές που ανακαλούσαν λιγότερες πληροφορίες ακαδημαϊκού περιεχομένου (διότι οι επαναλήψεις που έκαναν είχαν 30 μέρες κενό η μία από την άλλη) έδειξαν καλύτερη διατήρηση των πληροφοριών στην τελική εξέταση που έδωσαν, σε σύγκριση με τους μαθητές των οποίων οι περίοδοι μελέτης είχαν μόνο μία ημέρα κενό η μία από την άλλη.
Άλλες αποτελεσματικές τεχνικές μάθησης, είναι η επεξηγηματική ανάκριση και η εξάσκηση ποικίλης ύλης.
Επεξηγηματική ανάκριση
Αυτή είναι μια συχνά μία ενοχλητική συνήθεια των παιδιών (και των δασκάλων) να συνεχίζουν να ρωτούν «γιατί», ακόμη και αφού τους έχετε δώσει μια απάντηση. Αυτή η πρακτική αναγκάζει τον μαθητή να παράγει μια εξήγηση, αντί απλά να αναπαράγει τις πληροφορίες, η οποία και διευκολύνει την ενοποίηση νέων πληροφοριών με προηγούμενες γνώσεις.
Ωστόσο, για να λειτουργήσει αυτή η τεχνική, απαιτούνται ανώτερου επιπέδου προγενέστερες γνώσεις. Όσο περισσότερο ο εκπαιδευόμενος επεξεργάζεται τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ συναφούς υλικού, τόσο καλύτερη γίνεται η διατήρηση των πληροφοριών.
Εξάσκηση ποικίλης ύλης
Συνήθως οι μαθητές επιλέγουν να παρακολουθούν μια ποικιλία μαθημάτων και είναι σύνηθες ότι όταν τα μελετούν, το κάνουν τμηματικά, αφιερώνουν μια ξεχωριστή χρονική περίοδο για τη μελέτη κάθε μαθήματος. Πρόσφατες έρευνες δείχνουν ότι εφόσον τα μαθήματα δεν είναι πολυάριθμα, είναι καλύτερα να μελετούμε διαφορετικά μαθήματα μέσα στην ίδια χρονική περίοδο. Αυτό βοηθά τους μαθητές να μάθουν να διακρίνουν τα διάφορα είδη προβλημάτων, προωθώντας την οργανωτική επεξεργασία και την επεξεργασία συγκεκριμένων θεμάτων.
Τέλος, η επαναληπτική ανάγνωση και η υπογράμμιση είναι κατά γενική ομολογία οι δύο τεχνικές που χρησιμοποιούμε περισσότερο, εντούτοις είναι οι λιγότερο αποτελεσματικές.
Επαναληπτική ανάγνωση
Η επαναληπτική ανάγνωση είναι μία από τις πιο διαδεδομένες τεχνικές μεταξύ των φοιτητών. Ωστόσο,δεν έχουν γίνει αρκετές ποιοτικές μελέτες για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητά τους. Τα μόνα διαθέσιμα στοιχεία είναι ανάμεικτα και προέρχονται από τον συσχετισμό των ευρημάτων που προέρχονται από αυτοαναφορικές έρευνες.
Για παράδειγμα, έχει ανακαλυφθεί μια μη σημαντική αρνητική συσχέτιση μεταξύ της επαναληπτικής ανάγνωσης των διδακτικών βιβλίων και της επίδοσης στις εξετάσεις και μια μικρή αλλά θετική συσχέτιση μεταξύ των επαναληπτικής ανάγνωσης των σημειώσεων των διαλέξεων και της επίδοσης στις εξετάσεις. Τελικά, η επαναληπτική ανάγνωση μπορεί να βοηθήσει στην ανάκληση των κύριων ιδεών, αλλά όχι τόσο των λεπτομερειών.
Υπογράμμιση
Μα οι σημειώσεις μου φαίνονται τόσο ωραίες με όλα αυτά τα χρώματα! Η υπογράμμιση, ο χρωματισμός, η ανάδειξη και η σήμανση του κειμένου, γενικά είναι επίσης εξαιρετικά δημοφιλείς επιλογές των μαθητών. Θεωρητικά, μάλλον είστε σε θέση να θυμάστε καλύτερα αυτά που έχετε υπογραμμίσει εξαιτίας ενός βασικού γνωστικού φαινομένου που είναι γνωστό ως το φαινόμενο της απομόνωσης. Είναι δηλαδή περισσότερο πιθανό να θυμάστε τις πληροφορίες που ξεχωρίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο.
Ωστόσο, οι μελέτες αναδεικνύουν τις περιορισμένες θετικές επιδράσεις που έχει στην επίδοση των μαθητών, η υπογράμμιση του κειμένου, κυρίως επειδή οι περισσότεροι σπουδαστές υπογραμμίζουν είτε πάρα πολύ ή πολύ λίγο, αλλά και λόγω των κακών επιδόσεων που σχετίζονται με το υλικό που δεν επισημάνθηκε.
Αν λοιπόν έχετε την τάση να υπογραμμίζετε, οριοθετήστε τη με το να υπογραμμίζετε μόνο μια πρόταση ανά παράγραφο. Να θυμάστε, ότι θα σας βοηθήσει να θυμάστε καλύτερα τι έχετε επισημάνει.
Εκτός από τη χρήση αυτών των τεχνικών μελέτης, οι μαθητές θα πρέπει επίσης να φροντίζουν το περιβάλλον τους και τη σωματική τους ευεξία. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό για τον εγκέφαλο το να έχετε έναν επαρκή ύπνο και να παραμένετε ενυδατωμένοι πίνοντας νερό.
Πηγή: bigthink.com
Aπόδοση: Μαρόκου Ελένη, Φοιτήτρια τμήματος Ψυχολογίας ΕΚΠΑ
