Γιατί ενώ υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που θέλουν να γνωριστούν πραγματικά με άτομα γύρω τους και να αγαπηθούν, ίσως και το μεγαλύτερο μερίδιο δεν τα καταφέρνει;
Υπάρχουν εκατομμύρια άτομα στο κόσμο που νιώθουν μοναξιά και έχουν ανάγκη να τη διώξουν δημιουργώντας στενές σχέσεις. Μια εύλογη απορία είναι “αφού υπάρχουν τόσοι μόνοι… γιατί υπάρχουν τόσοι μόνοι;”. Γιατί ενώ υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που θέλουν να γνωριστούν πραγματικά με άτομα γύρω τους και να αγαπηθούν, ίσως και το μεγαλύτερο μερίδιο δεν τα καταφέρνει;
Η μοναξιά είναι κάτι τόσο παλιό, όσο και το ανθρώπινο είδος. Δεν πρόκειται να προσποιηθώ ότι δεν την εντείνουν οι σημερινοί ρυθμοί ζωής, από την άλλη όμως θα ήταν κουτό να πιστεύουμε ότι οι παλαιότερες γενιές δεν αντιμετώπιζαν τέτοιου είδους προβλήματα. Κάθε εποχή έχει τα δικά της δυνατά και αδύνατα σημεία.
Το παράδοξο είναι ότι ενώ σήμερα ευθύνεται για τη μοναξιά σε μεγάλο βαθμό ο βομβαρδισμός από πληθώρες πληροφοριών, σε παλαιότερες εποχές ευθυνόταν κυρίως η έλλειψη επιλογών που αντιστοιχούσαν σε κάθε άτομο. Οι προηγούμενες γενιές ακολουθούσαν έναν συγκεκριμένο και συχνά μονότονο τρόπο ζωής ο οποίος τους εγκλώβιζε σε κάτι που ίσως δεν ήθελαν, με τις ανθρώπινες σχέσεις να προκύπτουν και από ανάγκη για βοήθεια ο ένας στον άλλον ή από το αίσθημα υποχρέωσης και κοινών συμφερόντων.
Σήμερα, η καθημερινότητα έχει διευκολυνθεί κατά πολύ μέσω της τεχνολογίας, κάτι που καθιστά την ανθρώπινη επαφή μη αναγκαία για αυτό το σκοπό. Παρατηρούμε συχνά άτομα παλαιότερης γενιάς να παραπονούνται ότι αισθάνονται μόνοι τη σήμερον ημέρα. Αυτό όμως δε συμβαίνει γιατί κατ’ ανάγκη η δική τους εποχή είχε λιγότερα προβλήματα μοναξιάς, αλλά διότι οι αλλαγές στον τρόπο ζωής από τότε μέχρι σήμερα είναι ραγδαίες και ο άνθρωπος βλέπει πάντα με επιφυλακτικότητα οτιδήποτε ξένο. Η ανάπτυξη τα τελευταία χρόνια έχει κάνει τεράστια άλματα, δυσανάλογα με τον περίπου ίδιο επί αιώνες τρόπο που οι άνθρωποι συνήθιζαν να ζουν.
Είναι λοιπόν φυσικό κάποιοι, κάπου να έχουν χάσει την μπάλα, ακόμα κι όταν ανήκουν στη σημερινή γενιά. Κι αυτό διότι τα ερεθίσματα του περιβάλλοντός τους έρχονται σε σύγκρουση με όσα τους δίδαξαν οι γονείς τους. Ακόμα και εγώ παρατηρώ θεαματικές αλλαγές στον κόσμο γύρω μου όσο μεγαλώνω - πόσο μάλλον οι γονείς μου, πολύ δε περισσότερο οι παππούδες μου. Συνεπώς, είμαι απόλυτα σίγουρη ότι το περιβάλλον των απογόνων μου δε θα έχει καμία σχέση με το δικό μου. Σε κάθε εποχή λοιπόν, θα βρούμε άτομα με κόσμο γύρω τους που εξακολουθούν παρ’ όλα αυτά να νιώθουν μόνοι. Το αίσθημα της μοναξιάς λοιπόν είναι το ίδιο - αυτό που αλλάζει είναι το είδος και τα αίτια που του προκαλούν.
