Να θυμάστε ότι λέτε «ναι» στον εαυτό σας, κάθε φορά που λέτε «όχι» κάπου αλλού.
Η αγάπη δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς όρια, ακόμα και προς τα παιδιά σας. Είναι εύκολο να κατανοήσετε τα εξωτερικά σας όρια όταν σκεφτείτε το όριο ανοχής σας. Σκεφτείτε τους κανόνες και τις αρχές με τις οποίες ζείτε, όταν λέτε τι θα κάνετε ή τι δεν θα κάνετε ή τι δεν θα επιτρέψετε.
Εάν δυσκολεύεστε να πείτε όχι, αν παρακάμπτετε τις ανάγκες σας για να ευχαριστήσετε τους άλλους ή αν ενοχλείστε από κάποιον που είναι απαιτητικός, χειριστικός, επικριτικός, πιεστικός, καταχρηστικός, επιθετικός, παρακλητικός ή ακόμα και καταπιεστικός μέσω της ευγένειας, τότε είναι δική σας ευθύνη να πάρετε θέση και να μιλήσετε.
Ποιοι είναι οι τύποι ορίων
Τα όρια εφαρμόζονται σε αρκετούς τομείς της ζωής μας.
Τα υλικά όρια καθορίζουν εάν δίνετε ή δανείζετε πράγματα, όπως τα χρήματά σας, το αυτοκίνητο, τα ρούχα, τα βιβλία, το φαγητό σας ή την οδοντόβουρτσα σας.
Τα σωματικά όρια αφορούν τον προσωπικό σας χώρο, την ιδιωτικότητα σας και το σώμα σας. Πότε και σε ποιον δίνετε μια χειραψία ή μια αγκαλιά; Πώς νιώθετε για την έντονη μουσική, τη γυμνή απεικόνιση ή όταν σας κλειδώνουν την πόρτα;
Τα γνωστικά όρια ισχύουν για τις σκέψεις, τις αξίες και τις απόψεις σας. Γίνεστε εύκολα υποτακτικοί; Γνωρίζετε τι πιστεύετε και πώς μπορείτε να μείνετε σταθεροί στις απόψεις σας; Μπορείτε να ακούσετε με ανοιχτό μυαλό τη γνώμη κάποιου άλλου χωρίς να γίνετε αυστηροί; Αν γίνεστε ιδιαίτερα συναισθηματικοί, αντιδραστικοί ή αμυντικοί, μπορεί να έχετε ασθενή συναισθηματικά όρια.
Τα συναισθηματικά όρια διακρίνουν τον διαχωρισμό των συναισθημάτων σας και της ευθύνης σας γι’ αυτά, από κάποιου άλλου. Είναι σαν μια φανταστική γραμμή ή ένα πεδίο δύναμης που χωρίζει εσάς από τους άλλους. Τα υγιή όρια, σάς αποτρέπουν από το να δίνετε συμβουλές, να κατηγορείτε τους άλλους ή τον εαυτό σας.
Σας προστατεύουν από το να αισθάνεστε ένοχοι για τα αρνητικά συναισθήματα ή τα προβλήματα κάποιου άλλου και από το να παίρνετε προσωπικά τα σχόλια των άλλων. Η αυξημένη αντιδραστικότητα υποδηλώνει αδύναμα συναισθηματικά όρια. Τα υγιή συναισθηματικά όρια απαιτούν σαφή εσωτερικά όρια:να γνωρίζετε τα συναισθήματά σας και τις ευθύνες σας απέναντι στον εαυτό σας και τους άλλους.
Τα σεξουαλικά όρια προστατεύουν το επίπεδο άνεσής σας με τη σεξουαλική επαφή και τη δραστηριότητα του σεξ: που, πότε και με ποιον κάνετε σεξ.
Τα πνευματικά όρια σχετίζονται με τις πεποιθήσεις και τις εμπειρίες σας σε σχέση με τον Θεό ή με μια ανώτερη δύναμη.
Διαβάστε σχετικά: Ανθρώπινες Σχέσεις
Γιατί είναι δύσκολο να βάλετε όρια
Είναι δύσκολο για ορισμένους ανθρώπους να θέσουν όρια επειδή:
- Βάζουν πρώτα τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων.
- Δεν γνωρίζουν τον εαυτό τους.
