Κανένας δεν είπε ότι οι ανθρώπινες σχέσεις είναι εύκολες.
Ακόμα και μέσα στην ίδια μας την οικογένεια με γονείς και αδέλφια, με τους φίλους μας, με τον ερωτικό μας σύντροφο αλλά και με τους συνεργάτες μας η καθημερινή τριβή αναμφισβήτητα μπορεί να μας φέρει κάποιες φορές αντιμέτωπους ίσως και σε αντίθετα στρατόπεδα. Αυτό είναι απόλυτα φυσιολογικό.
Η κοινωνικοποίηση είναι στην ανθρώπινη φύση μας και το να βρίσκουμε δημιουργικούς τρόπους να ανταπεξερχόμαστε στις απαιτήσεις της είναι δικιά μας ευθύνη. Δεν μπορούμε όμως να ζούμε συνεχώς θυμωμένοι ή νευριασμένοι με κάτι ή κάποιον. Ή να κρατάμε τα όσα μας προβληματίζουν μέσα μας και ολοένα να αυξάνονται και να μας προκαλούν μια ανεξήγητη μελαγχολία, ευερεθιστότητα, εκνευρισμό επηρεάζοντας την αντίληψη, την αντικειμενική μας κρίση και την αυτοεικόνα μας.
Η τέχνη της επικοινωνίας και της επίλυσης συγκρούσεων δημιουργήθηκαν για εμάς τους ανθρώπους. Η δυνατότητα να μπορούμε να επιλύουμε τις αντιπαραθέσεις μας σε μια συζήτηση με ηρεμία και δημιουργικότητα ενώ επικρατεί εκνευρισμός, άγχος και ένταση είναι αυτό που μας διαφοροποιεί από το υπόλοιπο ζωικό βασίλειο.
“Χάρισε σε κάθε άνθρωπο το αυτί σου, αλλά σε λίγους τη φωνή σου. Πάρε από τον καθένα την άποψή του, αλλά φύλαξε τη δική σου κρίση.”
William Shakespeare
1564 – 1616, Άγγλος δραματουργός
Πόσο δύσκολο είναι όμως να καλλιεργηθεί μια τέτοια δεξιότητα σε έναν άνθρωπο;
Ενεργητική ακρόαση: Σκοπός μιας συζήτησης δεν είναι να βρούμε ποιος έχει δίκιο τελικά ή όχι για ορίσουμε έναν νικητή και έναν νικημένο. Δεν είμαστε σε πεδίο μάχης, οπότε η ανταγωνιστικότητα και επιβολή δύναμης δεν έχουν καμία σημασία. Σκοπός της συζήτησης πρέπει να είναι η σωστή τοποθέτηση της άποψης μας, η σωστή παρουσίαση και λήψη του μηνύματος και του περιεχόμενου του.
Ο βασικότερος τρόπος για να επιτευχθεί αυτό, κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη πίεσης, έντασης ή διαμάχης είναι η ενεργητική ακρόαση. Ακούω. Δεν διακόπτω, δεν βιάζομαι να απαντήσω, είμαι συγκεντρωμένη στη συζήτηση με την προσοχή μου στραμμένη στον συνομιλητή μου. Δεν κάνω πως ακούω ενώ μέσα στο μυαλό μου ήδη κρίνω αν αυτά που λέει είναι σωστά ή όχι και πόσο δίκιο είχα τελικά.
Δεν προσπαθώ να επιβάλλω την γνώμη μου: Ακόμα και δίκιο να έχω, είναι προτιμότερο να συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε παρά να ξοδέψουμε ώρες προκειμένου να πείσουμε τον άλλον για ότι θεωρούμε εμείς σωστό. Πάνω στη διαφωνία φυσικά, κάτι τέτοιο ίσως να ακούγεται ουτοπικό αλλά αυτό είναι τελικά που διαφοροποιεί ένα δημιουργικό άτομο και μια δημιουργική συζήτηση.
Διαβάστε σχετικά: Η τέχνη της ενεργητικής ακρόασης
Σε περιπτώσεις που είναι ξεκάθαρα ότι ο άλλος διαφωνεί και προσπαθεί να μας επιβάλλει την γνώμη του, η σωστή στάση θα ήταν να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να ξεκαθαρίσουμε ότι ο καθένας μας έχει την άποψη του και δεν χρειάζεται να συμφωνούμε σε όλα. Η επιβολή δημιουργεί άμυνα.
