Νίκος Φραγκιάς

Είναι οι εκφράσεις του προσώπου γενικές ή πολιτισμικές;

Είναι οι εκφράσεις του προσώπου γενικές ή πολιτισμικές;

Νίκος Φραγκιάς
παρέα αναρωτιέται αν οι εκφράσεις του προσώπου γενικές ή πολιτισμικές
Image credit: Brooke Cagle / unsplash.com

Μια ματιά στις πολιτιστικές εκφράσεις σε δημόσιες και ιδιωτικές εκδηλώσεις.


O Δρ. Paul Ekman, Αμερικανός ψυχολόγος και ομότιμος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Φρανσίσκο, ο οποίος είναι πρωτοπόρος στη μελέτη των συναισθημάτων και της σχέσης τους με τις εκφράσεις του προσώπου, περιγράφει την θεωρία του για τους «Κανόνες Προβολής» στο βιβλίο του Nonverbal Messages: Cracking the Code (σελ. 70-74).

Τι είναι οι Κανόνες Προβολής;

Καθώς προετοιμαζόμουν να πραγματοποιήσω το δεύτερο ταξίδι μου στη Νέα Γουινέα, ήξερα ότι ακόμα κι αν έχω αποκτήσει ισχυρά αποτελέσματα υποστηρίζοντας την αξίωση του Δαρβίνου για τις γενικότητες στις εκφράσεις του προσώπου, θα έπρεπε να εξηγήσω γιατί τόσοι πολλοί έξυπνοι ανθρωπολόγοι, όπως η Margaret Mead, είχαν φτάσει να πιστέψουν ότι οι εκφράσεις ήταν πολιτισμικές. Έτσι, έβγαλα τον όρο κανόνες προβολής - κανόνες που μαθαίνουμε κατά τη διάρκεια της εξέλιξης μας για το ποιος μπορεί να δείξει ποιο συναίσθημα σε ποιον και πότε.

Οι κανόνες προβολής μπορούν να καθορίσουν ότι μια συναισθηματική έκφραση πρέπει να κατασταλεί, να ενισχυθεί, να υπερβληθεί ή ακόμα και να καλυφθεί εντελώς. Δεδομένου ότι οι κανόνες προβολής λειτουργούν κυρίως στο κοινό, αυτό θα εξηγούσε γιατί οι εκφράσεις θα φαινόταν πολιτισμικά διαφορετικές (λόγω των κανόνων εμφάνισης), ιδίως όταν παρατηρήθηκαν από τους ξένους σε κοινωνικές καταστάσεις. Ως εκ τούτου, η Mead και ο Δαρβίνος μπορούσαν και οι δύο να έχουν δίκιο!, λέει ο Ekman.

Μπορούμε να ελέγξουμε τις εκφράσεις του προσώπου μας;

Η ιδέα ότι είναι δυνατόν να ελεγχθεί η έκφραση του προσώπου δεν είναι πρωτότυπη, πλέον. Υπάρχουν 7 βασικά συναισθήματα που απεικονίζονται στο ανθρώπινο πρόσωπο με απόλυτη συνέπεια, ανεξαρτήτως φύλου, φυλής, καταγωγής. Αυτά τα συναισθήματα είναι:

  1. Χαρά
  2. Θυμός
  3. Λύπη/ Θλίψη
  4. Έκπληξη
  5. Φόβος
  6. Αηδία
  7. Περιφρόνηση

Το 1968 ο Δρ. Ekman, μαζί με τους συνεργάτες του, απέδειξαν ότι οι εκφράσεις των συγκεκριμένων συναισθημάτων στο πρόσωπο εμφανίζονται σε όλους τους λαούς. Ταξίδεψαν στους Παπούα στη Νέα Γουινέα για να μελετήσουν την μη- λεκτική επικοινωνία των φυλών. Ως τότε όμως, η ιδέα ότι είναι δυνατόν να ελεγχθεί η έκφραση του προσώπου δεν είχε επεξεργαστεί προηγουμένως ούτε χρησιμοποιήθηκε για να εξηγήσει πώς και πότε η έκφραση συναισθημάτων θα ήταν παν-πολιτισμική ή πολιτισμική.


Διαβάστε σχετικά: Τι κρύβεται πίσω από τα συναισθήματα;


Δημόσιες ή ιδιωτικές εκφράσεις;

Ο Δρ. Ekman γράφει «Το πρώτο βήμα σε μια σειρά πειραμάτων που έκαναν οι ερευνητές στην Ιαπωνία σε αυτό το θέμα διευκολύνθηκε από τον Dick Lazarus. Ο Ντικ είχε περάσει ένα σαββατικό έτος στο Πανεπιστήμιο Waseda και συνέχισε να κάνει έρευνες για το στρες, συγκρίνοντας τους Ιάπωνες και τους Αμερικανούς φοιτητές, μετρώντας τις φυσιολογικές τους αντιδράσεις όταν παρακολουθούσαν πολύ δυσάρεστες ταινίες.

Σχεδίασα να βιντεοσκοπήσω τις εκφράσεις του προσώπου τόσο από τους Ιάπωνες όσο και από τους Αμερικανούς φοιτητές όταν ήταν μόνοι και όταν υπάρχει παρουσία αρχηγού, αναμένοντας να βρω παρόμοιες εκφράσεις όταν ήταν μόνοι αλλά διαφορετικές εκφράσεις του προσώπου - λόγω των κανόνων προβολής – από όταν υπήρχε η παρουσία αρχηγού».

Γενικές και Πολιτισμικές

Σε αυτό το πολύ ενδιαφέρον πείραμα, όπου οι μαθητές και των δύο χωρών δεν γνώριζαν ότι η κρυμμένη βιντεοκάμερα παρατηρούσε τις εκφράσεις τους, οι μετρήσεις που έκαναν οι επιστήμονες από τις εκφράσεις του προσώπου δεν αποκάλυψαν καμία διαφορά μεταξύ των Ιάπωνων και των Αμερικανών όταν παρακολούθησαν τις ταινίες που προκαλούσαν συναισθήματα όταν ήταν μόνοι τους. Όταν ένας επιστήμονας ήταν παρών ενώ παρακολουθούσαν τις συναισθηματικά διεγερτικές ταινίες, οι Ιάπωνες αλλά όχι οι Αμερικανοί κάλυπταν την αηδία και τις φόβους τους με ένα χαμόγελο.

Ο Δρ. Ekman συνεχίζει Σε αυτή τη μελέτη, είχα δείξει τόσο τις εξελιγμένες εκφράσεις του προσώπου του Δαρβίνου (όταν οι φοιτητές θεωρούσαν ότι ήταν μόνοι), όσο και τις εκφράσεις του πολιτισμού της Mead (όταν υπήρχε ένας επιστήμονας) λόγω της λειτουργίας των κανόνων προβολής.


*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...