- Δεν αισθάνονται ότι έχουν δικαιώματα.
- Πιστεύουν ότι η οριοθέτηση θέτει σε κίνδυνο τη σχέση τους και
- Ποτέ δεν έμαθαν να έχουν υγιή όρια.
Τα όρια μαθαίνονται. Αν κατά την παιδική σας ηλικία, δεν είχε δοθεί αξία στα όρια, τότε δεν έχετε μάθει ότι τα έχετε. Κάθε είδους κακοποίηση παραβιάζει τα προσωπικά σας όρια, συμπεριλαμβανομένου ακόμη και του πειράγματος. Για παράδειγμα, όταν ήμουν μικρός ο αδελφός μου δεν με άκουγε που του έλεγα να σταματήσει να με γαργαλάει, σε σημείο που δεν μπορούσα να αναπνεύσω.
Αυτό με έκανε να νιώθω ανίσχυρος και ότι δεν είχα δικαίωμα να πω «σταμάτα» όταν ένιωθα άβολα. Αργότερα κατά τη διάρκεια μίας φυσιοθεραπείας μου, κατάφερα να πω στο φυσιοθεραπευτή μου να χρησιμοποιεί λιγότερη πίεση. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι παραβιάσεις ορίων αποτελούν αποτρεπτικό παράγοντα ωρίμανσης του παιδιού σε έναν ανεξάρτητο, υπεύθυνο ενήλικα.
Έχετε δικαιώματα
Αν τα δικαιώματά σας δεν είχαν γίνει σεβαστά καθώς μεγαλώνατε, μπορεί να μην πιστεύετε ότι τα έχετε. Για παράδειγμα, έχετε το δικαίωμα της ιδιωτικότητας, το δικαίωμα να λέτε «όχι», να σας απευθύνονται με ευγένεια και σεβασμό, να αλλάζετε γνώμη ή να ακυρώνετε υποχρεώσεις, να ζητάτε από τους ανθρώπους που προσλαμβάνετε να εργάζονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, να ζητάτε βοήθεια, να μένετε μόνοι σας, να φροντίζετε την ενέργεια σας και να μην απαντάτε σε μια ερώτηση, στο τηλέφωνο ή σε ένα email αν δεν θέλετε.
Σκεφθείτε όλες τις καταστάσεις όπου ισχύουν αυτά τα δικαιώματα. Γράψτε πώς νιώθετε και πώς τις χειρίζεστε στο παρόν. Πόσο συχνά λέτε «ναι», ενώ θα θέλατε να πείτε «όχι»;
Γράψτε τι θέλετε να συμβεί. Καταγράψτε την προσωπική σας «Διακήρυξη Ανθρώπινων Δικαιωμάτων». Τι σας εμποδίζει να τα διεκδικήσετε; Γράψτε τι σας εκφράζει και ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για εσάς. Για παράδειγμα, δείτε την έννοια της ευγένειας: Σε παρακαλώ να μην με επικρίνεις ή μην με πάρεις τηλέφωνο ή μην δανειστείς το … και Σε ευχαριστώ που με σκέφτηκες, αλλά λυπάμαι που δεν θα μπορέσω να έρθω ή δεν θα μπορέσω να σε βοηθήσω….
Εσωτερικά όρια
Τα εσωτερικά όρια περιλαμβάνουν τους κανόνες που διαφυλάττουν τη σχέση σας με τον εαυτό σας. Σκεφτείτε τους ως μία μορφή αυτοπειθαρχίας και υγιούς διαχείρισης του χρόνου, των σκέψεων, των συναισθημάτων, της συμπεριφοράς και των παρορμήσεων σας.
Αν κωλυσιεργείτε, κάνοντας πράγματα που δεν χρειάζονται και ούτε θέλετε να κάνετε ή αν εργάζεστε υπερβολικά και δεν ξεκουράζεστε αρκετά ή δεν κάνετε διακοπές ή δεν έχετε ισορροπημένα γεύματα, μπορεί να παραμελείτε τα εσωτερικά φυσικά όρια σας. Η εκμάθηση δεξιοτήτων για τη διαχείριση των αρνητικών σκέψεων και συναισθημάτων σας, θα σας δώσει δύναμη, όπως και η δυνατότητα να ακολουθήσετε τους στόχους και τις δεσμεύσεις προς στον εαυτό σας.
