Δρ. Γιώργος Γιαννούσης

Συντροφικότητα και Αποχωρισμός στις σχέσεις μας ως παιδιά, γονείς και σύντροφοι

Συντροφικότητα και Αποχωρισμός στις σχέσεις μας ως παιδιά, γονείς και σύντροφοι

Δρ. Γιώργος Γιαννούσης
δύο άνθρωποι κρατούν ο ένας το χέρι του άλλου

Οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από τη συντροφικότητα και τον αποχωρισμό ως έννοιες αλληλένδετες, οι οποίες καθορίζουν την ποιότητα της συνύπαρξης, του πόσο δηλαδή κοντά και μακριά θα είμαστε στις συντροφικές μας σχέσεις.


Μέσα από την καθημερινή μου επαφή με τους ανθρώπους που ζητούν συμβουλευτική υποστήριξη αντιλαμβάνομαι ότι ένα από τα βασικότερα ζητήματα που τους απασχολούν είναι οι σχέσεις με τους σημαντικούς άλλους ανθρώπους της ζωής τους. Είναι αλήθεια, άλλωστε, πως ο ίδιος ο σκοπός της ύπαρξης ορίζεται μέσα από την συνύπαρξη, με την έννοια πως ο άνθρωπος είναι ένα ον που έχει ανάγκη, πάνω απ’ όλα, τη συντροφικότητα και την αίσθηση του ανήκειν. Η συντροφικότητα είναι συνυφασμένη με τους τρεις κύριους ρόλους της ζωής του ανθρώπου: του παιδιού, του συντρόφου και του γονιού και, ταυτόχρονα, εμπεριέχεται σε κάθε σχέση που ορίζουμε ως σημαντική.

Δεν είναι τυχαίο ότι οι άνθρωποι μεγαλώνουν με την ελπίδα και την προσδοκία της συντροφικότητας και τον φόβο του αποχωρισμού. Στη διαδρομή της ζωής τους, αρχικά ως παιδιά διακατέχονται από το φόβο μη χάσουν τους γονείς τους, έπειτα ως σύντροφοι μη χάσουν το ταίρι τους και ως γονείς μη συμβεί κάτι κακό στα παιδιά τους.

Η επιθυμία της συντροφικότητας και ο φόβος του αποχωρισμού είναι, επιπλέον, οι δύο όψεις της ανήλικης πλευράς του ανθρώπου, ο οποίος αναζητά στις σχέσεις να καλύψει κάτι που του λείπει και ουσιαστικά ζει συντροφικά με την πεποίθηση ότι ο άλλος, ο σημαντικός άλλος στη ζωή του, δεν θα τον προδώσει ποτέ. Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί κανείς πως ενεργώντας με τον παραπάνω τρόπο εισερχόμαστε σε μία ουτοπική κατάσταση. Με άλλα λόγια, ξεχνούμε να σχετιστούμε, με το πρόσωπο που έχουμε απέναντί μας, αντικαθιστώντας το τελευταίο με τη δική μας φαντασίωση γι’ αυτό.

Οι περισσότερες φαντασιώσεις, αν και λειτουργούν με στόχο να καλύψουν κάτι που λείπει, βασίζονται ωστόσο σε κάτι δυσάρεστο, έχοντας παράλληλα ως κοινό αίσθημα ένα φόβο, το φόβο της εγκατάλειψης. Ειδικότερα, οι άνθρωποι τρομοκρατούνται στην ιδέα της αποσύνδεσης από εκείνον που θα ήθελαν να τους αγαπά ή έχουν την προσδοκία ότι θα τους αγαπήσει. Έτσι, για τους ερωτικούς συντρόφους έχουμε τη φαντασίωση ότι θα γίνουν αυτοί οι σύντροφοι και οι θεραπευτές των τραυμάτων μας και ελπίζουμε ότι από αυτούς τους ανθρώπους θα πάρουμε ό,τι δεν μας έδωσαν οι γονείς μας. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, φερόμαστε σαν να μη βλέπουμε αυτό που πραγματικά είναι οι άλλοι και με αφελή τρόπο σχεδιάζουμε αυτό που θα θέλαμε να γίνουν εκείνοι για μας.

Χαρίζουμε, λοιπόν, στους συντρόφους μας ρόλους με άνεση, επενδύουμε στο προσωπείο που εμείς επινοήσαμε και κάποια στιγμή θυμωμένοι, οργισμένοι θα έλεγα, επειδή οι άλλοι δεν μοιάζουν με αυτό που έχουμε στο μυαλό μας, τους χωρίζουμε και τους πληγώνουμε και μάλιστα με αφόρητη εχθρότητα όχι φυσικά γι’ αυτό που είναι, αλλά για αυτό που θα επιθυμούσαμε να γίνουν και δεν έγιναν. Η εχθρότητα όμως και το πλήγωμα, εύλογα, δε στρέφεται μόνο έναντι του άλλου που μας απογοήτευσε, αλλά και έναντι του εαυτού μας που για μία ακόμη φορά διάλεξε ένα λάθος άνθρωπο.

Οι άνθρωποι, εν τέλει, επενδύουν υπερβολικά στην έννοια της συντροφικότητας θέλοντας να ξορκίσουν τον αποχωρισμό, αυτός ακριβώς, εντούτοις, ο φόβος του αποχωρισμού, συντελεί στην αποσύνδεση της συντροφικότητας. Ως θεραπευτές καλούμαστε καθημερινά να φροντίσουμε τραύματα που απορρέουν από τις ματαιωμένες προσδοκίες μέσα στις σχέσεις, σε ανθρώπους που έχουν επενδύσει όλες τους τις προσδοκίες στους άλλους.

Ως εκ τούτου, γίνεται φανερό πως οι ανθρώπινες σχέσεις διέπονται από τη συντροφικότητα και τον αποχωρισμό ως έννοιες αλληλένδετες, οι οποίες καθορίζουν την ποιότητα της συνύπαρξης, του πόσο δηλαδή κοντά και μακριά θα είμαστε στις συντροφικές μας σχέσεις. Έτσι κι αλλιώς στη ζωή συνυπάρχουν αντιφάσεις και δίπολα στον ως άνω άξονα, όπως ηδονή και οδύνη, ευχαρίστηση και πόνος, επιθυμία και ματαίωση και, τελικά, ζωή και θάνατος.

Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την παρουσίαση στη Λάρισα, από τους συνεργάτες του ΝΗΜΑτος, του βιβλίου συντροφικότητα και αποχωρισμός, του ψυχαναλυτική - ψυχοθεραπευτή, Τρύφωνα Ζαχαριάδη.


*Απαγορεύεται ρητώς η αναπαραγωγή χωρίς προηγούμενη άδεια των υπευθύνων της ιστοσελίδας*

2. banner diafhmishs mypsychologist koino

Κάντε like στην σελίδα μας στο Facebook 
Ακολουθήστε μας στο Twitter 

Βρείτε μας στα...