Γιατί όμως υπήρχε από πάντα αυτό το φαινόμενο; Αν σκεφτούμε ότι ο άνθρωπος είναι ξεκάθαρα κοινωνικό ον από την αρχή της δημιουργίας του και δρούσε ανέκαθεν σε ομάδες πρωτίστως για την επιβίωσή του, επόμενο είναι να μην αισθάνεται άνετα σε συνθήκες μοναξιάς. Επιπλέον, οι κοινωνικές συνθήκες κάθε εποχής συνέβαλλαν σε αυτό με τον δικό τους τρόπο η καθεμία.
Σήμερα, τα πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα μας κάνουν να νιώθουμε ένα “χάσιμο” με αποτέλεσμα να μην ξέρουμε ακριβώς ούτε ποιοι είμαστε, ούτε τι θέλουμε και πού πάμε.
Αυτή η αβεβαιότητα για τον εαυτό μας επεκτείνεται και στον κόσμο γύρω μας, τον οποίο συχνά δεν ξέρουμε πώς να προσεγγίσουμε, ακόμη κι αν το θέλουμε. Ας σκεφτούμε επίσης ότι περισσότερο από κάθε άλλη, η εποχή μας όχι μόνο προσφέρει αλλά και απαιτεί κάποιες φορές την ενασχόληση με μοναχικές δραστηριότητες. Οι οποίες εν τέλει απορροφούν ίσως το μεγαλύτερο μέρος της καθημερινότητάς μας, αν δεν τις διαχειριστούμε σωστά. Ας μην ξεχνάμε επίσης και την επικοινωνία με τον έξω κόσμο πλέον μέσω διαδικτύου. Παρά τα τόσα πλεονεκτήματά της, μπορεί με την υπερβολική χρήση να μας οδηγήσει στην παραμέληση της άμεσης επικοινωνίας πρόσωπο με πρόσωπο λόγω της “ασφάλειας” που νιώθουμε πίσω από μία οθόνη.
Ως αποτέλεσμα, ο κόσμος έχει γεμίσει ανθρώπους που διψούν να συνδεθούν με τους γύρω τους, αλλά παράλληλα δεν ξέρουν ή ξεσυνήθισαν να το κάνουν. Συνειδητά ή υποσυνείδητα δεν είναι ευχαριστημένοι με αυτή την κατάσταση, όχι μόνο διότι ο άνθρωπος δεν είναι φτιαγμένος για να ζει μόνος του, αλλά διότι δεν τα έχουν βρει και με τον ίδιο τον εαυτό τους.
Το μόνο που μας εμποδίζει ουσιαστικά από το να γνωρίσουμε τους γύρω μας είναι η έλλειψη αυτογνωσίας και αυτοπεποίθησης. Διότι άπαξ και τα διαθέτουμε αυτά, γνωρίζουμε πως κι οι υπόλοιποι άνθρωποι είναι, άρα έχουν την ίδια ανάγκη με εμάς να συνδεθούν με τον κόσμο γύρω τους. Γνωρίζουμε πως δεν έχουμε να ζηλέψουμε τίποτε από κανέναν, άρα έχουμε το θάρρος να διεκδικήσουμε αυτή μας την ανάγκη.
Η έλλειψη χρόνου στις μέρες μας είναι βέβαια ένας παράγοντας που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε, όμως εάν έχουμε χρόνο να συνειδητοποιήσουμε το πρόβλημα και να παραπονεθούμε, τότε σίγουρα μπορούμε να βρούμε χρόνο και για τη λύση του. Στην τελική, σημασία έχει η οπτική μας γωνία και με τι θα επιλέξουμε να ασχοληθούμε, ενώ πάντα υπάρχουν και πρακτικές λύσεις για τη διαχείριση του χρόνου μας, φτάνει να τις αναζητήσουμε.
Κάποιος που έχει γνωρίσει τον εαυτό του και έχει μάθει να τον αγαπά και να τον εμπιστεύεται, δεν θα νιώσει μοναξιά. Αυτό βέβαια είναι κάτι που απαιτεί χρόνο και προσπάθεια διά βίου. Πρόκειται όμως για ένα ταξίδι όμως που αξίζει τον κόπο, γιατί μπορεί να αποδειχθεί το πιο ωφέλιμο και ενδιαφέρον που θα κάνουμε ποτέ!
Συγγραφέας: Κατερίνα Κακουλάκη, Ψυχολόγος