Τα υγιή συναισθηματικά και γνωστικά εσωτερικά όρια, σας βοηθούν να μην αναλαμβάνετε την ευθύνη ή να μην παθαίνετε εμμονή με τα συναισθήματα και τα προβλήματα των άλλων: κάτι που συνήθως συμβαίνει με τα πρόσωπα που νιώθουν εξάρτηση από τους άλλους. Τα ισχυρά εσωτερικά όρια μειώνουν την ευκολία επιρροής σας από τους άλλους ανθρώπους. Οπότε πρώτα, χρειάζεται να σκέφτεστε τον εαυτό σας, αντί να συμφωνείτε αυτόματα με την κριτική ή τις συμβουλές των άλλων.
Στη συνέχεια, θα έχετε τη δύναμη να θεσπίσετε και τα εξωτερικά συναισθηματικά όρια, όπως εσείς τα επιλέξετε. Παρομοίως, δεδομένου ότι θα είστε υπεύθυνοι για τα συναισθήματα και τις πράξεις σας, δεν θα κατηγορείτε τους άλλους. Εάν σας κατηγορούν για κάτι, όταν δεν νιώθετε υπεύθυνοι για αυτό, αντί να υπερασπίζεστε τον εαυτό σας ή να ζητάτε συγγνώμη, μπορείτε να πείτε: «Δεν αναλαμβάνω την ευθύνη γι’ αυτό».
Διαβάστε σχετικά: Δημιούργησε όρια ανάμεσα στον εαυτό σου και τις κακές σου συνήθειες
Ενοχή και δυσαρέσκεια
Ο θυμός είναι συχνά μία ένδειξη ότι πρέπει να αναλάβετε δράση. Αν νιώθετε πικραμένοι ή θυματοποιημένοι και κατηγορείτε κάποιον ή κάτι γι’ αυτό, μπορεί να σημαίνει ότι δεν έχετε θέσει όρια. Εάν αισθάνεστε ανησυχία ή ενοχή ως προς τη θέσπιση ορίων, θυμηθείτε ότι η και η σχέση σας υποφέρει όταν εσείς νιώθετε στεναχωρημένοι.
Μόλις μπορέσετε να θέσετε όρια, θα αισθάνεστε ενδυναμωμένοι και θα έχετε λιγότερο άγχος, δυσαρέσκεια και ενοχή. Γενικά, θα νιώθετε ότι οι άλλοι σας σέβονται περισσότερο και αυτό είναι ένα ισχυρό βήμα προς τη βελτίωση των σχέσεών σας.
Θέτοντας αποτελεσματικά όρια
Οι άνθρωποι συχνά αναφέρουν ότι έθεσαν κάποιο όριο, αλλά δεν τους βοήθησε. Υπάρχει μια τέχνη για τον καθορισμό των ορίων. Αν γίνει με θυμό ή με γκρίνια, δεν θα ακουστείτε. Τα όρια δεν προορίζονται για να τιμωρήσουν, αλλά για να υπερασπιστούν την ευημερία και την προστασία σας.
Είναι πιο αποτελεσματικά όταν είστε διεκδικητικοί, ήρεμοι, σταθεροί και ευγενικοί. Αν αυτό δεν λειτουργήσει, ίσως χρειαστεί να μιλήσετε για τις συνέπειες που θα υπάρξουν ώστε να ενισχύσετε τη συμμόρφωση των άλλων. Είναι όμως σημαντικό να μην απειλήσετε ποτέ με μία συνέπεια, την οποία δεν είστε πλήρως προετοιμασμένοι να υποστηρίξετε.
Για να είστε σε θέση να ορίσετε αποτελεσματικά όρια, χρειάζεται χρόνος, υποστήριξη και να ξαναμάθετε ορισμένες έννοιες και δεξιότητες. Η αυτεπίγνωση και η εκμάθηση της δυναμικής σας είναι τα πρώτα βήματα. Ο καθορισμός ορίων δεν είναι κάτι εγωιστικό. Είναι ένδειξη ότι αγαπάτε τον εαυτό σας: να θυμάστε ότι λέτε «ναι» στον εαυτό σας, κάθε φορά που λέτε «όχι» κάπου αλλού.
Πηγή: psychcentral.com