Δεν σκοπεύω στη δικαίωση: Ωραία, η συζήτηση έφτασε στα άκρα, μας άκουσαν όλοι, και ειπώθηκαν ίσως πολλά που δεν έπρεπε να ειπωθούν τελικά όμως δικαιώθηκα. Είχα δίκιο, το διεκδίκησα και πήρα την ικανοποίηση μου. Μετά τι; Ποιος θα έρθει να μαζέψει τα κομμάτια από τη διαμάχη; Ο εγκέφαλος έχει μια άριστη ικανότητα να μην ξεχνάει τις λέξεις που μας πόνεσαν.
Αποφεύγω την λεκτική επιθετικότητα: Η λεκτική επιθετικότητα, είναι ένα χαρακτηριστικό της προσωπικότητας που προδιαθέτει τα άτομα να επιτεθούν στις προσωπικές αντιλήψεις των άλλων ανθρώπων. Σε μια σύγκρουση με αυτό το χαρακτηριστικό δεν μπορεί να βγει τίποτα καλό που να αποφέρει ευημερία και ηρεμία στη συζήτηση.
Σε αυτή τη περίπτωση μόνο ένα είναι σίγουρο, οι σχέσεις θα διαταραχθούν, θα ψυχραθούν και πρέπει να σκεφτούμε πολύ καλά κατά πόσο αξίζει να οδηγήσουμε τον εαυτό μας σε αυτές τις καταστάσεις. Η γνώση των συνεπειών ενός τέτοιου ξεσπάσματος πρέπει να μας κρατάνε σε αφύπνιση ώστε να μην προβούμε σε μια τόσο επιζήμια συμπεριφορά.
Προσπαθώ να καταλάβω τη φύση της διαφωνίας: Δεν είναι όλα άσπρα ή μαύρα. Σωστά ή λάθος. Εξαρτώνται από το σύστημα αξιών που έχει ο καθένας μας. Ποιος ο λόγος να περάσω στην άμυνα και να αρχίσω να υπερασπίζομαι με κάθε θυσία τις αντιλήψεις μου;
Παρατηρώντας την δικιά μου θέση αν η διατύπωση μου ήταν έντονη, απόλυτη, ισοπεδωτική, απαξιωτική γίνομαι πιο δημιουργικός και όχι καταστροφικός και αυτό σε μια στιγμή σύγκρουσης μόνο θετικά μπορεί να μου αποφέρει.
Δίνω χρόνο: Αντί να είμαι παρορμητικός και βιαστικός μπορεί απλά να δώσω χρόνο στον συνομιλητή μου να ολοκληρώσει την σκέψη του, να ακούσω τα επιχειρήματα του, να τον αφήσω να εκφράσει όλο το θυμό του, τον εκνευρισμό του ακόμη και να υπερασπιστεί τον εαυτό του. Όσο απόλυτος και νευριασμένος είναι ένας άνθρωπος μπροστά σε έναν ήρεμο και κατανοητικό άνθρωπο, θα ηρεμήσει και θα ακούσει πολύ καλύτερα την δικιά μου θέση εκ των υστέρων.
Αν διακόπτω, αν νευριάζω, αν δεν του δίνω το χρόνο να εκφράσει τα όλα όσα τον ενοχλούν η σύγκρουση δεν θα επιλυθεί. Το πολύ πολύ να ξανά επαναληφθεί με περισσότερη ένταση. Ο χρόνος και στη περίπτωση επίλυσης συγκρούσεων είναι πολύ σημαντικός παράγοντας.
Φυσικά, θα υπάρξουν και περιπτώσεις με κάποιους ανθρώπους που δεν θα μπορούμε να κάνουμε τίποτα από τα παραπάνω. Γιατί δεν θέλουν όλοι να λύσουν τις συγκρούσεις και τις διαφωνίες τους παρά μόνο να νιώσουν το συναίσθημα της δικαίωσης, της αυτοεπιβεβαίωσης.
Αυτοί που θα διαφέρουν στο τέλος όμως θα είναι αυτοί που δεν πυροδοτούν μια σύγκρουση αλλά προσπαθούν να την επιλύουν δημιουργώντας σχέσεις που θα είναι ανθεκτικές στο χρόνο. Η συζήτηση είναι το πιο χρήσιμο εργαλείο που έχουμε. Αρκεί να το χρησιμοποιήσουμε σωστά.
